"Het kan niet meer zo zijn dat iemand zijn bed uitkomt om iets op zijn werk te doen en dan weer naar huis gaat. Het psychologisch contract tussen werkgever en werknemer gaat veel verder dan ruilen van tijd voor geld. Van de moderne werknemer wordt betrokkenheid en ondernemersgeest verwacht. Daar past flexibel belonen bij."
Dat zegt Erik Schouten, hoofd waarderen en belonen bij werkgeversorganisatie AWVN in Intermediair PW. De moderne werknemer moet zelf ook flexibel zijn. "Markten veranderen snel door technologische ontwikkelingen, concurrentie en internationalisering. Dat vraagt om wendbare, plattere organisaties en dus minder statistische functies." Belonen naar functie alléén volstaat dus niet meer.
Onderzoeker Maarten van Klaveren stelt dat het aantal cao's waarin afspraken over flexibele beloning zijn opgenomen, in korte tijd is gestegen van 69 naar 80 procent. Hij trekt enkele opvallende conclusies uit de enquête van Stichting Loonwijzer. De helft van alle werknemers ontvangt wel een of andere vorm van flexibel loon. En naarmate men meer verdient, stijgt het variabele deel van het salaris fors. Zo is het voor de meeste mensen met een inkomen boven de 50.000 euro een bonus de gewoonste zaak van de wereld.
Maak onderscheid
Flexibele beloning wordt vooralsnog dan ook vooral gebruikt als extra prikkel om medewerkers te motiveren en als instrument om het gedrag te sturen. Schouten noemt dit bewust belonen. "Dat is nog even wennen, want voor de meeste managers is dit nieuw. Die moeten onderscheid durven maken tussen werknemer, en bij het beoordelen niet meteen in de kramp schieten omdat dit financiële consequenties heeft."
Voorzichtig
Schouten pleit er wel voor beloningssystemen voorzichtig in te voeren. "Je ziet vaak in de praktijk dat in cao's het variabele deel jaar na jaar iets groeit." Want je kunt niet zomaar het roer omgooien en maar wat verzinnen. Het is volgens Schouten nodig dat er samenhang binnen de héle organisatie is. "Bonussen moeten een logische afgeleide van de functies zijn. Een werknemer is blij met een bonus van vijfhonderd euro, maar gefrustreerd als zijn slecht functionerende collega er duizend bij krijgt."
