Veranderkundigen blijken goed te scoren. Naast Vermaak staan in de top 5 nog drie consultants die hun loopbaan vooral rond het begeleiden van veranderprocessen hebben opgebouwd: Jaap Boonstra, Elsbeth Reitsma en Vermaaks voormalige collega De Caluwé. Alleen de nummer 3 op de lijst, Hans Strikwerda, zou je eerder ‘strateeg’ kunnen noemen.
De top 5 invloedrijkste consultants van Nederland
% geeft het percentage aan van de totale groep respondenten (N=58) dat de betreffende consultant als invloedrijk aanmerkt.
Er zijn meer zaken in het onderzoek die opvallen. Leeftijd bijvoorbeeld. De gemiddelde leeftijd van de top 5 komt uit op 61. Hans Vermaak is met zijn 56 jaar een jonkie. Kennelijk is invloed een eigenschap die moet rijpen met de jaren. Aanstormende vertegenwoordigers van de volgende generatie, zoals Arend Ardon en Wouter Hart, vielen net buiten de top 5.
Ook opvallend is de bestendigheid van invloed. Niet minder dan drie consultants uit de top 5 stonden twaalf jaar geleden, toen MT hetzelfde onderzoek uitvoerde, ook al hoog genoteerd. De positie van Hans Strikwerda op nr. 3 is wat dat betreft nog het opmerkelijkst. De inmiddels 65-jarige UvA-hoogleraar kwam in 2005 nog als meest invloedrijke consultant van Nederland uit de bus. Maar met het faillissement in 2013 van Nolan, Norton & Co., waar Strikwerda jarenlang executive consultant was, kreeg zijn adviescarrière een knauw. Toch hebben zijn collega’s hem nog steeds hoog zitten.
De top 5 van 2005:
- Hans Strikwerda
- Léon de Caluwé
- Roel in ’t Veld
- Pieter Winsemius
- Jaap Boonstra
‘Invloed hebben’ is voor een consultant geen eenduidig begrip. Per definitie blijf je als adviseur immers uit de luwte van de verantwoordelijkheden. Uiteindelijke besluiten worden niet door jou genomen, en je invloed komt doorgaans op afgeleide manier tot stand. Consultants hebben bijvoorbeeld invloed doordat ze organisaties met hun ideeën een bepaalde richting uit sturen of doordat ze in crisissituaties (reorganisaties, overnames, bestuurlijke problemen) met beslissende oplossingen komen.
Vaak zie je bij adviseurs dat in de loop van hun carrière hun vingers beginnen te jeuken en dat de behoefte om zelf aan het roer te staan groeit. Je zou zelfs kunnen betogen dat de machtigste consultants van Nederland Wobke Hoekstra, Eric Wiebes en Wiebe Draijer heten: respectievelijk de minister van Financiën, die onlangs nog partner bij McKinsey was, de minister van Economische Zaken en Klimaat, die lange tijd bij OC&C Strategy Consultants werkte, en de Rabobank-topman die ooit topman van (eveneens) McKinsey was. Alleen zijn zij geen consultants meer, dus kwamen ze niet voor het onderzoek in aanmerking.
Bijdrage en impact
In het onderzoek werd de term ‘invloedrijke consultant’ ingevuld voor een adviseur die met zijn of haar gedachtegoed een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van het vak of die een belangrijke impact heeft (of heeft gehad) op de bestuurlijke of economische ontwikkeling van Nederland. Beide liggen overigens vaak in elkaars verlengde.
Voor het onderzoek zijn uitsluitend directieleden en ervaren partners van alle grote Nederlandse adviesorganisaties benaderd, met de vraag wie zij als invloedrijk zouden aanmerken. Dat leverde een shortlist op van 25 namen, die vervolgens opnieuw werd beoordeeld en waarbij maximaal 5 namen konden worden aangekruist. Het onderzoek is uitgevoerd in oktober en november 2017.
Dat Hans Vermaak als winnaar uit de bus is gekomen, is niet geheel verwonderlijk. Leren veranderen, het boek dat hij in 1999 samen met Léon de Caluwé schreef, is een van de best verkochte en invloedrijkste Nederlandse managementboeken uit de historie. De kleurentheorie die erin wordt beschreven is inmiddels in talloze organisaties toegepast. Na de publicatie van Leren veranderen is Vermaak consequent met de materie verder gegaan. De afgelopen decennia produceerde hij een gestage stroom boeken en artikelen over met name weerbarstige veranderprocessen. Zijn laatste boek verscheen op 1 november en gaat over – je raadt het al – veranderen.
Een uitgebreid artikel met meer achtergrond verschijnt in MT nr. 9 dat verschijnt op donderdag 14 december. Het nummer is verkrijgbaar in de MT Webshop.
