Ontwerpers van computerspellen weten precies hoe ze je gedrag moeten sturen, ook als het gaat om duurzaam werken.
Wie wel eens een computergame speelt, weet hoe verslavend het is. Nog even een halfuurtje gamen voor je naar bed gaat, wordt al snel tot diep in de nacht doorspelen. En dat is precies wat de makers van het spel willen. Ze weten wat je stimuleert om door te spelen en welke beloningen je een goed gevoel geven. Zonder enige moeite doe je precies wat de ontwikkelaars hebben bedacht. En miljoenen andere spelers doen hetzelfde.
Moeiteloos duurzaam leven en werken
Hoe heerlijk zou het zijn als we met even veel gemak ons gedrag konden aanpassen op duurzaam werken en leven? Of het gedrag van je medewerkers? Duurzamer werken zonder je mensen eerst te moeten overtuigen van de noodzaak, boos te worden als je boodschap niet overkomt, of je schuldig te voelen als het niet eens lukt je eigen gedrag aan te passen?
Gamification als slimme tool
Gamification gebruikt de psychologie en technologie achter computergames om nieuw gedrag aan te leren, bijvoorbeeld duurzaam gedrag. Laurens Lapré, business developer bij Logica, bedenkt toepassingen op het gebied van duurzame mobiliteit, zoals brandstof besparen, CO2-uitstoot verminderen of rekening rijden. Lapré: “Duurzaamheid begint bij het besef dat je organisatie klaar moet zijn voor de toekomst. Met spelletjes alleen kom je er niet. Je moet wel een visie hebben. Maar om iedereen in die visie mee te krijgen, is nog niet zo makkelijk. Sommige mensen hebben niets met duurzaamheid. Of ze hebben er wel wat mee, maar vinden het moeilijk om dat te vertalen naar nieuw gedrag. Duurzaamheid is meer dan inspirerende vergezichten, het gaat erom dat je de massa meekrijgt. Gamification is daarbij een slimme tool.”
Samen spelen stimuleert
Hoe spelelementen ongemerkt je gedrag kunnen veranderen laat deze video goed zien. In Zweden werd gezocht naar een manier waarop je mensen kunt stimuleren de trap te nemen, in plaats van de roltrap.
In Breda werd dit najaar een app gelanceerd om mensen bewust te maken van hun gedrag in het verkeer: Positive Drive. Maar ook het populaire FourSquare is ooit begonnen als methode om nieuwe plekken in kaart te brengen. Lapré: “Mensen vinden het fijn om beloond te worden en aanzien te verwerven. Ze delen hun prestaties dus graag met anderen. Kijk naar het succes van Wordfeud of spellen op Facebook. Die elementen moet je gebruiken. Duurzaam gedrag is moeilijk op te leggen, het werkt beter als je mensen verleidt.”
Logica zelf ontwikkelde voor Scania Driver Coach Portal, een tool die het brandstofverbruik en CO2-uitstoot helpt verminderen binnen het bedrijf. Het spel stimuleert chauffeurs om zuiniger te rijden. Driver Coach Portal geeft vóór en na de gereden rit informatie over de behaalde resultaten en de mogelijke verbeterpunten. Maar het laat truckers ook onderling concurreren én elkaar helpen.
Service Design Case Fleet Consultancy by Scania. from Onno van der Veen on Vimeo.
Belonen zonder geld
Bedrijven die gamification willen inzetten om duurzaam gedrag aan te leren of te stimuleren kunnen beginnen met zichzelf vier vragen stellen:
- Welk gedrag moet veranderen om duurzamer te worden?
- Hoe maken we de duurzaamheid financieel rendabel?
- Hoe belonen we medewerkers voor het gewenste gedrag?
- Welke technologie is nodig om het gedrag te stimuleren?
Lapré: “De kunst van gamification is de opbrengsten van het nieuwe gedrag te koppelen aan de medewerkers. Zuiniger rijden is financieel aantrekkelijk omdat het je minder brandstof kost. Maar de chauffeur zelf schiet daar niets mee op, want de winst gaat naar de baas. Je moet hem of haar dus op een andere manier stimuleren om het het gedrag aan te passen. Het blijkt dat ook hier aanzien en erkenning belangrijke factoren zijn. Een financiële prikkel werkt maar tijdelijk, en als je eens een keer géén bonus krijgt, kan het zelfs demotiveren. Om een goed beloningsmechanisme op te stellen moet je je mensen kennen. Je moet weten wat ze belangrijk vinden, hoe hun wereld eruit ziet en wat ze graag doen.”
Verschillende uitdagingen
Mensen hebben verschillende redenen waarom ze een spel spelen. Volgens Lapré zijn er drie vormen van motivatie.
- Winnen: de speler wil de beste worden
- Samenwerken: de speler wil een groep vormen en als groep tegen een andere groep strijden
- Spel verkennen: de speler wil alle mogelijkheden van het spel kennen en alles proberen
“Een goede game biedt op alle drie de vlakken uitdagingen. Je wordt bijvoorbeeld niet alleen beloond als je zelf het beste scoort, maar ook als je een jongere collega opleidt. Verder is het belangrijk dat je ranglijsten maakt binnen groepen van vergelijkbare functies. Als je een chauffeur die heen en weer naar Italië rijdt laat concurreren met een chauffeur die in de stad schoolmelk rondbrengt, krijg je een ongelijke strijd. Dat is dodelijk voor de motivatie.”
Houd het spannend
Een andere valkuil is de termijn waarop een game gespeeld kan worden. Als die te kort is, schiet je je doel voorbij. Om nieuw gedrag aan te leren heb je 1 a 2 jaar nodig. En je wilt ook niet dat een medewerker die een week met griep op bed ligt, meteen geen kans meer maakt om te winnen. Maar ook de beste game heeft niet het eeuwige leven. Lapré: “Je kunt een spel uitdagend houden door verschillende levels in te bouwen, of door de mogelijkheden steeds verder uit te breiden naarmate de gebruiker meer ervaring opdoet. Je kan voor verschillende vaardigheden verschillende ranglijsten en titels uitloven. Maar na een paar jaar houdt het op. Dat is niet erg, want tegen die tijd is het nieuwe gedrag meestal wel ingesleten.”
