Geen producten in je winkelwagen.
Jan van Bodegom heeft een hekel aan volle wachtkamers. De chirurg reorganiseerde zijn polikliniek in het Bernhoven Ziekenhuis te Oss om daar een einde aan te maken. “Patiënten moeten eraan wennen. Ze denken dat een arts niet goed is als je er meteen terechtkunt.”
“Propvolle wachtkamers. Dat trof ik aan toen ik twee jaar geleden op de polikliniek chirurgie in het Bernhoven Ziekenhuis kwam werken. De wachtkamers zaten vol en iedereen was eraan gewend geraakt. Ik vroeg eens aan een collega of hem onderweg naar onze polikliniek iets was opgevallen. Zijn antwoord was nee. Hij was door vier volle wachtkamers gelopen en hem was niets opgevallen. Ik dacht: ‘zo ga ik hier niet oud worden. Daar móet iets aan gebeuren’. “Wachtlijsten zijn niet nodig, daarvan ben ik overtuigd. Het is een organisatorisch probleem, geen capaciteitsprobleem. Als je wilt, kun je er een eind aan maken. Maar dan moet je wel met een enorme hoeveelheid zelfkritiek naar je organisatie durven te kijken. Dat hebben we hier gedaan. Ruim een jaar geleden kwam ik in contact met het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. Zij zochten deelnemers aan een pilotproject om de wachtlijsten terug te dringen. Die kans heb ik met twee handen aangegrepen.
“Onze maatschap telt negen chirurgen, die in de twee poliklinieken van het ziekenhuis werken. Samen met het CBO zochten we uit waarom we een wachtlijst hebben. Het probleem is dat we onze capaciteit voor honderd procent willen benutten. Maar dat werkt averechts. Het is een wetmatigheid dat de wachttijd exponentieel stijgt, wanneer je een kritisch punt in je bezetting passeert. Waar dat punt ligt, daar proberen we samen achter te komen. “Bij alles wat we doen zijn we na gaan denken. Is het nodig? Hoeveel tijd kost het ons? Een van de eerste maatregelen was het afschaffen van standaardcontroles. Een patiënt die geen klachten heeft, hoeft niet terug te komen – tenzij er een medische reden is. Dat scheelt al gauw drie tot vijf afspraken op een ochtend. Ook zijn we afgestapt van ons starre planningssysteem waarin alles vastlag: op maandag opereren, op dinsdag controles, enzovoorts. We maken nu een globaal schema, de secretaresse vult het definitief in. Zijn er veel aanvragen voor operaties, dan plant zij daar extra tijd voor in. Met een aantal van deze maatregelen hebben wij de wachtlijst op de polikliniek teruggebracht tot minder dan een week. Een patiënt die belt voor een controle, kan vaak de volgende dag al terecht. “Het was niet gemakkelijk om alle collega’s enthousiast te krijgen. Velen zijn hier, net als ik, ook ooit vol goede voornemens binnengekomen. Stuk voor stuk kregen zij het deksel op de neus. Ze geloofden daarom niet dat het nog ooit zou lukken. Maar ik heb doorgezet. Een ander probleem was tijd maken voor dit project. Je wilt tijd gaan besparen, maar je hebt het te druk om daar tijd voor te maken. Bovendien is het niet mijn vak. Ik ben hier aangenomen om te opereren, niet om te reorganiseren. Toch is de klus me goed afgegaan. Zonder dat ik er een opleiding voor heb gevolgd, doe ik nu hetzelfde als professionals in het kwaliteitsmanagement. Ik reis inmiddels het land door om over dit project te vertellen. “In het ziekenhuis krijgt het project een vervolg: ook de polikliniek orthopedie gaat ermee aan de slag. Maar het blijkt moeilijk om er een succes van te maken. De rest van de organisatie is nog even stroperig. Ook in onze polikliniek gaat het nog niet zoals ik wil. Het lukt niet om het systeem te borgen en van tijd tot tijd lopen de wachttijden toch weer op.“Of de efficiëntie in de zorg snel zal verbeteren, dat betwijfel ik. Een ziekenhuis is het slechtst georganiseerde bedrijf dat er is. Als het een echt bedrijf was, was het allang failliet. Het hóeft ook geen echt bedrijf te zijn, maar de organisatie kan veel beter. Het werken met budgetten daagt niet uit tot creativiteit en kwaliteit. De zorg wordt niet afgerekend op prestaties en dat vind ik slecht. Voor artsen heeft het zelfs status om een wachtlijst te hebben. Ik maak mee dat patiënten argwaan hebben, omdat ze binnen een dag bij mij terechtkunnen. Ze vragen zich dan af of ik wel een goede chirurg kan zijn, wanneer ik geen wachtlijst heb.”
CV Jan van Bodegom
1967 > geboren te Spijkenisse
1986 > vwo te Rotterdam
1996 > studie medicijnen, Erasmus Universiteit Rotterdam
1998-2000 > medeoprichter en bestuurslid De Jonge Orde, belangenvereniging medisch specialisten in opleiding
2001 > specialisatie chirurgie te Rotterdam 2002 > Bernhoven Ziekenhuis Oss, polikliniek chirurgie
