Bellen met de vaste telefoon wordt tientallen procenten goedkoper, met de nieuwe techniek voice over dsl. Internetproviders als BBeyond maken zich op om KPN daarmee een flinke tik uit te delen op de zakelijke telefoniemarkt. Maar KPN bijt terug, belooft Eelco Blok, directeur van het vaste net.
Wat is voice over dsl? Eigenlijk niets nieuws, want het gaat nog steeds om reguliere, vaste telefonie met het oude, vertouwde analoge toestel. Waarom dan zou Ad Scheepbouwer, topman van KPN, zich tijdens het recente 3GSM World Congress in Cannes laten ontvallen dat voice over dsl (vodsl) ‘de volgende revolutie’ is op het vaste net? Omdat vodsl de potentie heeft de markt voor vaste telefonie flink op te schudden met als plezierig gevolg dat zakelijk bellen flink goedkoper kan. De eerste aanbiedingen van vodsl bewijzen dat de kortingen ten opzichte van de bestaande tarieven oplopen tot 30 à 40 procent. Geen kattenpis.
Vodsl is zoals gezegd gewone telefonie. Het enige wat ervoor nodig is, is een adsl-aansluiting (snel internet via de telefoonlijn) en een modem dat ook een ingang heeft voor een analoog telefoontoestel. De gebruiker plugt de telefoon in het modem en alles blijft zoals het was: hetzelfde nummer, kiestoon en gelijkwaardige spraakkwaliteit. Enig verschil is de prijs. De tikken zijn stukken goedkoper en soms zelfs gratis. Hoe is dat mogelijk?
Op een industrieterrein in Hoofddorp hebben ze het antwoord. Daar huist BBned, een grote aanbieder van dsl die als een van de eerste providers naast internet ook telefonie levert (via dochteronderneming BBeyond) met gebruikmaking van de nieuwe techniek vodsl. Arthur van den Ende, commercieel directeur van BBNed, vertelt dat zijn aanbod betekent dat spraak en data één dienst wordt. Het is met partijen als BBNed mogelijk het KPN-abbonnement op te zeggen en voor zowel bellen als internetten over te schakelen op één provider. “Bellen en internetten komt daarom ook op één factuur,” zegt Van den Ende. BBNed kan dat aanbod doen omdat het beschikt over een eigen netwerk. Op 325 plekken in Nederland heeft het bedrijf apparatuur geplaatst in de wijkcentrales van KPN. Natuurlijk, om DSL te kunnen leveren zijn ze nog steeds afhankelijk van het koperdraadje naar de huiskamer (of kantoor) van KPN. Maar vanaf het moment dat een telefoongesprek over dat draadje in de wijkcentrale arriveert, kan BBNed het signaal verder vervoeren over het eigen netwerk. Dat is meteen ook het grote verschil met carrier preselect operators zoals bijvoorbeeld Tele2. Dat bedrijf heeft geen eigen apparatuur in de wijkcentrales staan en kan telefoonverkeer dus niet als ‘eigen’ verkeer behandelen. Kortom: BBNed is minder afhankelijk van het netwerk van KPN met als gevolg dat de prijs van bellen naar beneden gaat. Als een klant belt met iemand die ook is aangesloten op het netwerk van BBNed is het gesprek, even afgezien van de maandelijkse abonnementskosten, zelfs gratis.
Klantcontact
BBNed is niet de enige die de nieuwe dienst aanbiedt. Het bedrijf uit Hoofddorp is voornamelijk netwerkleverancier dat de sales van dsl overlaat aan ongeveer 75 partners. Zeker een tiental van hen zal de komende maanden eigen aanbiedingen gaan doen gericht op het midden- en kleinbedrijf. “Want,” legt Van den Ende uit, “vodsl is in eerste instantie een product dat interessant is voor bedrijven met tussen de 5 en 200 werknemers.” Volgens de commercieel directeur vergt vodsl een investering in apparatuur en software waardoor het pas de moeite waard is vanaf ongeveer vijf telefoonlijnen. Om dezelfde kwaliteit te kunnen bieden als reguliere telefonie, moet BBNed naast de internetverbinding een speciaal spraakkanaal installeren. Dat kost geld. Daarom verwacht Van den Ende dat vodsl vooral voor
het mkb een interessante propositie is. Voor
de consumentenmarkt is het aan de dure kant. Toch zijn er al wel internetproviders (bijvoorbeeld Scarlet) die hebben aangekondigd de dienst ook voor consumenten aan te willen bieden.
Gerlof Bosveld, consultant bij TNO Telecom, is het met Van den Ende eens. Ook hij denkt dat vodsl zich zal richten op het mkb. “Op de markt voor breedband heb je aan de ene kant de consument die bereikt wordt met massamedia als televisie, en aan de andere kant de grote bedrijven die je kunt bereiken met accountmanagers zoals Versatel en KPN die hebben rondlopen. Die grote bedrijven leggen compleet eigen netwerken aan. Het mkb is het grijze gebied ertussenin; traditioneel een lastig te bereiken markt. Daarvoor leent regionale verkoop zich goed. Dat kunnen die kleinere providers doen. Wel heel vervelend voor KPN. Als BBNed een klant overhaalt bij hun zowel spraak als data af te nemen, dan raakt KPN zijn klantcontact kwijt want de klant zegt ook zijn telefoonabonnement op. Dat klantcontact is commercieel gezien nog belangrijker dan hun eigendom van de fysieke aansluiting (het koperdraadje, red.). Zonder het contact is marketing veel lastiger.”
Hoe reageert KPN op de ontwikkelingen? De afdeling strategy moet de aanval van BBNed op zijn minst als bedreigend beschouwen. Het telefoonverkeer op het vaste net, nog altijd de grootste cashcow van KPN, is al enige jaren structureel aan het dalen. En nu dreigt die daling in een versnelling te komen. KPN zal hoe dan ook moeten reageren. Tot op kort geleden deed KPN er het zwijgen toe. Dat is op zichzelf begrijpelijk. KPN had er voorheen geen enkel belang bij de dienst spontaan te promoten. Het kannibaliseert de eigen telefoondienst en vergt bovendien nieuwe investeringen in het netwerk. Maar na het aanbod van BBNed doorbreekt Eelco Blok, directeur van het vaste net van KPN, eindelijk het zwijgen. Hij kenschetst vodsl in een telefonisch interview als een ‘belangrijke ontwikkeling’ die het begin vormt van de ‘integratie van spraak en data’. De introductie zal ‘behoorlijk wat teweeg brengen’, zegt Blok.
KPN heeft publicitair een volledige ommezwaai gemaakt. Ook Blok zegt nu dat vodsl volledig vergelijkbaar is met de bestaande telefonie (“De spraakkwaliteit is gegarandeerd.”). Voor het eerst kondigt de directeur aan dat KPN reageert op de concurrentie met een eigen dienst. “We zijn nu nog bezig met proeven, maar ik verwacht dit jaar nog dat KPN vodsl zal aanbieden voor de zakelijke markt. Je moet dan vooral denken aan het mkb. Vanaf ongeveer vijf telefoonlijnen is de nieuwe techniek de moeite waard. Voor de consumentenmarkt heeft het geen toegevoegde waarde.” Dat laatste komt volgens Blok omdat de prijzen voor telefonie hier laag liggen waardoor de investering in het netwerk niet rendabel is. Op dit punt heeft Blok dezelfde lezing als consultant Bosveld en BBNed-directeur Van den Ende. Over de prijs wil de KPN-man weinig zeggen. Ja, bellen wordt goedkoper maar hoeveel hangt volgens Blok af van de marktomstandigheden.
Pakketjes
Gek genoeg is vodsl geen lang leven beschoren, denkt Blok. Het is slechts een eerste stap in de richting van intergratie van spraak en data. Net als vele andere kenners in de telecomwereld voorziet hij dat al het telefoonverkeer uiteindelijk op dezelfde manier als data over internet vervoerd zal worden: in pakketjes. “Dat is de trend: steeds meer spraak over datanetwerken,” verklaart Blok. Het technische begrip voor deze technologie is voice over ip (voip). Vodsl werkt (nog) niet op die manier. Het is weliswaar digitale techniek, maar het maakt gebruik van een vorm van ouderwetse circuitschakeling omdat alleen zo de spraakkwaliteit is gegarandeerd.
Binnen bedrijfsnetwerken (virtual private networks) werkt voip al wel goed. KPN, Versatel en een paar anderen leveren zulke netwerken aan grote bedrijven als Philips. Omdat het beheer van zo’n netwerk helemaal in eigen hand is, gaat de verzending van spraak in pakketjes probleemloos. Spraak krijgt in zo’n netwerk voorrang op bijvoorbeeld e-mails zodat er geen hik in het verkeer komt. Er is met andere woorden een gegarandeerde bandbreedte. Zo ver is het openbare telefoonnetwerk van KPN nog niet.
“Maar voip wordt steeds beter,” zegt Blok en hij verwacht daarom dat voip de rol van vodsl op termijn zal overnemen. Gek is dat niet. Het is algemeen bekend dat routering van spraak in pakketjes efficiënter werkt dan de huidige analoge telefonie. Minder netwerkbelasting betekent automatisch minder kosten. Blok concludeert “Uiteindelijk groeit alles naar voip. Voice over dsl voor de onderkant van de zakelijke markt is een eerste stap in die richting. Ik verwacht dat over een paar jaar een klant niet meer weet of hij nou over de traditionele telefoonlijn belt of met voice over ip.”
Met ‘klant’ bedoelt de directeur overigens niet alleen de zakelijke klant. KPN gaat zich in navolging van industry leaders als AT&T (zie www.usa.att.com/callvantage/action/smp) ook richten op voip voor consumenten. Dat gaat nog ‘dit jaar, uiterlijk volgende jaar’ gebeuren, zegt Blok. De radicale uitspraak van de top van KPN betekent dat de analoge telefoonaansluiting definitief op zijn retour is. Gerlof Bosveld van TNO Telecom verbaast zich er niet over. “KPN moet wel mee. Voip behoort tot de defensieve strategie. Ze kunnen alleen hun marge op peil houden met goedkopere infrastructuur.” Voor bellers, zakelijk of privé, is dat voorlopig goed nieuws: spraak wordt de komende jaren steeds goedkoper.
