Wat doet u met klagende werknemers die zakelijk of privé veel problemen hebben? Podiumauteur Marjan Haselhoff legt uit waarom mededogen effectiever is dan medelijden.
Vind jij het wel eens lastig om te dealen met klagende mensen in je team? Met mensen die zielig doen, het zo moeilijk hebben, en veel ellende bij jou op je bordje leggen? Als manager kun je dagelijks geconfronteerd worden met dergelijke issues. Maar hoe ga je hier effectief mee om? Belangrijk is onderscheid te maken tussen medelijden en mededogen. Medelijden betekent dat je meelijdt met een ander. Mededogen is wat anders.
Een voorbeeld: je medewerkster komt regelmatig met het verhaal dat zij zo druk is, veel stress ervaart en niet lekker in haar vel zit. Ze vertelt dat dingen in haar privésituatie niet lekker lopen. Hierdoor lukt het haar niet om op haar werk goed te presteren. Dit gaat een tijdje zo door en je merkt dat ze geen stappen onderneemt om zaken te veranderen. Ze zet zichzelf in een slachtofferpositie, klaagt veel, neemt geen verantwoordelijkheid voor haar gedrag, komt niet met oplossingen en wil het liefst dat haar probleem ook het probleem van jou als manager wordt. Deze medewerkster beseft echter niet welke effect haar gedrag heeft.
Door medelijden maak je het erger
Vaak lopen managers in reactie op dit gedrag in verschillende valkuilen. Een daarvan is dat managers meegaan in het ‘zielige’ verhaal van de ander. Bijvoorbeeld door te beamen hoe erg de situatie is. Dat het logisch is dat ze op haar werk niet functioneert. Dat zij er ook niets aan kan doen. Alleen, hiermee maak je de situatie erger. Als je mensen als zielig betitelt vanuit de idee dat het allemaal wel erg sneu is, creëer je ook bij jezelf een gevoel van onmacht. Dat maakt dat je verlamd raakt en niets aan de situatie doet. Weinig effectief dus. Het drama van de ander wordt nu ook jouw drama. Jij houdt het drama van de ander in stand en helpt haar niet echt. Terwijl je deze medewerkster juist helpt kunt helpen door haar bewust te laten worden van haar gedrag door zelf effectief op te treden.
Tijd om medelijden om te zetten in mededogen. Mededogen uitstralen houdt in dat jij heel helder hebt wat van jou is en wat van de ander. Je moet het bewustzijn ontwikkelen dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen gedrag met bijbehorende emoties en effecten. Je denkt misschien dat wanneer je medelijden loslaat, je in een soort botheid terechtkomt. Dat je gaat denken dat ze het dan maar lekker zelf uit moet zoeken. Maar mededogen betekent dat je liefdevol luistert, begrip toont voor de ander, en toch geen oordelen hebt over de ander.
Oordelen zeggen namelijk alles over jou en niets over de ander. Als jij in allerlei belemmerende overtuigingen schiet door de ander te bestempelen als zielig zul je moeten onderzoeken waarom jij zo graag onbewust meelijdt met de ander. Vaak gaat dit over aardig gevonden willen worden.
Stappenplan
Mededogen betekent compassie hebben voor de ander. Dit kan alleen door heel goed voor jezelf te zorgen. Hoe doe je dat? Door onafhankelijk te zijn. Je zorgt dat haar verhaal, met alle emoties van dien, niet leiden tot negatieve emoties bij jou (dan beland je namelijk in afhankelijkheid). Je zult helder moeten hebben wie jij als manager wilt zijn. Onafhankelijk zijn betekent dat jij je laat leiden door jouw waarden. Stel, jij vindt het belangrijk begrip te tonen en duidelijk te zijn. Deze waarden worden dan jouw leidraad in een gesprek met iemand die klaagt en in drama’s zit.
Wanneer jij je laat leiden door mededogen zul je de kracht voelen helder en duidelijk te zijn naar je medewerkers. Dan heb je het lef de ander wakker te schudden. Door bijvoorbeeld te zeggen: “Ik hoor dat je het moeilijk hebt en ik wil heel graag helpen. Ik vind dat je veel klaagt en blijft hangen in dit gedrag. Ik zou willen dat je met een plan komt hoe je, door verantwoordelijkheid te nemen voor je gedrag en je emoties, jouw situatie positief kunt veranderen. Waardoor ik het idee heb dat jij stappen maakt om anders naar dingen te kijken en mogelijkheden ziet om weer effectief te worden."
Samengevat het stappenplan van medelijden naar mededogen:
-
Word je bewust van je gedrag met onderliggende overtuigingen en emoties wanneer iemand met een ‘zielig en/of klagend’ verhaal bij je komt. Filter uit de hele situatie wat van jou en wat van de ander is.
-
Ga terug naar de basisprincipes: Ieder is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen gedrag en emoties. Jij kunt pas effectief zijn als jij onafhankelijk bent en je niet laat leiden door emoties van anderen.
-
Toon mededogen; luister liefdevol, wees begripvol en waardeer ‘wat is’. Oordeel niet.
-
Formuleer waarden die jouw leidraad zijn in gesprekken met anderen.
- Neem de waarden mee in het gesprek met die ander. ‘Wees’ deze waarden. Je voelt dan de kracht de ander tegemoet te treden en te helpen uit zijn of haar drama te komen.
Eerdere bijdragen:
-
Voorkom weerstand in 5 stappen
-
De weg naar succesvol leidinggeven
-
Hoe je het potentieel uit je team bevrijdt
-
Het nieuwe werken: nieuwe of oude kost
-
Haal energie uit het fiksen van problemen
Over de auteur:
Podiumauteur Marjan Haselhoff van Buro Kracht helpt leidinggevenden om met minder moeite meer uit hun werk te halen. Deze tekst is afkomstig uit haar gratis eBook ‘In 12 oefeningen effectief leren managen’. Dit gratis ebook ontvangen? Kijk dan op Buro Kracht.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
