Veel economen hadden het al voorspeld en dinsdag is het door het CBS bevestigd. De Nederlandse economie heeft de omslag gemaakt van groei naar krimp.
Ten opzichte van het tweede kwartaal kromp de economie met 0,3 procent, de eerste kwartaalkrimp sinds 2009. In eerdere kwartalen was de weg naar beneden al ingezet. Huishoudens en bedrijven zijn voorzichtig geworden met consumptie en investeringen. In het afgelopen kwartaal zakte ook de exportgroei in.
Consumptie en investeringen nemen af
De zorg over de toekomst eist zijn tol op de uitgaven en investeringen. Huishoudens bleven terughoudend en consumeerden 1,1 procent minder dan een jaar eerder. De consument houdt de hand eigenlijk al het hele jaar op de knip. De afgelopen drie kwartalen is de consumptie steeds met 0,2 procent gedaald. De investeringen van huishoudens, bedrijven en de overheid namen met 1,1 procent af.
Export stagneert
Deze ontwikkelingen waren al zichtbaar. Hier is nu een stagnatie van de export bovenop gekomen. Na de zware recessie van 2008 en 2009 trok de uitvoer de economie uit het dal. De uitvoer groeide met enkele procenten per kwartaal. Daar lijkt nu de klad in gekomen. Het afgelopen kwartaal werd slechts 0,3 procent meer uitgevoerd dan in het tweede kwartaal.
Dit alles was al min of meer voorzien. Consumenten, bedrijven en beleggers zijn in de loop van het jaar veel negatiever geworden. Ondernemers vrezen een recessie en zetten zich schrap. ING stelde onlangs echter dat de grootste ellende al weer bijna achter de rug is. De misery-index van de bank, gebaseerd op de inflatie en de werkloosheid, voorspelt dat de toestand in de economie zal verbeteren.
Lees ook:
- De crisis doet overal pijn
- Analyse: de kansen van ons land
- 6 trends die onze economie gaan bepalen
- Analyse: help de polder verzuipt
- ING: ergste economische ellende achter de rug