Geen manager ontkomt aan de vraag: breed of diep? Wat is wijsheid: zo snel mogelijk het management in, of je eerst verdiepen in je vak? Tips van loopbaanadviseurs.
1 Baas van je loopbaan
"De topman van een financiële organisatie vertelde mij ooit dat hij groot was geworden in de finance, maar pas echt had leren managen als hoofd van de ict-afdeling", zegt organisatiepsycholoog Pim Paffen. "Daar kon hij niet meer vertrouwen op zijn vakinhoudelijke kennis en moest hij delegeren en coachen. Als lijnmanager moet je voor het eerst écht bewijzen dat je kunt managen, dat je ziekteverzuim kunt verlagen en een organisatie kunt verbouwen."
Volgens Paffen is de helft van de huidige topmanagers begonnen als vakspecialist. Gemiddeld zetten mensen rond hun 32ste verjaardag de stap naar het lijnmanagement: "Mensen van eind 20, begin 30, moeten zich afvragen of ze zich willen specialiseren of generaliseren. Je bent de manager van je eigen loopbaan, dat is de tijdgeest."
2 Wees eigenwijs
Adriaan Hoogendijk, auteur van een boek over ‘loopbaanzelfsturing', gelooft niet in rigide carrièrepaden: "Je moet de overstap maken van specialist naar generalist als het verlangen er is. Het is belangrijk dat je werk vitaliteit bij je oproept en aansluit bij je fascinaties. Dat is beter voor jezelf en voor het bedrijf. Organisaties zitten te springen om authenticiteit en bezieling."
Volgens Hoogendijk is er niets op tegen als managers pas rond hun 40ste leidinggevende verantwoordelijkheid nemen. "Ik zie de manager als een soort vader- of moederfiguur. Dat is niet iedereen gegeven. Zelf neig ik naar het type vakidioot. Mijn mededirecteur is meer een moeder-des-vaderlands."
Binnen sommige organisaties liggen de carrièrestappen redelijk vast. Hoogendijk geeft toe dat je in zo'n geval concessies moet doen, maar alleen "als ze van tijdelijke aard zijn": "Ik raad mensen aan om ongelooflijk eigenwijs te zijn. Het vergt moed om authentiek te leven.'
3 Managen is voor zesjes
"Management wordt overschat als gelukmakend carrièrepad", stelt Rozemarijn Dols. "Ik zie veel mensen die naar jaren management terugkeren naar hun oude beroep als vakspecialist."
Volgens de psycholoog en coach wordt leidinggeven vaak ten onrechte gezien als ‘het echte werk'. "Vaak komt de beste jongen van de klas terecht in een leidinggevende functie, terwijl dit juist mensen zijn die excelleren in hun vak, perfectionistisch zijn, en daardoor moeilijk kunnen delegeren. Niet de uitblinkers, maar de zesjes en zeventjes zijn het meest geschikt voor de rol van manager. Zij beleven plezier aan het coachen en leidinggeven en missen de introverte trekjes van de echte vakman."
De ideale manager is waarschijnlijk de man of vrouw die zowel generalist als specialist is. Die combinatie is echter zeldzaam, denkt Dols: "Het zijn tegengestelde tendensen."
4 Ga voor verbreding
"Echte specialisten hebben het moeilijk", stelt Yolanda Buchel, loopbaanadviseur bij GITP. Buchel adviseert ambitieuze managers om eerst kundig te worden in een of meerdere vakgebieden, maar na een of twee carrièrestappen te kiezen voor verbreding. "In onze informatie- en kennissamenleving hebben we vooral behoefte aan mensen met een generalistische blik. Managementrollen worden steeds breder gedefinieerd."
Coach Frits de Wit spreekt zich ondubbelzinniger uit voor de generalisten: ‘Managen heeft niet zo gek veel met kennis te maken. Je houding en karakter zijn veel belangrijker. Je hoeft geen medisch specialist te zijn om een ziekenhuis te besturen. De populaire manager is meestal iemand die op de werkvloer heeft gestaan en de taal spreekt. Dan is er sprake van reciprociteit. Je ziet dat vaak bij technische bedrijven; de specialist zet het bedrijf op, maar de generalist is nodig om het bedrijf verder uit te bouwen.'
De Wit koesters zelfs enig wantrouwen tegen specialisten: ‘In de jaren tachtig moest bij ieder bedrijf en op iedere afdeling een doctorandus aan de kop van de tafel zitten. Tien jaar later waren veel van die specialisten vervangen door generalisten. Het ontbrak de specialisten aan sociale vaardigheden. Ze ontleenden hun autoriteit aan hun kennis, niet aan managementkwaliteiten. Een goede manager is een sociaal dier.'
Verder lezen?
Adriaan Hoogendijk: Loopbaanzelfsturing,
Yolanda Buchel: Jij bent aan Z
Rozemarijn Dols: Professionele loopbaancoaching
Pim Paffen: Loopbaanmanagement
Frits de Wit: http://www.meerstaete.nl/
