We moeten doorwerken na ons vijfenzestigste,vindt het kabinet. Maar hoe zorg je ervoor dat werken op latere leeftijd ook nog een beetje leuk blijft?
1. Kies het goede vak
Cees de Graaff (74) heeft al drie directeuren versleten bij aannemersbedrijf Monshouwer in Heerjansdam. Niet zo gek, want hij werkt er nu een halve eeuw. Als projectleider is hij verantwoordelijk voor een team van 30 mensen dat zich in de regio Hoek van Holland bezighoudt met het opsporen en verwijderen van munitie uit de Tweede Wereldoorlog, die hij als enige zelf meemaakte. "Mooi werk", vindt De Graaff. "Tien jaar geleden ben ik begonnen met het project in Hoek van Holland. Ik heb toen gezegd dat ik pas zou stoppen als heel het gebied vrij is van explosieven. Dat duurt langer dan gedacht. De bommen en granaten blijven maar komen."
Aan stoppen heeft De Graaff, ondanks zijn inmiddels gevorderde leeftijd, nog nooit gedacht. "Als je met tegenzin naar je werk gaat, heb je een verkeerd vak gekozen. Tot mijn 69ste werkte ik voltijd. De laatste jaren doe ik het wat rustiger aan. Omdat ik een driedubbele hernia heb, werk ik nu vier halve dagen. Ik ga na de spits weg en ben voor de spits weer thuis, ideaal." Zijn werkgever heeft nooit druk op hem uitgeoefend om te stoppen. De Graaff : "De vorige directeur zei: als je in een rolstoel zit, duw ik je naar het werk."
2 Werk hard
"Het Zwitserlevengevoel heeft zijn langste tijd gehad", denkt radioloog en gezondheidsadviseur Kees Klinkhamer (78, en nog steeds hard aan het werk). "Een beetje van de ene vakantie naar de andere hoppen, wat is daar nou aan?" Volgens Klinkhamer is pensioen niet alleen saai, maar ook ongezond. Hij schermt met studies die aantonen dat pensionado's grotere gezondheidsrisico's lopen dan mensen die doorwerken. Routineus somt hij de klachten op: "Overgewicht, diabetes, harten vaatziekten."
Het pensioen is ook een aanslag op de psyche: "Mensen die stoppen met werken zijn vaker depressief. De mens moet samenwerken met anderen om tot zijn recht te komen. De ethicus Frits de Lange zei: oud worden is eerder hard werken om het verval te snel af te zijn dan genieten van welverdiende rust. De meeste klachten komen pas rond de 75 jaar. Tot die tijd kun je prima werken. In plaats van zich verzetten tegen een hogere AOW-leeftijd , kunnen de vakbonden beter pleiten voor een beter management, zodat werknemers niet op hun vijfenzestigste zijn opgebrand."
3. Doe leuke dingen
"Een typisch Hollandse discussie", vindt coach en auteur Anna Beeftink (‘Nog lang niet pensioengerechtigd') het politieke debat over het verhogen van de AOW-leeftijd. Voor haar boek Levenswerk interviewde Beeftink zeventigers en tachtigers die nog dagelijks met plezier naar hun werk gaan. "In het buitenland voert bijna niemand deze discussie. Daar werken mensen vaak langer door omdat ze dat leuk vinden, niet omdat het moet."
De krasse knarren in Levenswerk (waaronder bekende namen als Dick Bruna, Jan Terlouw en Seth Gaaikema) delen een passie voor hun werk. Dat is een voorwaarde om het lang vol te houden, denkt Beeftink. "Je moet energie krijgen van je werk. De mensen die ik sprak hebben hun werk vaak anders ingericht. De taken die ze niet leuk vinden, doen ze niet. Soms zijn ze pas na hun pensionering het werk gaan doen wat ze écht leuk vinden. Anderen zijn makkelijker werk gaan doen. Zo'n demotie vinden we in Nederland vernederend. Maar wil je liever met behoud van status achter de geraniums zitten?"
4. Blijf investeren
Uitzendbureau 65plus houdt al sinds de jaren '70 ouderen aan het werk. De laatste tijd zijn dat steeds vaker hoger opgeleiden met recente werkervaring. Een jaar geleden is voor hen de divisie 65plus Professional opgezet. Zowel de vraag als het aanbod zijn groot. Directeur Ingrid Lingeman merkt dat bedrijven steeds meer gewend raken aan oudere werknemers: "Ze hebben bijna allemaal te maken met ontgroening en vergrijzing. Men denkt niet meer zo snel: wat komt opa hier doen?"
Oudere werknemers verplichten om door te werken is volgens Lingeman geen goed idee: "De groep die kan en wil doorwerken meldt zichzelf al aan. Ze werken vaak niet fulltime, maar ze stoppen ook niet als ze 67 zijn. De professionals die wij uitzenden zijn tussen de 65 en 72 jaar oud." Volgens Lingeman hebben de ouderen van nu een andere arbeidsmoraal dan die van pakweg tien jaar geleden. "De vorige generatie telde vaak af tot het pensioen. Die mentaliteit is gelukkig aan het veranderen. Ik zie steeds meer werknemers die op latere leeftijd nog een opleiding doen of van baan veranderen."
