Regeringsleiders moeten nu snel met een plan komen om begrotingsdiscipline in de eurozone af te dwingen. Dat zegt de Nederlandse econoom Albert Menkveld, verbonden aan Vrije Universiteit en de Duisenberg School of Finance. "Het is het enige geloofwaardige antwoord waar de financiële markten op wachten."
Willen de regeringsleiders de teneur op de financiële markten keren, dan zullen ze nu snel met "een geloofwaardige langetermijnoplossing" moeten komen van de Europese schuldencrisis. Die ligt volgens de econoom niet in het verder verhogen van het European Financial Stability Facility (EFSF), maar in het aanpakken van het probleem van begrotingsdiscipline. “De verhoging van het noodfonds is noodzakelijk geweest om met terugwerkende kracht de gaten te dichten. Europa moet nu terug naar de tekentafel."
Een geloofwaardig plan zal waarschijnlijk niet kunnen zonder institutionele veranderingen, zegt de econoom. "Het belangrijkste is dat een toezichthouder onafhankelijk van de politiek de begrotingsdiscipline in de eurolanden kan afdwingen." Die rol kan volgens Menkveld bij de Europese Centrale Bank komen te liggen of bij "een andere op te richten organisatie."
Subsidies stopzetten
Er zouden in dat mechanisme ook andere prikkels moeten komen. Hij noemt als voorbeeld het eerder door de Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble geopperde plan om subsidies tijdelijk stop te kunnen zetten. "Je zet dan tijdelijk de poorten dicht voor een land. Zie het als een soort onderpand richting de staten die zich wel houden aan de afspraken."
Momenteel onderhandelen Europese regeringen over de verdere uitwerking van het versterkte EFSF. Op 26 oktober is door hen besloten om de slagkracht van het fonds flink te vergroten. In dat fonds zit 780 miljard euro aan garanties van eurolidstaten en 440 miljard euro aan leencapaciteit, die via een hefboomwerking moet worden verhoogd tot 1000 miljard euro. Het heeft echter nog geen rust op de financiële markten gebracht. Rentes op obligaties van onder meer Italië en Spanje zijn de afgelopen weken weer opgelopen.
Bezuiniging
Minister Jan Kees de Jager van Financiën moet vrijdag opnieuw voor een overleg over de schuldencrisis naar Brussel. "Nederland kan daar proactief optrekken met Duitsland in het ontwerpen van het mechanisme." Tijdens die meeting zullen de leiders het achter de schermen ook ongetwijfeld gaan hebben over het ontwikkelen zogeheten eurobonds (als vervanging van nationale obligaties), een plan waarvoor de Duitse bondskanselier Angela Merkel nog niet zomaar op steun van de Bondsdag kan rekenen. Menkveld: "Een nieuw Europees plan moet bovenal een gedetailleerd aanpak bevatten over hoe politieke leiders de moeilijke bezuinigingsboodschap in hun landen zullen uitleggen in de komende jaren."
Stabiliteits- en Groeipact
Als onderdeel van de gezamenlijke Europese munt is in 1997 het Stabiliteits- en Groeipact overeengekomen. Het begrotingstekort van eurolanden mag volgens dat pact niet hoger zijn dan drie procent. In 2003 spraken Duitsland en Frankrijk af – die de regel toen overtraden – dat er in tijden van recessie van mag worden afgeweken. Menkveld: "Dit soort willekeur zou niet moeten kunnen, maar er zou wel een mogelijkheid moeten bestaan om in hele uitzonderlijke situaties vanaf het pact af te kunnen wijken, maar dan denk je aan een natuurramp."
Lees ook:
- Zelfs Rabo ziet investeerder weglopen
- Deze recessie pijnlijker dan vorige
-
Banken: hoeveel lijken nog in de kast?
- Europees noodfonds in het gedrang
- Italië na Berlusconi: hoe nu verder?
- Dit gebeurt wanneer Griekenland de eurozone verlaat
- Hongarije vreest voor crisis 'Griekse stijl'
- Stiglitz: tijd voor radicaal andere crisisaanpak
