Geen producten in de winkelwagen.
Eén industrietak scoorde dit jaar ver boven verwachting. Management Team turfde tot nu toe 430.498 nationale en internationale onderzoeken naar managers en hun bezigheden. In vergelijking met vorig jaar een stijging van maar liefst 38 procent. Hier volgt een strenge selectie van alle resultaten die de onderzoeksindustrie in 2002 uitspuwde.
1. Te druk om te werken
De meeste managers komen door alle drukte niet toe aan managen. Ze werken zeventig uur per week, maar hun productie blijft beneden peil. Maar liefst 90 procent van alle managers verspilt veel tijd aan activiteiten die er eigenlijk niet toe doen, blijkt uit onderzoek binnen een dozijn internationale ondernemingen, waaronder Sony, LG Electronics en Lufthansa.
Goede managers bepalen hun eigen agenda en werken vervolgens hard om de doelen te behalen die ze hebben gesteld, aldus mede-onderzoeker en hoogleraar Sumantra Ghoshal van de Londen Business School. Hun niet-productieve collega's werken misschien tientallen uren meer per week, maar bereiken toch aanzienlijk minder. Ze zien er wel druk uit, rennend van de ene vergadering naar de andere, continu met een telefoon aan hun oor. Maar tijdens al die besprekingen zijn ze vooral bezig met kortetermijnbeleid, met brandjes blussen.
De schuld van deze problemen ligt volgens Ghoshal de bureaucratie van het Amerikaanse managementconcept, dat gekenmerkt wordt door eindeloos rapporteren aan meerderen. Dat zuigt veel energie weg die beter besteed kan worden.
2. Blauwe boordenmanager
Managementdenkers vragen zich af of je voor leidinggevende functies wel gespecialiseerde managers moet vrijstellen. En niet alleen omdat het middle-management van de gemiddelde onderneming een groot deel van de personeelskosten veroorzaakt. De kritiek op de witte boordenmanager neemt ook toe omdat hij te weinig presteert. In hun nieuwe boek The Rise of The Player Manager beschrijven Philip Augar and Joy Palmer hoe werkzaamheden als leidinggeven en strategieontwikkeling steeds vaker toebedeeld worden aan blauwe boorden. Per slot van rekening zijn steeds meer van deze 'ambachtslieden' intelligente kenniswerkers met een universitaire graad. In plaats van het benoemen van één manager 'boven' een team van kenniswerkers, kiest een groeiend aantal ondernemingen voor het benoemen van één van de kenniswerkers tot coördinator.
3. Los zand
Anders dan de benaming doet vermoeden, vormen de leden van een managementteam vaak geen team. Individuele leden vinden het succes van hun eigen divisies belangrijker dan het succes van de onderneming. Dat beargumenteert consultant Patrick Lencioni in zijn nieuwe boek The Five Dysfunctions of a Team. Managers die werken in een team, willen vaak de waarheid niet horen, ze zijn bang voor conflicten, ze tonen geen committment, ze willen geen verantwoordelijkheid nemen en ze hebben een gebrek aan belangstelling voor resultaten. Het boek bevat een schriftelijke vragenlijst om na te gaan hoe het met de samenwerking binnen uw eigen managementteam is gesteld.
4. Commissarissen
Commissarissen willen een prominentere en professionelere rol gaan spelen bij fusies en overnames. Ze vinden dat het management de kans van slagen overschat, blijkt uit een onderzoek van KPMG. Op dit moment zijn commissarissen onvoldoende in staat verantwoordelijkheid te dragen voor de gang van zaken tijdens een fusie- of een overnameproces. Vooral bij niet-beursgenoteerde bedrijven spelen ze tijdens fusies en overnames nauwelijks een rol van betekenis. Uit het onderzoek blijkt echter ook dat veel commissarissen geen nee durven zeggen tegen een fusie of een overname. Soms voelen ze zich niet deskundig, of willen ze hun relatie met het management niet verpesten.
5. Vertrouwensbreuk
De problemen bij Vivendi, KPNQwest en bijvoorbeeld Kirch Media hebben een dramatisch effect op de reputatie van Europa's elite van leidinggevenden, blijkt uit een nieuw onderzoek. Slechts één op de vijf Europeanen gelooft dat ceo's eerlijk zijn. Meer dan tweederde van alle ondervraagden vindt dat topmanagers overbetaald zijn. Bijna 60 procent vindt dat overheden moeten ingrijpen om de salarissen van topmanagers te reguleren. Ruim één op de vijf Europeanen denkt dat topmanagers hun persoonlijke belangen voorop stellen, boven de belangen van werknemers, aandeelhouders en zelfs klanten. Dit zijn de dramatische resultaten van een onderzoek onder 12.657 mensen in 14 Europese landen, uitgevoerd door de zakenkrant Wall Street Journal Europe.
6. Nederlandse managers
Managers uit kleine landen zijn goed in het managen van internationale ondernemingen. Ze zijn slim, flexibel, open, taalvaardig, en wat eigenlijk niet? Karl Moore, hoogleraar op de managementfaculteit van de McGill University in Canada, en Kai Peters, dean van de Rotterdam School of Management in Rotterdam, komen op basis van een studie met een rooskeurig portret van de Nederlandse manager. Zij constateren dat Nederlandse managers gezegend zijn met een ontwikkeld bewustzijn, veel empathie en talenkennis, belangrijk voor een land dat omringd wordt door grote buren. Nederlandse managers zijn in tegenstelling tot hun Amerikaanse collega's gedwongen verre markten te verkennen. Daardoor zijn Nederlanders weinig zelfgenoegzaam en beschikken ze over een grote cultuur- en talenkennis. Nederlandse managers zijn heuse wereldburgers, maar ook trots op hun Nederlanderschap. Bovendien hebben ze een flexibele en open houding waardoor Nederland veel buitenlandse bedrijven kan aantrekken.
7. Deglobalisering
De grootste ondernemingen ter wereld globaliseren niet, maar trekken zich juist terug op hun thuismarkten: ze 'deglobaliseren', volgens professor Alan Rugman van de universiteiten van Oxford en Indiana. Vanwege economische problemen in specifieke landen besluiten veel ondernemingen hun activiteiten in andere landen te beperken of zelfs stop te zetten. Rugman beweert dat een ruime meerderheid van de 500 grootste bedrijven ter wereld helemaal geen global strategy nastreeft. Ze richten zich op verkoop in hun thuisregio en dus vooral op de Verenigde Staten, de Europese Unie en Japan. Slechts weinig bedrijven zijn volgens Rugman écht mondiaal actief, waaronder Nestlé en Unilever in Europa, IBM in de Verenigde Staten en Sony in Japan.
8. Philips-orakel
Topman Gerard Kleisterlee van Philips is de meest geciteerde bestuursvoorzitter van Nederland, zo blijkt uit een onderzoek van weekblad Intermediair, waarin de oneliners en citaten van de beursfondsbazen zijn geturfd. Nummer twee is KPN-bestuursvoorzitter Ad Scheepbouwer. Voorganger Paul Smits is als een baksteen uit de top tien van meest geciteerde zakenlieden gevallen. Datzelfde geldt voor de voorganger van Kleisterlee, Cor Boonstra. Het overzicht laat een opmerkelijk verschil zien tussen de media-aandacht voor de bestuurders van de twee nieuwe AEX-fondsen, effectenhuis Van der Moolen en automatiseerder CMG. Terwijl Fred Böttcher (Van der Moolen) met twaalf citaten op de lijst prijkt, moet CMG-voorman Cor Stutterheim het met slechts twee oneliners doen. Volgens de Intermediair-redactie komt dat onder meer doordat Van der Moolen veel persaandacht heeft gehad vanwege een notering op Wall Street. CMG's Stutterheim wordt een laag persprofiel verweten.
9. Nederlands pessimisme
Alleen managers uit Japan, Duitsland en Spanje zijn grotere zwartkijkers dan hun Nederlandse functiegenoten. Gevraagd naar de mogelijkheid van een economische opleving in de komende twaalf maanden, verwacht 52 procent van de Nederlandse managers een verbetering. Van de Belgische managers houdt 85 procent de moed erin. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek van het Britse bureau Taylor Nelson Sofres in Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië. Gemiddeld zegt 61 procent van deze managers met optimisme naar het komende jaar te kijken. In de VS is het geloof in herstel iets sterker dan elders, namelijk 63 procent, maar België en China spannen de kroon met respectievelijk 85 en 84 procent. Japanse managers zijn een heel stuk afwachtender; slechts 48 gelooft daar in betere tijden op afzienbare termijn. Dat is nog altijd meer dan in Spanje en Duitsland, waar 18 procent van de managers inzet op een verdere verslechtering van de economische situatie.
10. Managerstekort
Nog maar eenderde van de managers waardeert de eigen topbestuurders. Vijf jaar geleden was dat nog de helft. Deze bevindingen zijn afkomstig uit het rapport Developing Business Leaders for 2010 van de Conference Board, een organisatie uit New York die zich met leiderschapsvraagstukken bezighoudt. Het centrum beweert dat de vergrijzing in de westerse wereld onherroepelijk de bestuurskamers gaat treffen. Op dit moment zijn er 45 miljoen Amerikanen in de leeftijdscategorie 35 tot 44, en nog slechts 37 miljoen van 25 tot 34. Die demografische trend gaat voor de hele westerse wereld op. Niet alleen raakt de kweekvijver met potentiële leiders leeggevist, ook laat deze groep zich veel minder makkelijk managen. Zo zouden zij kracht putten uit hun schaarste, en minder geduld hebben om managementvaardigheden aan te leren. Zij staan kritischer tegenover het begrip leiderschap dan hun voorgangers en geven bovendien voorrang aan hun privé-leven.
11. Wantrouwen
Nederlanders zijn uitermate wantrouwend tegen grote ondernemingen. Slechts één op de honderd Nederlanders zegt geloof te hechten aan de 'hogere doelen' van bedrijven. Nederland scoort daarmee het laagst in een wereldwijd onderzoek in het kader van de VN-top in Johannesburg. Burgers uit dertig landen zijn daarin ondervraagd over hun standpunten ten aanzien van milieu en duurzame ontwikkeling. De scepsis van de Nederlanders is een van de meest in het oog springende resultaten uit dat onderzoek. Gemiddeld zegt 9 procent van de respondenten in het onderzoeksgebied vertrouwen te hebben in de goede bedoelingen van bedrijven. In Denemarken is dat vertrouwen met 37 procent het grootst, in Nederland het kleinst.
12. Spookpersoneel
Britse werkgevers luiden de noodklok, nadat uit onderzoek van hun belangenorganisatie is gebleken dat veel managers 'vergeten' de secundaire voorzieningen op te eisen van werknemers die zijn vertrokken. Na hun afscheid maken zij vaak nog maandenlang gratis gebruik van de mobiele telefoon, de laptop en het sportclubabonnement van de zaak. Het komt zelfs voor dat werknemers blijven rondrijden in de lease-auto van hun voormalige werkgever. Het stopzetten van deze voorzieningen is doorgaans de verantwoordelijkheid van de lijnmanagers. Maar zij hebben vaak geen overzicht van alle uitstaande voorzieningen. De risico's zijn niet alleen financieel van aard. Veel werknemers hebben toegang tot bedrijfskritische informatie, veelal via internet. Na hun vertrek is de toegang vaak niet stopgezet. De informatie kan in handen vallen van concurrenten of anderszins misbruikt worden.
13. Fraudeurs
Niet minder dan 23 procent van de fraudeurs in het bedrijfsleven heeft een leidinggevende functie. Ook verkoopmedewerkers laten zich met 17 procent niet onbetuigd. Managers hebben macht, maar verkoopmedewerkers verrichten nu eenmaal veel transacties, niet zelden met geldhandelingen. Het bedrijfsleven diversifieert en het garnizoen fraudeurs telt elk jaar meer vrouwen: 10 procent in 1999, 16 procent in 2000 en zelfs 22 procent in 2001. Dat blijkt uit cijfers van bedrijfsbeveiliger Hoffmann. Vorig jaar meldde dat bureau nog dat 'oudgedienden' relatief minder frauderen, maar de jongste cijfers laten weer een stijgende lijn zien. Medewerkers met een dienstverband van zes jaar en langer waren verantwoordelijk voor 42 procent van alle fraudegevallen. Het aandeel van medewerkers met een kort dienstverband (drie jaar of minder) daalde: van 62 procent in 2000 naar 44 procent vorig jaar.
14. Complimenten
De Britse verzekeraar Royal Sun Alliance vroeg 800 werknemers wat ze nou eigenlijk het liefste hebben in ruil voor hun inspanningen. Op nummer één belandde het compliment, gevolgd door onder andere een fatsoenlijk salaris en promoties op basis van inzet. Pretentieuze titels en optieregelingen eindigden relatief laag. Extra's worden wel op prijs gesteld, maar werkgevers hoeven het niet te bont te maken. Kleine dingen, goedkoop en eenvoudig, blijken het meest gewaardeerd te worden. Gratis lunch, gratis fruit en zelfs een siësta zijn voldoende.
15. IT-sabotage
Tot voor kort rekenden ontslagen of anderszins gefrustreerde werknemers met hun baas af door kantoorartikelen te ontvreemden of door roddels over het bedrijf in kwestie te verspreiden. Tegenwoordig zoeken zij steeds vaker hun toevlucht in sabotage van IT-systemen. In een rapport over deze nieuwe vorm van 'baasje pesten' in de VS stelt de FBI dat vorig jaar 85 procent van de Amerikaanse bedrijven te maken met computercriminaliteit, waarvan 70 procent door het eigen personeel was veroorzaakt. Volgens de Gartner Group zijn bedrijven dermate beschaamd over deze vorm van interne sabotage, dat het lastig is om een compleet beeld van de schade te krijgen.
16. Infostress
Werknemers worden in toenemende mate bedolven onder informatie, waardoor steeds meer tijd verloren gaat. Bijna 80 procent van de managers in de Benelux onderschrijft die stelling. Ongeveer 35 procent van de managers verwacht dat het probleem van de information overload de komende jaren alleen maar zal toenemen. Deze cijfers komen van het onderzoeksbureau Metrica Research. Daar concludeert men dat een bovenmatige en vooral verkeerde verspreiding van informatie onder medewerkers grote schade toebrengt aan de bedrijfsvoering.
17. Krasse knarren
Onderzoekers in Silicon Valley wijzen er op dat nauwelijks nog jonge avonturiers of highschool dropouts met wilde plannen en hoge looneisen naar het gebied ten zuiden van San Fransisco afreizen. In ruil daarvoor komt er steeds meer ruimte voor door de wol geverfde zakenlieden met karrenvrachten bedrijfservaring. Steeds meer is men ervan overtuigd dat die kwaliteiten nodig zijn om Silicon Valley uit de malaise te trekken, meldt recruitingfirma Korn Ferry. Een verleden bij General Electric of Procter & Gamble geldt nu als een pre. Twee jaar geleden was dat nog een sta-in-de-weg voor de dynamiek van het zakendoen in de nieuwe economie. Mensen die aan de nieuwe vereisten voldoen, zijn al snel 45 of ouder.
18. Bezuinigen?
Maar liefst 55 procent van alle financiële managers geeft eerlijk toe momenteel vooral te bezuinigen om aandeelhouders en analisten ter wille te zijn. En 60 procent van de financiële directeuren geeft toe dat de kosten waarop ze momenteel bezuinigen, binnen twee tot drie jaar weer binnen hun organisatie terug te vinden zijn. Deze weinig opwekkende conclusies zijn te vinden in een rapport van PricewaterhouseCoopers dat de houding van zeshonderd bedrijven in Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Afrika en Australië ten opzichte van bezuinigen en de huidige onzekerheid van de economie heeft onderzocht. Opvallend is dat de economische onzekerheid in ons land het sterkst wordt ervaren. Ruim 60 procent van de Nederlandse bedrijven spreekt van sterke economische teruggang. Tegelijkertijd is het optimisme voor spoedig herstel hier het grootst. Hoewel Nederlandse financiële managers het belang van strategische kostenreductie onderschrijven, handelen ze er niet naar. Zo is een ruime meerderheid van 82 procent van de respondenten het ermee eens dat bedrijven tijdens een neergang in de conjunctuur bereid zouden moeten zijn te blijven investeren om op lange termijn waarde aan het bedrijf toe te voegen. Maar bijna 66 procent heeft al investeringen uitgesteld of geannuleerd.
19. Blijf zitten!
Al twintig jaar werkzaam bij dezelfde werkgever? U bent hipper dan u denkt, want jobhoppen is niet langer in de mode. Jarenlang stond de vaste baan in een kwaad daglicht. Bij gebrek aan nieuwe uitdagingen, collega's en klanten zouden persoonlijke productiviteit en creativiteit immers nooit tot volle wasdom komen. Maar honderdduizenden hoogopgeleide werknemers veranderen zelden tot nooit van werkgever. En dat is bepaald geen schande, betoogt de Britse hoogleraar management Richard Scase in zijn nieuwe boek The Corporate Zoo – Life and Work in 2010.Bedrijven zijn volgens de Brit juist gebaat bij werknemers die committment tonen. Veel ondernemingen moeten zich daarom hervormen, vreest Scase. Hij pleit voor investeringen in training en open communicatie. Werknemers moeten weer de belangrijkste stakeholders in het bedrijf worden.
20. Jan Top
Dankzij de Hay Group is nu bekend hoeveel 'Jan Top', de gemiddelde Nederlandse topbestuurder, verdient. Het profiel van de rijke broer van Jan Modaal is gebaseerd op dat van de topbestuurders van de 66 grootste vaderlandse ondernemingen. Jan Top verdient gemiddeld 329.000 euro bruto per jaar en denkt dit jaar in totaal 6 procent salarisverhoging te krijgen. Jan Top ontving over 2000 een bonus van 105.000 euro. Hij heeft aandelenopties en kreeg over 2000 een vers aandelenoptiepakket met een onderliggende waarde van gemiddeld 680.000 euro. De heer Top heeft natuurlijk ook nog een aardige pensioenregeling, een bovenmodale BMW, en minimaal 30 vakantiedagen.
21. Weg bonus!
Veel Amerikaanse topmanagers hebben vorig jaar geen bonus ontvangen. De stumpers moesten overleven met gemiddeld niet meer dan 11 miljoen dollar, 16 procent minder dan het jaar daarvoor. Ook Lawrence Ellison van Oracle moest afzien van een bonus. Hij moest zijn dierbaren onderhouden met zijn vaste salaris en het verzilveren van opties. En dat was door de sterk gedaalde aandelenkoers van Oracle buitengewoon pijnlijk. Uiteindelijk kon hij een schamele 706,1 miljoen dollar bijschrijven op zijn lopende rekening. Als het inkomen van Ellison niet in het gemiddelde ceo-salaris wordt betrokken, dan bedraagt de daling zelfs 31 procent, het gemiddelde inkomen slechts 9,1 miljoen dollar. Sinds 1997 is dat niet meer zo laag geweest.
22. MBA-idealisme
Businessschoolstudenten veranderen van betrokken consumenten in zakelijke consultants. Eenmaal van school ruilen ze hun ambities in voor een goedbetaalde baan. Ben & Jerry's en de Body Shop: dat zijn de bedrijven waar mba-studenten willen werken voor ze afstuderen. In de praktijk belanden ze als consultant of bankier in de dienstverlening, bij bedrijven als McKinsey en Deloitte & Touche. Dat blijkt uit een onderzoek door het Aspen Institute op veertien internationale mba-opleidingen naar de houding van studenten ten opzichte van het bedrijfsleven en de samenleving. Het onderzoek laat geen twijfel bestaan over het feit dat de sociale verantwoordelijkheid van studenten vermindert naarmate ze de studie doorlopen. Aan het begin van hun studie zegt ruim 40 procent dat het de primaire verantwoordelijkheid is van ondernemingen om nuttige, kwalitatief hoogwaardige producten en diensten te leveren. Na afstuderen vindt 75 procent van alle studenten dat het bieden van aandeelhouderswaarde de belangrijkste taak is van een onderneming.
23. 'Om persoonlijke redenen'
Uit het jaarlijkse onderzoek van de Volkskrant en Elite Network Research blijkt dat van de 500 grootste Nederlandse bedrijven in 2001 148 bestuurders vroegtijdig opstapten, elf meer dan het jaar daarvoor. Net als in 2000 werd ruim driekwart slachtoffer van bijvoorbeeld onenigheid, reorganisaties, overnames of fusies. Vooral het stroomlijnen van het bedrijf na de reeks fusies en overnames van de afgelopen jaren droeg bij aan de stijging in 2001. Een op de zeven vroegtijdig vertrokken bestuurders sneuvelde bij een reorganisatie, tegen een op de tien in 2000.
24. Zwakke geslacht
Nederlandse vrouwen verdienen 20 procent minder dan mannen in vergelijkbare posities. Gemiddeld betalen Europese werkgevers vrouwen slechts 79,6 procent van dat wat zij mannen in vergelijkbare posities geven. Nederland bezet daarmee een negende plaats in Europa. Volgens de resultaten uit onderzoek van de European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions zijn vrouwen in Luxemburg het beste af: zij verdienen gemiddeld 89 procent van het loon dat hun mannelijke collega's opstrijken. Oostenrijkse vrouwen zijn een heel stuk slechter af: zij verdienen slechts 67 procent.
25. Hogere topinkomens
Tegenvallende bedrijfsresultaten, twijfelachtige vooruitzichten, maar de inkomens van de meeste topmanagers zijn vorig jaar opnieuw gestegen. Dat blijkt uit het jaarlijkse beloningsonderzoek van de Volkskrant. Na bestudering van 200 jaarverslagen bleek de beloning (basissalaris, pensioen en bonussen, exclusief optiewinsten) van topmanagers afgelopen jaar met 8,5 procent te zijn gestegen. In 1999 en 2000 stegen hun inkomens met respectievelijk 14 en 13 procent. Boven aan de lijst prijken de bestuurders van Ahold, die gemiddeld 2,95 miljoen euro verdienden. Op twee staan de topmanagers van Unilever, met 2,27 miljoen euro en op drie de bestuurders van KPN met 1,98 miljoen euro.
26. Schietstoel
Europese topmanagers worden eerder de laan uitgestuurd dan hun Amerikaanse collega's. Als de resultaten tegenvallen, dreigt al vlug ontslag. Dat blijkt uit een studie van management consultant Booz Allen Hamilton. Een derde van alle Europese topmanagers die vertrok in de vier jaren die Booz Allen bestudeerde – 1995, 1998, 2000 en 2001 – deed dit omdat de resultaten niet naar wens waren. In Amerika vertrok slechts 22 procent van alle ceo's om deze reden, en in Azië 21 procent. Uit het onderzoek blijkt tevens dat het aantal bestuurswisselingen binnen Europese ondernemingen sinds 1995 aanzienlijk groter is geworden, ook vergeleken met andere regio's. In de vier jaren waarin Booz Allen de bestuurders bestudeerde, behield d
