ABN Amro-topman Gerrit Zalm wil een bankier nieuwe stijl zijn. Dit en 10 andere uitspraken die de ceo deed tijdens het Lean Event.
Gerrit Zalm wil niet de bankier van vroeger zijn. Dat vertelde de ABN Amro-topman gisteren tijdens het Lean Event in Maarssen. NRC Handelsblad publiceerde in augustus een artikel waarin werd gesteld dat Zalm nooit een echte bankier zou worden. Zalm reageert: 'Die kritiek heb ik zelf nooit intern gehoord. Ik denk dat ik wel een bankier ben geworden, maar niet de bankier zoals we die vroeger kenden. Sommige mensen verlangen naar de romantiek van toen, naar de tijd waarin ABN Amro nog grote internationale ambities had als investmentbank. Dat type bankier wil ik niet zijn. Als je nostalgisch bent over vroeger, dan heb je aan mij een slechte. Ik wil geen grote risico's nemen met de bank.'
Wat Zalm nog meer vertelde:
Over het Libor-schandaal:
Zalm: 'Het Libor-schandaal raakt de hele bancaire sector. Het enige wat je zelf kunt doen is in je interne beleid uitsluiten dat dit ook jou kan overkomen. Dingen niet doen dus. Wij hebben nooit meegedaan met Libor. Als je geen tweedehands spullen verkoopt, kun je daar ook geen problemen mee krijgen. Als je een bepaald risico niet neemt, kun je ook geen vingers tussen de deur krijgen. Maar ik vermoed wel dat dit ons raakt, mensen denken misschien dat iedereen zo is, als zélfs de Rabobank dit doet.'
Over wat hij aantrof bij ABN Amro:
Zalm vertelde alle uitzendingen van 'De Prooi' opgenomen te hebben. 'Ik kende Rijkman Groenink uit mijn ministerstijd, maar toen ik werd benoemd bij ABN Amro werkte er niemand meer die ik kende.' Later in het gesprek vertelde hij lachend: 'Toen ik begon bij ABN Amro was de bureaucratie er groter dan bij de overheid. We moeten proberen te komen tot een simpelere organisatie.' ABN Amro is mede daarom in 2011 gestart met een customer excellence-programma, een combinatie van klantgerichtheid en operational excellence. 'Ik promoot dat, als voorzitter van de counsel die het in goede banen leidt. Wij hebben het van onderop proberen te introduceren, het is met één afdeling begonnen. Wie ermee aan de slag wilde, mocht dat doen, maar toen kregen we wachtlijsten en werden customer excellence-experts weggekaapt bij verschillende afdelingen. Dus toen moest ik deze vrije markt een beetje ordenen. Inmiddels heeft 50 procent van het bedrijf er mee te maken gehad.'
Over zijn manier van leidinggeven:
Volgens Zalm vraagt customer excellence om een andere leiderschapsstijl: niet meer van boven opgelegd, maar gebruikmakend van de ervaring en kennis van medewerkers. 'Vroeger werd gezegd: zo doen we dat. Nu worden medewerkers uitgenodigd om met hun eigen idee te komen, waar ik naar luister. De bank oude stijl was een stalinistisch en topdown ingerichte organisatie. Dat stond mij tegen toen ik in 2008 aantrad, want ik ben een liberaal en dat klikte dus niet. Ik heb meer eigen verantwoordelijkheid op de werkvloer gebracht. Dat heeft al gezorgd voor betere doorlooptijden, hogere capaciteit en meer efficiency, dus kostenbesparingen.'
Over zijn zichtbaarheid binnen ABN Amro:
Zalm vertelde meerdere keren per week op de werkvloer te zijn en eens in de 2 tot 3 weken een groep medewerkers te ontvangen uit alle rangen en standen, waar hij anderhalf uur mee praat. 'Ze vertellen me wat ze doen, en wat goed gaat of beter kan binnen het bedrijf. Zo ben ik soms eerder op de hoogte dan de rest van de raad van bestuur. Dagelijks houd ik een weblog bij, waarin ik schrijf wat ik doe, zodat het niet als een groot mysterie wordt gezien. Ik doe verder sit-ins bij bepaalde comités en rondjes langs de managementteams van mijn collega's in de raad van bestuur. Ik durf te zeggen dat ik vrij goed op de hoogte ben van wat er speelt.'
Over de kantoren van zijn bank:
'Onze kantoren krijgen één miljoen bezoeken per jaar, maar via mobiel bankieren ontvangen we één miljoen mensen per dág. De aanloop naar onze kantoren loopt steeds verder terug.' Op de vraag of ABN Amro net als Rabobank teruggaat in aantal kantoren, zei Zalm: 'Rabobank is te laat. Wij hadden in 2010 nog 650 kantoren, nu zijn dat er nog maar 350, zonder dat we noemenswaardige klachten van klanten hebben ontvangen.'
Over het organiseren van tegenspraak:
'Kritische feedback is één van de belangrijkste elementen voor een leidinggevende. Veel ceo's in de bankensector waren zelfingenomen, ze dachten over water te kunnen lopen. Ik kan ook over water lopen, maar alleen in de winter als het heeft gevroren (lacht). Zij dachten het in de zomer te kunnen. Je moet feedback organiseren als leider, naar het commentaar luisteren en dat waarderen, zelfs als het niet to the point is. Om die reden benoem ik soms mensen die het meest kritisch zijn, dat deed ik in mijn tijd als minister al. Als je voor de derde keer minister bent, loop je namelijk het risico dat je denkt: ik kan dat wel. Maar dat dachten de ceo's van grote banken ook.' Zalm vertelde ook nog dat hij altijd toezegt als medewerkers 1-op-1 een afspraak met hem willen. 'Ik heb er nog nooit één geweigerd.'
Over het verschil tussen minister en ceo zijn:
'Als minister ben je een vreemde eend die eigenlijk geen collega's heeft. Je bent als enige voor alles verantwoordelijk. Hier ben ik één van de medewerkers, binnen een collegiaal bestuur. Bij de samenstelling van de raad van bestuur heb ik de werkverdeling zó ingericht dat ik zoveel mogelijk vrijheid heb. Daardoor heb ik mijn handen vrij voor de grote lijn. Als de beursgang actueel wordt, zal ik me daar mee bezig houden. Probeer het dus zo te organiseren dat je zelf vrijwel niets hoeft te doen. Zo kun je een goede coachende rol op je nemen. Het is slimmer om medewerkers het werk te laten doen, dan zelf overuren te maken.' Zalm vertelde zelf tussen de 60 en 80 uur per week te werken.
Over computergames spelen tijdens werktijd:
Zalm is een fanatieke gamer, op dit moment speelt hij 'Heroes of Might and Magic 6', zo vertelde de topman. Dat doet hij ook tijdens werktijd. 'Mijn werkdag begint eigenlijk 's avonds aan de keukentafel, als ik mijn volgende dag doorneem en mijn weblog schrijf. Daar ben ik tot een uur of één mee bezig. De volgende dag bestaat dan vaak uit vergaderingen en bezoeken. Ik probeer uit die vergaderingen altijd speeltijd vrij te maken.' Hoe hij dat doet? Zalm staat op. 'Zo doe ik dat.' Op sommige dagen speelt Zalm ieder uur een kwartier computerspellen. 'Maar als ik op pad ben speel ik helemaal niet.'
Over winstmaximalisatie als doel:
Winst maken is niet het enige doel voor ABN Amro, stelde Zalm op een vraag uit het publiek: 'Als dat het enige doel is, dan ben je maar met één onderdeel bezig: de aandeelhouder. Vroeger waren we meer op shareholdersvalue gericht dan nu. Al is er op dit moment wel één shareholder die er dicht boven op zit hoor', vertelde Zalm lachend, in een verwijzing naar de staat. Zalm vertelde dat ABN Amro klanten weigert als ze niet willen voldoen aan de de maatschappelijke voorwaarden van ABN. 'Dat doen we niet als je niet supergroen bent, want dan komt bijna niemand meer naar ons toe. Maar als je het te bont maakt, en je verandert zelfs niet nadat we met je in discussie zijn gegaan, dan halen we je uit ons klantenbestand. Dat is bedrijfseconomisch ook verstandig, want ieder fatsoenlijk bedrijf is nu bezig met MVO.' Volgens Zalm staat één grote onderneming op de zwarte lijst van ABN Amro, die door alle andere banken nog wel wordt bediend. Maar welk bedrijf dat is, wil hij niet vertellen. 'Dat mag ik niet zeggen.'
Over de economie in Europa:
Europa zal de komende jaren weer een gematigd herstel laten zien, zo is de verwachting van ABN Amro-topman Gerrit Zalm. 'Portugal, Griekenland, Italie en Spanje hebben hun betalingsbalans weer op nul staan en de lonen zijn daar weer gedaald. Daardoor hebben ze een betere concurrentiepositie gekregen. We zullen langzaam maar zeker de way up vinden.'
