Je tijd is schaars. Dus heb je eigenlijk geen ruimte om door te lezen. Daarom kort: 6 dingen die je moet weten over schaarste.
Natuurlijk, je bent druk. Je tijd is schaars. Er is geen ruimte in je agenda om dit artikel te lezen. Doe je het toch, dan gooit dat je hele planning overhoop. En juist daarom moet je doorlezen. Dit zijn de 6 dingen die je moet weten over gevoelens van schaarste:
1. Schaarste grijpt je aandacht
Een gevoel van schaarste grijpt je aandacht en laat minder ruimte over om aan andere dingen te denken, vertelt Princeton-psycholoog Eldar Shafir in een interview dat we met hem hadden. In het boek 'Schaarste', dat hij schreef samen met Harvard-econoom Sendhil Mullainathan, komt een voorbeeld voorbij van een ziekenhuis dat kampt met lange wachttijden. Wat blijkt? Door het gebrek aan operatiekamers (de schaarste), kwam het ziekenhuis niet toe aan een goede analyse van het probleem. Het ziekenhuis was zo bezeten door de schaarste, dat andere zaken op een lager pitje kwamen te staan. Met alle schadelijke gevolgen van dien. Als je druk bent, is het dus logisch dat je niet toekomst aan het uitlezen van dit artikel. Je hebt wel wat beters te doen, toch?
2. Schaarste is goed, schaarste is slecht
Oké, schaarste is dus slecht? Nee, niet altijd. Schaarste kan zorgen voor focus, en levert dan op wat de twee onderzoekers 'het focuseffect' noemen. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat je goed voorbereid die belangrijke meeting ingaat, want al je aandacht gaat uit naar de voorbereiding. Tegelijkertijd zorgt die focus voor tunnelvisie, stelt het duo. Een gevoel van schaarste laat je focussen op dat bewuste schaarsteprobleem, waardoor je vergeet te letten op wat er buiten die tunnel allemaal gebeurt. Mensen die daadwerkelijk later vandaag een belangrijke meeting hebben, zijn dus op dit punt van het artikel allang afgehaakt. Het valt buiten hun tunnel, wellicht ten onrechte.
3. Gevoelens van schaarste werken altijd hetzelfde
Volgens Mullainathan en Shafir werken schaarstegevoelens altijd ongeveer hetzelfde. Achter een gebrek aan tijd, geld, ziekenhuisruimte, eten of werkkrachten gaat eenzelfde proces schuil. Een gebrek aan 'iets' grijpt je aandacht, zorgt voor een focuseffect en een tunnelvisie en het resultaat is uiteindelijk dat de schaarste in stand wordt gehouden. Laat dat even goed tot je doordringen: juist het feit dat je een schaarstegevoel kent, zorgt ervoor dat die schaarste niet weggaat. Shafir: 'Als je van dag tot dag worstelt met bepaalde zaken, dan kan de lange termijn altijd wachten. Als je bezig bent met wat vandaag urgent is, dan zal alles buiten de tunnel onzichtbaar blijven.'
Wie tijdgebrek heeft, zou dit artikel dus eigenlijk moeten uitlezen (want: goed om schaarste aan tijd te voorkomen). Maar juist het gebrek aan tijd zorgt ervoor dat je waarschijnlijk al bent afgehaakt. Op eenzelfde manier sparen arme mensen geen geld, juist door de aandacht op het hier en nu.
4. Schaarste is schadelijk als je geen speelruimte hebt
We vergeven het je nóóit als je al gestopt bent met lezen (natuurlijk wel, red.), maar eerlijk is eerlijk: iedereen heeft wel eens last van schaarstegevoelens. Het is dan belangrijk dat je speelruimte hebt, om de schaarste op te vangen. Shafir verwijst naar bedrijven die zoveel mogelijk vet proberen weg te snijden. 100 procent efficiency is volgens de onderzoeker nooit goed. 'Als je arm bent en je spaart geen geld, dan ben je screwed als je één bekeuring krijgt. Ik ben een drukbezet mens, dus laat ik elke dag een half uur open. Maar hoezo, ik ben toch druk? Exact. Het gaat tegen je natuur in, juist omdat je die speelruimte niet hebt. Je moet je ervan bewust zijn, het is een soort verzekering.' Pas als je te maken hebt met échte schaarste, kun je niet voorkomen dat die schaarste je bezighoudt, zegt Shafir. Moet je binnen nu en een kwartier een belangrijke beslissing nemen over een overname? Dan is het logisch dat je dit artikel niet uitleest.
5. Gevoelens van schaarste? Niet jouw schuld…
De belangrijkste conclusie van Mullainathan en Shafir is handig voor iedereen, want die luidt: het is niet jouw schuld. Volgens de onderzoekers volgt gedrag van mensen uit de context waarin ze zich bewegen. Shafir omschrijft het als volgt: 'Daar komt het cockpitdesign als voorbeeld om de hoek kijken. Ontwerp je een cockpit op een verkeerde manier, dan zullen piloten, zowel de goede als de slechte, fouten maken. Pas als het goed is ontworpen, kun je zien wie de fantastische piloten zijn. Datzelfde principe geldt ook voor arme mensen, of mensen die altijd druk zijn. Je moet ze in een context plaatsen waarin ze succesvol kunnen zijn. Als je dat niet doet, zullen ze falen, buiten hun eigen verantwoordelijkheid om.'
Dat je dit artikel niet uitleest vinden wij misschien kwalijk, maar we weten in ieder geval dat het dus niet jouw schuld hoeft te zijn. Misschien heb je wel een hele slechte secretaresse, of is anderszins je context helemaal verkeerd.
6. Maar schaarste is wel te voorkomen
Gevoelens van schaarste zijn te voorkomen, of in ieder geval te verminderen, zegt Shafir. Ten eerste door bewust te zijn dat je een beperkte denkruimte hebt. Als de inhoud van dit artikel je vandaag blijft achtervolgen, blijft er minder ruimte over voor andere zaken (sorry, red.). Ten tweede kan schaarste voorkomen worden door de context beter te ontwerpen. De cockpit, je agenda, de indeling van de operatiekamers of de tafels in je restaurant. Wie voortaan iedere dag een half uurtje vrijhoudt in zijn agenda, kan zonder zorgen dagelijks de nieuwsbrief van MT lezen, of onverwachte zaken opvangen. Shafir zegt dat beter ontwerpen ook kan zorgen voor een geautomatiseerd proces. 'Het is het verschil tussen opt-in en opt-out, bijvoorbeeld bij donorregistraties. Zo'n ontwerp vraagt eenmalig om aandacht, maar daarna nooit weer. Waardoor je ruimte overhoudt voor andere zaken.'
En, het einde gehaald? Dan heb je vast nog tijd over voor het complete interview met Eldar Shafir.
