Met 80 miljoen actieve klanten is PayPal hard op weg wereldleider te worden in online betalingen. De combinatie met veilingsite eBay blijkt een goudmijn. Binnen 3 jaar wordt een omzet van 5 miljard verwacht.
Eerst maar even een illusie uit de wereld: PayPal is geen bank. Het bedrijf mag dan sinds twee jaar een banklicentie voor de Europese Unie hebben, het mag alle grote banken op jaarbasis miljoenen betaalopdrachten leveren, maar zelf bankieren doet PayPal niet.
Met 193 miljoen geregistreerde gebruikers, van wie ruim 78 miljoen actief zijn, is de betaaldienst op dit moment 's werelds meest gehanteerde online betaalmethode. Daarmee is het bedrijf in korte tijd uitgegroeid tot een van de grootste spelers in het betalingsverkeer. PayPal is in 190 landen beschikbaar en kan omgaan met 19 verschillende valuta. Alleen al in de Benelux komen er iedere week zo'n 20.000 PayPal-rekeninghouders bij.
Die snelle groei heeft grote gevolgen. Er ontstaat een mondiaal online betalingsnetwerk dat bedrijven veel kansen biedt. Betalen met de creditcard op internet wordt nog door veel ondernemers en klanten als omslachtig en onveilig ervaren. In Nederland is iDEAL een goed alternatief, maar dat is geen internationaal systeem. Met PayPal wordt het world wide web als mondiaal concurrentieveld opengelegd. iDEAL heeft de e-commerce in Nederland een impuls gegeven; PayPal doet hetzelfde op wereldschaal.
Onstuimige groei
Hoe hard het gaat met PayPal blijkt uit de cijfers van moederbedrijf eBay. Over het derde kwartaal van 2009 publiceerde de veilingreus een omzet van 2,2 miljard dollar, ruim 120 miljoen meer dan in dezelfde periode vorig jaar, een stijging die voornamelijk te danken zou zijn aan de onstuimige groei van de betaaldochter. Het marktaandeel van PayPal ligt naar eigen zeggen wereldwijd op een slordige 10 procent. Dat betekent dat een op de tien online betalingen op deze aardkloot inmiddels via de betaalservice verloopt. Om die cijfers wat meer perspectief te geven: in het tweede kwartaal van 2009 ging iedere seconde(!) zo'n 2.000 euro over van de ene PayPal-rekeninghouder naar de andere.
Op 200.000 websites kan de bezoeker tegenwoordig met PayPal betalen. En de groei lijkt er voorlopig niet uit. Met een pijlsnel groeiend aantal online shoppers – en met om en nabij 50 procent van de wereldbevolking die nog steeds vooral cash of met cheques betaalt – zijn de kansen voor de betaaldienst eufemistisch gezegd gunstig te noemen.
Boven de bakkerij
Het succesverhaal van PayPal begint in 1998 als Peter Thiel, Max Levchin en Elon Musk op een ochtend samenkomen in een café in het befaamde Palo Alto en – niet gehinderd door enige kennis van het betaalvak – startten met het ontwikkelen van een nieuw betalingssysteem.
Peter Thiel (42) is ondernemer, hedgefondsmanager en venture capitalist. De Duitser van origine maakte zijn fortuin op de beurs en was met 500 duizend dollar een van de eerste investeerders in Facebook. Max Levchin is investeerder in onder andere Digg en voormalig eigenaar van fotosite Slide.com. Elon Musk, nu 38, studeerde ooit exact twee dagen op Stanford, voordat hij begon met zijn eerste softwarebedrijf Zip2.
Het drietal vindt kantoor boven de plaatselijke bakkerij en begint van daaruit gestaag aan de wereldverovering. Belangrijke succesfactor is het oog voor talent en de schare aan (latere) bekendheden die de drie aan zich weten te binden, waaronder Steve Chen (medeoprichter van YouTube, toen engineer), Reid Hoffman (oprichter en ceo van Linkedin, toen Executive VP) en Roelof Bohta (partner bij Sequoia Capital, toen cfo).
De uitvinding van PayPal komt min of meer toevallig tot stand. Aanvankelijk waren de PayPal-oprichters op zoek naar een mogelijkheid om geld van de ene handheld naar de andere te beamen. Maar al snel bleek internet een veel handiger en in aantal gebruikers veel interessanter vehikel dan die anderhalve handheldgebruiker van destijds. Zeker toen online veilingsite eBay tractie kreeg en miljoenen Amerikanen onderling met elkaar gingen afrekenen.
Betalen met mailadres
"Onze oprichters hadden geen enkel idee van hoe het betalingsverkeer precies in elkaar zat", zegt Brent Bellm, tot voor kort VP Europe bij PayPal en nu VP Global Product. "En dat heeft ons veel voordelen gebracht. Ze hebben het online betalen als het ware opnieuw uitgevonden. Ze hebben het bedrijf gebouwd als waren ze consumenten."
Het principe van PayPal is relatief eenvoudig. Het laat zich het best omschrijven als een extra laag tussen de betaler en de banken in. Creditcardgegevens of bankrekening(en) zijn vastgelegd in een account, dat is afgeschermd met een e-mailadres en password. Een aankoop doen is niet meer dan adres en password invullen en akkoord geven. De koper betaalt hiervoor niets extra's, alleen de aanbieder van de dienst betaalt een percentage van het aankoopbedrag (1,5-3,4 procent van het aankoopbedrag plus 0,35 euro per transactie, afhankelijk van het volume betalingen).
Schade en schande
Maar het vernuft gaat nog verder. Wil je naar iemand geld overmaken van wie je alleen een e-mailadres hebt, maar geen PayPal-account, dan is ook dat geen probleem. Je maakt het geld over en de ontvanger krijgt een mailtje dat het geld voor hem of haar klaarstaat, mits hij een PayPal-account aanmaakt. Zo betaal je dus zowel mét als áán een e-mailadres.
Dat lijkt allerminst veilig, maar vriend en vijand kijkt met jaloezie naar het fraudedetectiesyteem dat de betaaldienst in de afgelopen tien jaar door schade en schande heeft ontwikkeld. "Het streven naar gemak staat vaak haaks op veiligheid", zegt Bellm. "Toch hebben wij talloze manieren gevonden om een veilig en verantwoord e-mail-betaalsysteem te ontwikkelen."
Uit veiligheidsoverwegingen wil Bellm niet verklappen wat die fraudedetectie precies behelst, maar klanten waarbij iets misgaat, krijgen (tot een bedrag van maximaal 1.000 euro) gewoon hun geld terug, bezweert hij. "Daar zijn we niet flauw in. Het is de basis van ons bestaansrecht."
Massaal en intensief
De groei van PayPal zal de gemiddelde Nederlander makkelijk kunnen ontgaan. Hier is internetbankieren de gewoonste zaak van de wereld, bovendien beschikken Nederlanders over de betaalservice iDEAL, ontwikkeld en opgericht door de gezamenlijke banken – juist om online betalingen handig af te handelen. En met succes. Sinds de introductie is de betaaldienst uitgegroeid tot het meest gebruikte online betaalmiddel van ons land. In Nederland telt iDEAL inmiddels 12,5 miljoen klanten, die in 2008 bijna 28 miljoen online betalingen deden. Het middel vergaarde daarmee een marktaandeel van liefst 38 procent in online aankopen. PayPal steekt daar met zo'n half miljoen rekeningen wat bleekjes bij af.
Chaos
Maar dat is Nederland. In Duitsland en Frankrijk bijvoorbeeld is online bankieren (onder meer vanwege de lagere internetpenetratie) nog lang niet zo ingeburgerd als hier. Veel landen kampen nog met hetzelfde probleem als waar Nederland een tiental jaren geleden mee kampte: veel verschillende systemen, onduidelijkheid over veiligheid, geen onderlinge uitwisselbaarheid, kortom: chaos.
Zelfs Amerika loopt ver achter op Nederland. Wie daar geld wil overmaken naar een andere rekening moet in veel gevallen nog een cheque of – kent u ‘m nog? – een overschrijfkaart gebruiken. En dan hebben we het nog niet gehad over de Duitser die op een Engelse of Franse website iets wil kopen. Of de Amerikaan die iets in Nederland wil aanschaffen, of andersom. Daar moet tot nu toe meestal de creditcard aan te pas komen, waarvan de veiligheid een issue blijft. De reguliere verificatie van de kaart – naam, nummer, handtekening en sinds kort ook pincode – werkt online onvoldoende. Daar kun je immers alleen naam en nummer verifiëren, wat ronduit fraudegevoelig is. Menige creditcardaanbieder kan daarover meepraten.
"Bovendien is de creditcard gebruiksonvriendelijk", zegt Brent Bellm. "Je moet een nummer van 16 cijfers invullen, dat ook nog eens te sniffen is. En zelfs áls er een koppeling met een pin zou kunnen worden ontwikkeld, dan nog is dat online ingewikkeld. Want de ontvanger van de betaling – de online retailer – mag die pincode natuurlijk niet zien." PayPal kent die problemen niet.
Dat het systeem aan zo'n opmars bezig is, heeft overigens niet alleen met de veiligheid te maken. Ook de verkoop op 14 juli 2002 aan veilingsite eBay speelt een rol. De online marktplaats (die inmiddels ook Marktplaats.nl tot zijn eigendom mag rekenen) tikte destijds 1,5 miljard dollar af om de betaaldienst aan zijn portfolio toe te voegen. Een strategisch even slimme als logische keuze. Alle verkopers op eBay zijn nu immers in één klap potentiële klant geworden. En dat zijn er inmiddels 88 miljoen wereldwijd.
Ambitieuze plannen
Ondertussen verloopt in Europa zo'n 30 procent van het aantal online betalingen via PayPal. Bellm heeft plannen ontwikkeld om dat in drie jaar tijd te verdubbelen, maar die klus gaat hij zelf niet meer klaren. Begin september gaf de Amerikaan het stokje van VP Europe over aan de Nederlander Renier Lemmens, die de ambitieuze plannen mag inzaaien en hopelijk oogsten.
Lemmens, die nu de titel Ceo Europe mag dragen, was voorheen coo bij de Engelse Barclays Bank en rapporteert direct aan Scott Thompson, de president van PayPal. Of zijn missie in Nederland voet aan de grond krijgt, is de vraag. Zelfs nu PayPal de enige betaaldienst is voor verkopers op Marktplaats.nl zal de acceptatie niet vanzelf gaan. Lemmens wil daar voorlopig niets op zeggen. Hij is aan zijn inwerkprogramma bezig en tot hij daarmee klaar is, bewaart hij radiostilte.
Wel is duidelijk dat een grote bijdrage verwacht wordt van PayPal X, een zogeheten API (application program interface), die ontwikkelaars in staat stelt PayPal in hun applicaties te integreren en er zelf mee aan de gang te gaan. De bedoeling van het opengooien van het systeem is om nieuwe betaalinitiatieven van onder meer Google en Facebook de wind uit de zeilen te nemen.
Met het nieuwe systeem wordt het waarschijnlijk voor het eerst ook mogelijk microbetalingen te doen, zoals bijvoorbeeld een eendaagse toegang tot een website of andere artikelen met een lage prijs. Dat moet ervoor gaan zorgen dat niet alleen grote webwinkels PayPal gebruiken, maar ook andere ondernemers. Eerste voorbeelden van deze nieuwe ontwikkelingen zijn Twitpay, een op Twitter gebaseerde betaalservice, Payvment (voor verkopen op Facebook) en Playspan (voor betalen in gaming). Maar daar houdt het niet op: PayPal hoopt ook dé kassa te worden voor alle betalingen via interactieve televisie en mobiele telefoons. "We verwachten een golf van betaalinnovaties", zei eBay-ceo John Donahoe tegenover de Financial Times over de PayPal-plannen. "Ongeveer zoals de iPhone innovatie op de mobiele telefoon mogelijk maakte met tienduizenden applicaties, zo zal hetzelfde gelden voor PayPal."
En hij voegde er nog iets aan toe: tegen 2011 verwacht hij dat PayPal meer omzet maakt dan alle veilingsites die zijn bedrijf bezit bij elkaar. Een gedurfde uitspraak? Als PayPal inderdaad dé standaard online betaalmethode wordt – iets waar het bedrijf nu al hard naar op weg lijkt – dan is zijn voorspelling misschien eerder aan de voorzichtige kant.
PayPal in Nederland
In Nederland mag de betaaldienst het dan nog afleggen tegen het veel bekendere en meer gebruikte iDEAL, toch laat PayPal zich hier niet onbetuigd. Het bedrijf is sinds 2005 actief op de Nederlandse markt en heeft een kantoor in Amsterdam, waar zo'n 50 mensen werken. Hoewel iDEAL (dat door 86% van alle internetters wel eens gebruikt wordt om iets te betalen), overschrijvingen (35%) en creditcards (29%) nog steeds vaker gebruikt worden om online te winkelen, heeft inmiddels ook 1 op de 4 online kopers een PayPal-rekening en kun je bij 36 procent van de Nederlandse webshops met PayPal betalen. De betaalservice is daarmee de creditcard als online betaalmiddel snel aan het inhalen.
