Als Ryanne van der Eijk, verantwoordelijk voor de customer experience bij RAKEZ in Dubai, zich op formele bijeenkomsten voorstelt, zegt ze vaak één keer haar voor- en achternaam. ‘Daarna hou ik het gewoon bij mijn voornaam, dat is al genoeg gepuzzel voor veel buitenlanders.’
De Nederlandse taal, met al haar klinkercombinaties en onnavolgbare grammatica, is voor veel mensen een vraagteken. Laat staan onze voor- en achternamen: Thijs, Sjoerd, Janneke, Maaike: probeer daar maar eens uit te komen. Sinds deze week biedt LinkedIn de optie om je naam op je profiel uit te laten spreken – met een microfoontje naast je naam. Gaat dat de oplossing bieden voor onze Nederlandse namen in het buitenland?
Showerman
Sjoerd Sjouwerman, CEO van softwarebedrijf Knowbe4 hield het twee weken vol om de uitspraak van zijn naam constant uit te moeten leggen, toen hij in 1988 naar Amerika vertrok. ‘De combinatie SJ is volledig vreemd voor Engelstaligen. Die weten niet wat ze daarmee moeten. De wenkbrauwen bleven maar omhoog gaan en ze kwamen met allerlei creatieve oplossingen, die absoluut niet op mijn naam leken.’ Sinds die tijd gaat hij als Stu door het leven. ‘Alleen mijn familie in Nederland noemt me nog Sjoerd.’
Voor zijn achternaam, toch ook een behoorlijke tongbreker, vond hij een handig ezelsbruggetje. ‘Geen Rain Man, maar Showerman. En daarna spel ik het voor ze, zodat ze weten hoe je het schrijft.’ Hij heeft er wel over nagedacht om ook zijn achternaam in het dagelijkse leven te veranderen. ‘Maar het is goed om een unieke achternaam te hebben hier. Een heleboel mensen hebben dezelfde naam, dus op die manier spring je eruit.’
Sjouwerman werkte een jaar in Amerika, om vervolgens vier jaar naar Parijs te gaan. ‘Toen had ik mezelf als Stu gedoopt, en ik vermoedde dat Fransen niet beter met de naam Sjoerd om zouden kunnen gaan.’ Dus werd hij Monsieur Stu. ‘Je moet even een knop omzetten om daar daadwerkelijk op te reageren’, erkent hij. ‘Maar eigenlijk was dat in twee dagen gedaan.’
Ook in Dubai is het gebruikelijker om ‘Miss’ or ‘Mister’ te gebruiken voor hooggeplaatsten in het kantoor, gevolgd door hun voornaam. ‘Dan word ik weliswaar Miss Rian, terwijl het eigenlijk Ryanne is. Maar dat maakt het wel een stuk makkelijker.’ Het is soms vooral haar eigen aanpassingsvermogen dat op de proef wordt gesteld. ‘Als je je naam ergens zoekt, sta je in Nederland standaar bij de E van Van der Eijk. Hier sta je bij de V. Ik herinner me momenten dat ik lang moest zoeken.’
Meerdere nationaliteiten
Van der Eijk is er aardig aan gewend dat haar naam verbasterd wordt: voor KLM woonde ze onder andere in Engeland, Amerika, Zweden, Noorwegen en Hongarije. ‘In Noorwegen is de taal een beetje zingend, daar maakten ze er Ryanne van. Maar voor de rest is het vaak Rian.’
‘In Amerika is het een enorme mix van nationaliteiten en daarbij horende namen. Het is relatief normaal hier om het even over elkaars afkomst te hebben, waar zo’n naam vandaan komt.’ Ook in Dubai werken steeds meer nationaliteiten samen. ‘Ik weet ook niet bij iedereen precies hoe je iemands naam uitspreekt’, erkent Van der Eijk. ‘Het is ook een vorm van wederzijds respect om je best te doen, maar het niet erg te vinden als het niet lukt.’
Anders wordt het als Van der Eijk met sjeiks moet overleggen. ‘Zij stellen mij ter introductie voor bij mijn functietitel, waarna ik mijn eigen naam zeg.’ Omgekeerd is dat anders. ‘Als ik soms moet overleggen met drie sjeiks, word ik geacht om al hun namen uit m’n hoofd te kennen. Doe ik dat verkeerd, dan zijn ze echt beledigd.’ Dat vraagt behoorlijk wat oefening soms. ‘Sommige sheijks hebben vijf namen. En dat dan keer drie, bij ieder persoon.’
Formele omgangsvorm
Maar wat was het eerste contactmoment niet mondeling, maar bijvoorbeeld via de mail gaat? Sjouwerman: ‘Als ik weet dat mensen het zelf uit moeten spreken later, dan schrijf ik er meestal even fonetisch bij hoe je het uitspreekt. Dat helpt.’
Dat hij de oprichter van het bedrijf is, dat inmiddels 1000 medewerkers kent, en nog steeds z’n naam uit moet leggen, maakt voor hem niet uit. ‘Het is niet zo dat ik verwacht dat mensen mij juist aanspreken, omdat ik de CEO ben.’ Bovendien helpt het Engels om juist een informelere leider te zijn. ‘In Nederland is er een grote scheidslijn tussen u en jij. Dat heb je in het Engels ook niet; voor beide gevallen wordt ‘you’ gebruikt.’
Doordat die formele aanspreekvorm in Dubai wel belangrijk is, merkt Van der Eijk dat ze zelf het voortouw moet nemen om mensen gerust te stellen. ‘Ik maak altijd duidelijk dat het niet erg is als ze m’n naam verkeerd uitspreken, ik luister naar alles. Dat stelt mensen meestal wel gerust.’
