In deze rubriek worden managers, ondernemers en wetenschappers uitgenodigd om premier Balkenende in een persoonlijke brief te adviseren hoe we de Nederlands economie weer aan de praat kunnen krijgen. Deze keer Leendert Bikker.
Leendert Bikker oprichter van Branson & Guevara, werkplaats voor vernieuwing, verbeelding en versnelling
Geachte excellentie, beste Jan Peter, Nu het geroemde magazine van ondernemervereniging VNO-NCW zijn jaarlijkse ‘Idols’ weer heeft gepubliceerd, bent u blijkbaar uit de gratie gevallen van ondernemend Nederland. Sterker nog, de omslag van Forum kopt nota bene ‘Premier Zalm’ en dicht u het onderspit toe. Gerrit Zalm is de chief financial officer van het kabinet en cfo’s worden op dit moment op handen gedragen in het bedrijfsleven. Met de hand aan de spreadsheet doen zij verwoed pogingen de kolommen sluitend te krijgen en zo de aandeelhouders – veelal op de korte termijn – tevreden te houden. Zalm voldoet perfect aan dit in corporate Nederland zo geliefde profiel. Vanuit dit perspectief is het dus geenszins verrassend dat hij als winnaar uit de bus komt. Ongelukkig hoeft u daar niet over te zijn. Het zal eerder een blessing in disguise blijken. De adoratie en macht van de huidige cfo is namelijk een gevaar voor ondernemend Nederland en dus voor de samenleving. Dat laatste lijkt mij uw domein. Laat uw oren dus niet hangen naar de corporate croupiers die koers-winstverhouding van het komend kwartaal belangrijker vinden dan een duurzame positie in de markt en maatschappij op termijn. Is er dan geen reden tot zorg? Natuurlijk wel. Maar mijn angst is dat we ons bij gebrek aan durf en visie verlaten op financieel gemotiveerde voorspellingen en initiatieven. Er is behoefte aan een oorspronkelijke manier om organisaties te prepareren voor de toekomst. Anders dan de ontelbare gevallen waarin op een door PowerPoint gedomineerde manier de plussen en minnen worden opgesomd en Excel zo wordt gemanipuleerd dat op de euro nauwkeurig wordt voorspeld wat de gevolgen van genomen besluiten zullen zijn. Wat een waanzin. Doet u mee aan mijn War on Spreadheets? Waar is de tijd gebleven dat we nog iets deden omdat we gewoon wisten dat het goed was? Dat we keurig wachtten op een marktonderzoek en als dan overduidelijk bleek dat niemand op onze vinding zat te wachten, we daarin de ultieme motivatie zagen om het juist wel te doen. En met succes. We worden gedreven door angst en zoeken ons heil in de schijnzekerheden van dichtgetimmerde onderzoeksrapporten en eindeloos rondgerekende spreadsheets waarin exact wordt voorspeld hoe het ons in de nabije toekomst zal vergaan. Wie houdt wie hier voor de gek? In de directiekamers bijna iedereen, al dan niet gelegitimeerd door consultants. Weet u hiervan gevrijwaard. Gelukkig heeft u met uw kabinet al het mes gezet in de bizarre loonkostenontwikkeling van de jaren negentig en het terugdringen (maar nu echt) van de administratieve lastendruk. Gelukkig hebben we onder leiding van u na bijna tien jaar ook weer een heldere focus op onderwijs, kennis en innovatie. (Overigens was Gerrit Zalm al die jaren ook niet de cfo van de twee paarse kabinetten?). U werkt dus aan de randvoorwaarden en meer kunt u niet doen. Ondernemend Nederland moet nu zelf aan de slag en gaan doen waar ze voor is: ondernemen! Met u hang ik het denken aan van soevereiniteit in eigen kring. Ondernemend Nederland moet niet op u wachten, maar zelf de hand aan de ploeg slaan. Niet u om innovatie vragen terwijl zij zelf geen enkel risico durft te nemen. Daar gaat de schoorsteen niet van roken! En dat is nu net waar wij met z’n allen dringend behoefte aan hebben. En dat kan alleen door mensen die hun nek durven uit te steken, fouten durven te maken en zo succes afdwingen. Immers, dat je geen fouten hebt gemaakt wil niet zeggen dat je succesvol bent. Je had gewoon niet het lef om risico te nemen en dus heb je verzaakt kansen te creëren. Met andere woorden: opletten, gesprekjes voeren, wakker blijven, je verstand gebruiken en onverwachte verbindingen leggen. Fouten erkennen, uithuilen en opnieuw beginnen. Vertrouwen op je intuïtie, je hart volgen en niet alles in de kiem laten smoren door de terreur van spreadsheets. Het tegenover-gestelde is nodig: creativiteit en ondernemerschap. Op u reken ik dat u de passie preekt als voorzitter van uw kabinet en uw Innovatieplatform en later dit jaar als voorzitter van de Raad van Ministers van Europa. Saevis Tranquillus In Undis.
