Een leider kan nog zulke briljante plannen hebben, zonder een nummer 2 zijn ze onuitvoerbaar. Podiumauteur Arjan Hamberg vertelt over het belang van de nummer 2 in de organisatie.
Het begrip leiderschap is tegenwoordig verweven met zoveel verwachtingen en betekenissen, dat het misschien wel het meest overschatte concept van deze tijd is. In alle discussies over dienend, situationeel en visionair leiderschap blijft één belangrijke rol onderbelicht: die van de nummer 2.
Een tijdje terug werd ik geattendeerd op een Youtubefilmpje: How to start a movement? Leadership lessons from Dancin Guy. Het filmpje toont welke rol de leider heeft in het ontstaan van de beweging en het laat zien hoe de eerste volger – de nummer 2 – uiteindelijk de beweging verder brengt.
In het filmpje is te zien dat 'de leider' moed nodig heeft om in zijn eentje te beginnen, hij of zij ziet er misschien belachelijk uit alleen. Maar op het moment dat de nummer 2 zich bij de leider aansluit, laat hij aan de anderen zien dat de leider niet alleen staat en dat het makkelijk is om te volgen. Hij maakt – in de woorden van voice-over ondernemer Derek Sivers – van de lone nut een leider. De leider moet deze nummer 2 dan wel als gelijke welkom heten.
HR-leiderschap
Een van de functies van leiderschap is het tonen van voorbeeldgedrag. Maar is de leider in de organisatie de enige die zich op een bepaalde manier gedraagt, dan blijft hij of zij altijd een loner. Medewerkers blijven in dat geval de dingen doen die ze altijd al deden, Ze beklagen zich alleen af en toe over de manager die geen idee heeft wat er gebeurt op de werkvloer. Het hebben van een nummer 2 in de organisatie die opstaat en hetzelfde gedrag vertoont, is dus cruciaal. In feite is de nummer 2 ook een leider. Het is echter geen slaafse copycat van de leider, maar hij/zij heeft 2 belangrijke taken:
- de visie van de leider vertalen naar de eigen activiteiten;
- omstanders betrekken bij de verandering.
Meerdere mensen zouden deze rol van nummer 2 kunnen vervullen: professionals op het gebied van HR of communicatie, business developpers, marketingmanagers, innovation officers. Allemaal kunnen zij een brug slaan tussen de leider en de rest.
Copycat
In organisaties gaat het er om de strategie van de organisatie en de visie van de leider te vertalen naar de eigen werkzaamheden. Met name HR-professionals houden zich hiermee bezig. Vanuit hun expertise in het verbinden van mens en werk adviseren zij dagelijks lijnmanagers over groepsdynamiek, leiderschapsstijlen en motivatietechnieken. Hun interventies zouden uiteindelijk nog wel eens het meest krachtig kunnen zijn als zij de rol van nummer 2 op zich gaan nemen.
HR-leiderschap gaat dus vooral over het zichtbaar volgen van de leider in de groep en daarmee een voorbeeld zijn voor de andere mensen in de organisatie. De vraag is hoe speel je als HR-professional (communicatieadviseur, marketingspecialist, informatiemanager enz.) de rol van de nummer 2 en hoe draag je bij aan de uitvoering van de strategie?
Leiderschap en visie
Iedere organisatie heeft een doel: het scheppen van waarde voor klanten en gebruikers. Misschien produceert een organisatie energie zodat mensen op koude en donkere avonden in een warm huis het licht aan kunnen doen. Misschien leidt een organisatie jongeren op tot zelfstandige vaklieden of verzorgt het ouderen in de laatste fase van hun leven. De organisatie, de groep waar je bij hoort, doet dat vanuit een bepaalde visie. Als nummer 2 ondersteun je deze strategie en visie en laat je aan de anderen zien hoe je werk bijdraagt aan de waarde van de organisatie voor klanten en gebruikers. Niet iedereen hoeft de eerste lone nut te zijn: ook als nummer 2 speel je een belangrijke rol in de verandering en het leiderschap van organisaties.
Volgers
Doen de leider en de nummer 2 het goed, dan sluiten andere volgers zich snel aan. Het is daarom belangrijk de volgers actief te betrekken bij de verandering en hen aandacht te geven. Daarmee versterk je de banden binnen deze nieuwe groep. De omstanders kijken vooral naar deze groep (die bijna helemaal uit volgers bestaat) en niet zozeer naar de leider (al denken veel leiders daar heel anders over).
Een mooi voorbeeld hiervan is in mijn optiek de Arabische Lente, afgaande op wat wij in het Westen ervan hebben gezien. Onder de demonstranten waren geen duidelijke leiders herkenbaar. Er was geen leider die op een tank klom en de menigte toesprak. Er waren allerlei bloggers die verhalen vertelden en die werden verspreid via de sociale media. Die groep kreeg vervolgens een zodanige omvang dat de beweging niet meer te stoppen was. En mensen waren niet bang meer om bij de groep demonstranten te horen.
Lees ook eerdere bijdragen:
-
HRM: Bedrijfskundige versus sociale focus
-
3 vaardigheden van de hr-professional
- De maatschappelijke file: 'nu nog even niet'
- Stop sollicitanten in een 'leercommunity'
- Met alleen talent redt u het niet
Over de auteur:
Dit artikel is geschreven door Podiumauteur Arjan Hamberg, strategisch adviseur HRD en organisatie-ontwikkeling. Hij maakt daarnaast praktische informatieproducten voor professionals. Meer informatie staat op de website van on- en offline adviesbureau Lumax Producties.
Over podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
