De concurrentie in het luchtruim is moordend. Welke luchtvaartbedrijven kloppen aan de deur en welke passen op hun tellen?
Het is vijf voor twaalf bij Malaysia Airlines, dat eind augustus bekend maakte dat 6.000 van de 20.000 banen worden geschrapt als gevolg van de aanhoudende malaise bij het bedrijf. Het ging al niet zo goed met Malaysia Airlines, maar de twee grote catastrofes uit 2014 hebben het er niet makkelijker op gemaakt voor de luchtvaartmaatschappij.
Malaise in Maleisië
Eerst was er vlucht MH370, die in maart van dit jaar van de radar verdween tussen Kuala Lumpur en Peking. Als gevolg hiervan liep het nettoverlies in het tweede kwartaal op naar 74 miljoen euro. Het was overigens al het zesde kwartaal op rij dat Malaysia Airlines verliezen noteerde. Daarna kwam het drama met vlucht MH17, waar bijna 300 mensen om het leven kwamen. Tel daar de moordende concurrentie in de luchtvaart bij op, en je begrijpt dat het water Malaysia Airlines aan de lippen staat. Malaysia Airlines is echter niet de enige luchtvaartmaatschappij die het zwaar heeft, zo blijkt uit onze verkenning van de stijgers en dalers in de branche:
Steeds meer passagiers
Sinds 2012 stijgt het aantal passagiers dat de luchtvaartbranche vervoert. De International Air Transport Association (IATA) becijferde dat in 2013 in totaal 3,1 miljard passagiers werden vervoerd, een stijging van 5,1 procent ten opzichte van 2012. Grootste stijgers op het gebied van passagiers waren de maatschappijen uit Azië en Oceanie, zij vervoerden in 2013 1,1013 miljard passagiers, een toename van 9,3 procent ten opzichte van 2012. De Europese maatschappijen vervoerden 825,9 miljoen passagiers, een stijging van 3,4 procent, in Noord Amerika werden 818,9 miljoen passagiers vervoerd (+0,7 procent). Het enige continent dat daalde wat betreft passagiers was Afrika. Daar werden 73,8 miljoen passagiers vervoerd, wat neerkwam op een daling van 5,6 procent.
Top 10 vloten
Wanneer je luchtvaartmaatschappijen rangschikt op het aantal vliegtuigen dat ze in bezit hebben, krijg je een beeld van de grootte van de luchtvaartmaatschappijen. Hieronder vind je de top 10. Ter vergelijking: KLM heeft 118 kisten.
Emiraten wat de klok slaat
Van en naar de Verenigde Arabische Emiraten werd verreweg het meest gevlogen in het Midden Oosten: 45,3 miljoen passagiers in 2013, een stijging van liefst 11,7 procent ten opzichte van 2012. Niet verwonderlijk dus dat Emirates het hoogste aantal passagierskilometers ter wereld noteerde in 2013: ruim 209 miljard kilometer. Lufthansa staat derde met 139 miljard, Air France vijfde met 127 miljard en KLM tiende met 89 miljard kilometer. Emirates boekte in het boekjaar 2013-2014 een nettowinst van 790 miljoen euro, een stijging van 32 procent ten opzichte van het jaar daarvoor, met een omzet van 16,2 miljard euro. Inderdaad, cijfers waarbij de traditionele vliegtuigmaatschappijen watertanden. De vloot telde aan het einde van het boekjaar 217 kisten, 24 daarvan werden vorig jaar toegevoegd.
Qatar klopt op de deur
Ook Etihad Airways kon uitmuntende halfjaarcijfers overleggen. De vloot steeg van 79 naar 102 kisten, de omzet steeg met 28 procent en 6,7 miljoen passagiers werden vervoerd, een stijging van 22 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. En het ziet ernaar uit dat Qatar Airways, ook al zo’n vlieger uit het Midden-Oosten, is het niet dit jaar dan zeker volgend jaar de Top 10 grootste vloten binnenvalt. Vooralsnog bestaat hun vloot uit 135 kisten, maar de orders voor 340 nieuwe toestellen staan al in de boeken, ter waarde van 70 miljard dollar.
Top 10 passagiers
De usual suspects in het luchtruim komen ook bovendrijven wanneer je de grootte van de maatschappijen beoordeeld op het gebied van vervoerde passagiers. Toch zijn ook enkele nuanceverschillen te onderscheiden, die onmiddellijk aantonen dat prijsvechters aan de deur kloppen.
Fusie doet Amerikanen (soms) goed
Ondanks de hevige concurrentie uit de Emiraten en golfstaten, zijn de Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen nog altijd de grootste. Toch is daar de nood aan de man, eigenlijk al sinds 9/11. In het eerste kwartaal van 2014 boekte United Airlines een verlies van 441 miljoen euro, volgens analisten nog altijd door de naweeën van de fusie met Continental Airlines in 2010. Maar het kan ook anders, zo bleek uit de fusie tussen American Airlines en branchegenoot US Airways in december 2013, een samensmelting die ze geen windeieren heeft gelegd. In het eerste kwartaal van 2014 boekte American Airlines meteen weer winst, zo’n 350 miljoen dollar en de omzet steeg naar 10 miljard dollar. En dat terwijl US Airways en American Airlines in het vierde kwartaal van 2013 nog een gezamenlijk verlies van 300 miljoen dollar noteerden.
Zwanenzang
Een dergelijke omslag hoopten ook Air France en KLM te bewerkstelligen door hun fusie in 2004, maar de omzet- en winstcijfers zijn sindsdien eigenlijk nooit skyhigh gegaan. Sterker nog, AF-KLM boekte in het vierde kwartaal van 2013 een verlies van bijna 1,2 miljard euro, waardoor het totale verlies in 2013 uitkwam op 1,8 miljard, terwijl het verlies in 2012 een slordige 1,2 miljard euro was. Deze slechte cijfers zijn symptomatisch voor de grote Europese traditionele maatschappijen, zoals ook British Airways en Lufthansa. Niet alleen voelen ze wat betreft de intercontinentale vluchten de hete adem van Emirates en Etihad in de nek, op de Europese vluchten zijn het Ryanair en Easyjet die steeds meer passagiers wegkapen. Transavia, ook al zo’n prijsvechter en onderdeel van AF-KLM, maakte, wrang genoeg, wel winst in 2013.
Gemengde emoties in Europa
IAG, eigenaar van British Airways en Iberia, kon een kleine glimlach op het gezicht toveren na het eerste half jaar van 2014. Waar in het eerste half jaar van 2013 nog een verlies werd genoteerd van 177 miljoen euro, schreef het in dezelfde periode dit jaar zwarte cijfers: 155 miljoen euro. Overigens komt het grootste gedeelte van deze winst op het conto van Iberia, dat profiteert van het heftige herstructureringsprogramma dat het onderging: 95 miljoen euro van de winst kwam vanuit de luchtvaartmaatschappij van het Iberisch schiereiland.
Glimlachen doen ze bij onze Oosterburen nog lang niet, hoewel bij Lufthansa in de eerste helft van 2014 minder verlies werd geleden dan in dezelfde periode vorig jaar: 79 miljoen euro om 203 miljoen. Om die reden verlaagde Lufthansa de winstverwachting voor 2014 en 2015. Als reden voor de sombere cijfers voert Lufthasa de overcapaciteit op Europese en Amerikaanse routes op, waardoor de prijzen blijven dalen.
Prijsvechters in de plus
De passagiersaantallen van prijsvechters Easyjet en Ryanair groeien ondertussen gestaag door. De winst voor het boekjaar dat in september afloopt schat EasyJet tussen de 545 en 570 miljoen pond, terwijl dat een jaar eerder nog 478 miljoen pond was. Ryanair boekte een winst van 523 miljoen euro. Hoewel dit voor het eerst in 5 jaar een daling is voor het bedrijf uit Ierland, verwacht het volgend jaar alweer een winst van rond de 600 miljoen euro te noteren. Dit wil het bedrijf realiseren door zich steeds meer te richten op de zakelijke reiziger. Zo maakte Ryanair onlangs bekend de Ryanair Business Plus te lanceren, waarmee passagiers sneller kunnen inchecken en instappen, ruimere stoelen hebben en meer handbagage kunnen meenemen. Kortom, een nieuwe markt voor de prijsvechters, die en passant de KLM’s en Lufthansa’s nog verder in de rode cijfers kunnen drukken.
