Waarom worden we niet wat ondernemender?
Managers, zo leerde ik in Rotterdam, zijn geen ondernemers. Ondernemers nemen risico's, managers nemen beheersmaatregelen. U bent waarschijnlijk manager. In deze column wil ik een pleidooi houden voor meer ondernemerschap, meer creativiteit en meer innovatie.
Waarom hebben we ondernemers nodig?
Simpel: kijk om u heen en u ziet dat de ‘stuwende' werkgelegenheid uit Nederland verdwijnt. Voor wie het begrip stuwend niet kent: stuwende werkgelegenheid is werkgelegenheid die nieuwe werkgelegenheid oplevert. Dat ABN Amro nu geen echt hoofdkantoor meer heeft aan de Zuidas in Amsterdam heeft, maar een filiaal geworden is van Fortis, betekent dat er minder activiteit zal zijn in Amsterdam. Minder broodjes om te bezorgen, minder taxi-ritten en minder pakken met krijtstreep op maat te maken. En niet alleen dé bank, maar ook ‘stuwende' bedrijven uiteenlopend van computer- en callcentra tot maakindustrie, en van boerderijen tot vliegtuigtechniek verdwijnen uit ons land. Al die bedrijven zijn ooit begonnen door een (paar) ondernemer(s).
Maar er bliljven toch genoeg ondernemers?
Veel mensen zeggen: "we houden de kennis hier in ons land" en "kijk eens hoeveel inschrijvingen van nieuwe ondernemers er zijn bij de KvK". Dat van die kennis is misschien nu nog wel zo, maar in andere landen zijn ze in gretig tempo bezig dezelfde kennis of zelfs betere kennis op te bouwen. Dan zitten we hier allemaal adviseur te zijn, maar wie gaan we van advies dienen? En over die nieuwe ondernemers: daarvan is een zeer groot deel zzp'er, zelfstandige zonder personeel. Iemand die eerst in dienst was van een bedrijf en over het algemeen dezelfde dingen blijft doen maar dan voor eigen rekening.
Ben ik dan een onheilsprofeet?
Nee. Ik ben vooral realist. Niemand kan voorspellen hoe de komende 50 jaar er in economisch opzicht uitzien. Ik kan wel zien dat tijdens de vorige periode van laagconjunctuur, na de internetbubbel van 2001, de regio's waar veel dienstverlenende bedrijven gevestigd waren economische krimp vertoonden. Regio's met een divers economisch profiel bleven rond of boven de nul.
Doet de overheid niets?
Jawel, maar te weinig. De projectitis is hardnekkig. Er zijn wel initiatieven om jonge mensen ondernemender te laten worden (bijvoorbeeld ‘leren ondernemen'), maar er is geen samenhangend programma om mensen écht te begeleiden en te stimuleren.
En zijn méér ondernemers dan de oplossing?
Niet de enige. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat van de Nederlandse hbo en wo-studenten slechts 9% overweegt om ondernemer te worden. In de VS heeft 19% van de studenten dit voornemen. Het is zeker niet zo dat de economische situatie in de VS beter is – kijk maar naar de handelsbalans. Misschien dat we een competitief voordeel behouden in de handel. Al is het dan vooral omdat we spullen doorvoeren, maar er wordt in ieder geval waarde toegevoegd. Verder moeten de bestaande bedrijven, gedreven door managers, meer inzetten op nieuwe producten, nieuwe kennis, nieuwe processen en nieuwe diensten. Dat kan alleen door creativiteit te ontwikkelen en durf te tonen. Geef uw creatieve collega dus wat meer aandacht en denk eens aan een rare samenwerking, een enge ontmoeting en een riskant project.
Kees-Jan Groen
Directeur Taskforce Innovatie Regio Utrecht
Over Kees-Jan Groen
Kees-Jan Groen is sinds februari 2005 directeur van de Taskforce Innovatie (TFI), een initiatief van de Kamer van Koophandel Utrecht, de provincie Utrecht en elf andere publieke en private partijen. De TFI wil de economische structuur in de regio versterken door innovatie. Hiervoor was hij managing consultant bij Berenschot. Geboren in België (Aalst) en via Rotterdam (studie bedrijfskunde) beland in Utrecht. Woont daar samen en heeft een dochter van drie. Probeert nog zo sportief mogelijk te zijn wat de laatste jaren vooral het reizen naar ijs-hebbende landen met zich meebrengt voor het rijden van alternatieve elfstedentochten. Motto: Nil volentibus arduum.
