Het farmaceutische bedrijf Novo Nordisk is het meest duurzame bedrijf van 2012 volgens de duurzaamheidsindex van het magazine Corporate Knights. De index komt daarmee weer met andere bedrijven aanzetten dan andere indexen.
Het Canadese magazine voor 'clean capitalism' stelt jaarlijks een top 100 samen van de meest duurzame bedrijven. De index rankt ondernemingen op voor de hand liggende factoren als CO2-uitstoot, waterverbruik, diversiteit, en energiegebruik, maar ook op zaken als arbeidsproductiviteit en de verhouding tussen het inkomen van de ceo ten opzichte van het gemiddelde salaris van werknemers.
In de top 100 vinden we ook een paar Nederlandse bedrijven. Zo staat ASML op de vijfde plaats, Philps op 12, DSM op de 23e plek, TNT op 34 en Unilever op 52. Maar volgens onderzoeksbureau's Globe Scan Incorporated en SustainAbility was Unilever vorig jaar nog koploper op het gebied van duurzaamheid. En in de Dow Jones Sustainability Index waren DSM, Philips, PostNL en Air France-KLM elk in hun eigen sector nog het duurzaamste bedrijf ter wereld.
Appels en peren
Hoe dat kan? Doordat elke index andere indicatoren gebruikt en iets anders onder 'duurzaamheid' verstaat. Het is dus appels met peren vergelijken.
Doug Morrow van Corporate Knights vat het begrip duurzaam samen als "an economic system in which prices fully incorporate social, economic and ecological costs and benefits, and actors are clearly aware of their marketplace actions". Dat klinkt natuurlijk ontzettend nobel, maar het riekt ook meer naar een oordeel dan naar iets dat objectief meetbaar is. Een bedrijf dat bovenaan de lijst staat, is dat zich werkelijk voor honderd procent bewust wat de impact is van zijn productie op de rest van de wereld? Is dat uberhaupt mogelijk?
Het grootste probleem is misschien nog wel dat vrijwel alle duurzame indexen gebruik maken van gegevens die door de bedrijven zelf zijn verschaft. Dat maakt het op z'n minst geen harde wetenschap. Minder welgevallige cijfers kunnen immers weggelaten worden. Corporate Knights heeft daar weliswaar iets op gevonden: als een bedrijf over een van de aspecten geen gegevens verstrekt, wordt het bedrijf meteen gestraft met puntenaftrek en dus een lagere notering.
Imago
Niettemin, het blijft ondoorzichtig waarom een bedrijf in de ene index bovenaan staat en in de andere in de middenmoot of zelfs onderaan bungelt. In 2010 was er veel ophef omdat Shell uit de Dow Jones duurzaamheidsindex kukelde wegens de aanwezigheid in Nigeria. Maar het bedrijf zat het jaar ervoor, toen het wel in de index stond, ook al in dat land. En hoe geloofwaardig is het bijvoorbeeld dat het Braziliaanse Natura Cosmetics, marktleider in Latijns-Amerika, vorig jaar nog nummer 66 in de index van Corporate Knights, nu ineens gestegen is naar de tweede plaats?
Nog subjectiever wordt het als het imago gaat meespelen. Zo heeft Ikea volgens consumenten nu al twee jaar het duurzaamste imago van Nederland, maar dat betekent niet automatisch dat het bedrijf ook daadwerkelijk een duurzamere bedrijfsvoering heeft dan andere bedrijven. Hoe komt de consument tot zo'n conclusie? Natuurlijk op basis van het feit dat alle bedrijven in dit soort indexen mooie initiatieven ontplooien en zo op z'n minst hun welwillendheid tentoonspreiden. Maar die bedrijven weten dit over het algemeen ook bijzonder goed voor het voetlicht te brengen. De consument baseert dat imago natuurlijk net zo goed daarop. Zo'n lijstje helpt daar goed bij. Hoe groot zou bij deze bedrijven het duurzaamheidsbudget zijn en hoe groot het marketingbudget?
Afbeelding: Gabriel77
