Een nieuwe generatie bestormt de werkvloer. Ze brengen hun tijd online door, klitten samen bij weblogs en op p2p-netwerken, beleven avonturen op hun mmorpg’s. Managers begrijpen er geen snars van. Maar ze hebben ze hard nodig.
Rob de Koning, Josien de Bruin, Ruben Peeters, Jacob Ronda, Erkan Pinar en Olaf Conradi zijn millennials. Ze zijn jong en ze zitten op Hyves, bloggen, gebruiken instant messaging en zijn voortdurend online. U doet dat allemaal niet. Ziedaar de kern van het nieuwste generatieconflict.
Ruben Peeters (15) heeft een baantje bij Albert Heijn. Naast zijn werk zit hij vaak op Hyves, het vriendennetwerk op internet. Lastig dat Hyves niet door de supermarkt wordt gebruikt. Peeters: “Ik werk niet volgens vaste werktijden en het zou ideaal zijn als ik via Hyves zou kunnen zien wanneer ik weer moet werken.” Bij een andere vestiging van dezelfde grootgrutter is Jacob Ronda (20) opgeklommen tot teammanager. Hij heeft zelf het initiatief genomen om Hyves te gebruiken. “Mijn medewerkers zijn in de leeftijd van 16 tot 19 jaar. Met Hyves kan ik ze in een keer bereiken. Dan hoef ik niet iedereen af te bellen.”
Meteen beschikbaar
Rob de Koning (26) werkt bij Van Stekelenburg Rooijakkers, een makelaardij in het zuiden des lands. Hij is vaak onderweg en verstuurt sms’jes om zijn afspraken te plannen. Hij krijgt ze zelden terug want zijn oudere collega’s zijn er nog niet ‘aan’. Josien de Bruin (25) is adviseur bij communicatieadviesbureau Euro RSCG Bikker. Ze vindt instant messaging (ook wel msn’en) een handig alternatief voor de telefoon. “Je kunt snel een vraag stellen, ziet meteen of iemand beschikbaar is en kunt documenten uitwisselen.” Helaas voor haar werkt berichtenuitwisseling pas goed als de collega’s ook meedoen. En haar kantoorgenoten hebben de voordelen van msn nog niet ontdekt.
Open source
Olaf Conradi (28), consultant bij HP, gebruikt blogs, instant messaging en mailinglijsten (online discussies). Niet alleen omdat het handig is, hij moet wel. Conradi houdt zich bezig met open source-software. “In de open source-gemeenschap zijn blogs en mailinglijsten dé communicatiemiddelen,” aldus Conradi.
Erkan Pinar (30) werkt voor reisorganisatie Corendon en is intensief gebruiker van sociale netwerken en instant messaging. Hij heeft ontdekt dat het uitstekende marketingtools zijn, vooral onder jongeren. Enkele jaren geleden zag Pinar de mogelijkheden van Hyves en Marktplaats. Door te bloggen en berichtjes te versturen met aanbiedingen boekte hij met weinig middelen veel succes. “Voor je het weet heb je duizend hits.” Zelf was het management van Corendon daar nog niet opgekomen. “Oudere managers hebben weinig verstand van dit soort zaken,” zegt Pinar. “Zij zijn vooral goed in inhoudelijke kennis en hebben de juiste contacten,” voegt hij er beschermend aan toe. Sinds kort heeft Corendon een nieuwe afdeling met jonge mensen in het leven geroepen die zich bezighoudt met online marketing.
Nieuwkomers
Millennials zijn jonge mensen geboren na 1980. Ze worden ook generatie Y of de webgeneratie genoemd. De eerste generatie jongens en meisjes die vanaf de tijd dat ze op een brommer mochten rijden, te maken hadden met internet en mobiele telefoons. Andere namen voor de nieuwkomers op de werkvloer zijn ‘echo boomers’ of boomlets (omdat ze kinderen zijn van babyboomers), nexters, Nintendo-generatie en digitale generatie. Maar millennials ligt toch het lekkerst in de mond.
Zelfverzekerd en kritisch
Millennials zijn opgegroeid in een tijd van technologische vooruitgang en economische voorspoed. Tegelijk met die brommer kregen ze hun eerste prepaid mobieltje. Ze zijn goed opgeleid en kregen veel aandacht van hun opvoeders. Het heeft ze zelfverzekerd en kritisch gemaakt, maar ook sociaal en optimistisch. In beginsel zijn ze ideale werknemers. Ze komen het bedrijf binnen met hoge verwachtingen, vol vertrouwen dat ze het gaan maken. Maar het bedrijf moet wel aan die verwachtingen voldoen. Duurt het te lang, dan zijn de millennials net zo snel weer weg als ze gekomen waren.
Veel bedrijven lijken nog niet zo in de gaten te hebben dat er iets nieuws aan de hand is. Bij het personeelsbeleid gaat er veel aandacht naar de ouderen, met het oog op de vergrijzing. “Heel veel organisaties vergeten de jongeren,” zegt Margareth de Wit (44), managing partner van hr-consultant CBE Group, gespecialiseerd in generatiemanagement.
Essentiële schakel
Het negeren van de nieuwe aanwas kan een grote vergissing zijn want de millennials zijn belangrijk. Niet alleen leveren ze de broodnodige dynamiek en frisse ideeën. Ze zijn bovendien de essentiële schakel naar een van de meest lucratieve klantengroepen: de jeugd. Managers moeten de millennials goed leren kennen, niet alleen om ze binnen te halen maar ook om ze effectief aan te sturen. Dat is lastig omdat de jonge werknemers er niet alleen een andere belevingswereld maar zelfs manier van communiceren op na houden.
Digitale dyslexie
Volgens een recent onderzoek (van Forrester in opdracht van Xerox) lijden bedrijven aan ‘digitale dyslexie’. De millennials gaan makkelijker om met ict en willen daardoor anders werken. Ze zijn gewend om informatie uit meerdere bronnen te ontvangen en verwerken, en verschillende taken tegelijk te verrichten. Daarbij hebben ze graag onmiddellijke toegang tot informatie. Bedrijven zijn daar niet op ingericht. De bazen hebben nauwelijks kaas gegeten van het sociale computergebruik zoals de p2p-netwerken die de jongeren willen gebruiken. De online discussies zoals blogs die de jongeren serieus nemen, worden door het overgrote deel van de bedrijven (83 procent) genegeerd.
Hiërarchisch
“De meeste managers zijn babyboomers of afkomstig uit generatie X,” zegt De Wit. “Hun managementstijl past slecht bij de jongeren.” Bij het hiërarchisch denken dat bij veel organisaties is ingebrand, voelen de millennials zich niet thuis. “Alleen al het woord ‘aansturen’ heeft bij hen een negatieve klank.” Het risico dat bedrijven lopen, zegt De Wit, is dat de jongeren afhaken.
Zelfstandig
Wat maakt de millennials anders? Opvallend zijn hun zelfverzekerdheid en zelfstandigheid. Op school is de afgelopen decennia veel aandacht gegeven aan zelfstandig leren en dat is bij de tieners en twintigers terug te zien. Een millennial kan zijn eigen werk organiseren. Dat botst met de werkopvattingen van zijn superieuren. “Oudere managers zien ze als jonge mensen die nog veel moeten leren,” zegt De Wit. “Jongeren zeggen: geef mij een concreet project en reken me op mijn prestaties af.”
Werk moet leuk en uitdagend zijn voor een millennial. Vijf of tien jaar geduldig werken in een juniorpositie duurt te lang. Bij voorkeur is er veel afwisseling en kan er worden gereisd. Dat is belangrijker dan status of geld. Millennials willen wel hard werken, maar een goede work-lifebalans staat voorop.
Ontplooiingsmogelijheden
De nieuwe generatie hecht bovendien aan ontplooiingsmogelijheden. Uit onderzoek van Trendbox vorig jaar bleek dat 37 procent van de jongeren een carrière- en ontwikkelingsprogramma in het bedrijf de belangrijkste secundaire arbeidsvoorwaarde vindt. Het ontbreken van zo’n programma is voor 51 procent de voornaamste reden om een bedrijf te verlaten.
Belangrijke andere verschillen zijn de omgang met media en informatie. Als ze moeten kiezen tussen de tv en de computer, gaat de eerste de deur uit. Maar wat ze met die computers doen, is ook anders. Vorige generaties die soms met veel pijn en moeite het digitale tijdperk de baas zijn geworden, zijn blijven steken bij e-mail. De populariteit van digitale post neemt onder de millennials eerder af dan toe. Msn gaat sneller. “Voor ouderen is e-mail nog het belangrijkste communicatiemiddel,” zegt Olaf Conradi van HP. “Voor jongeren is het niet meer dan een van de mogelijkheden.”
Multitaskers
Aan het computerscherm kun je de leeftijd aflezen. Dertigplussers hebben vaak één programma open staan, de e-maillezer of de tekstverwerker. Jongeren zijn multitaskers, ze zijn tegelijk bezig met e-mail, msn en hebben dan ook nog hun browser open. En luisteren naar hun mp3’tjes via hun oortje. “Ouderen kunnen maar één ding tegelijk,” zegt de 28-jarige Conradi, zonder daarbij ook maar een spoor van geringschatting in zijn stem te laten doorklinken.
Zich aanpassen aan de millennials is voor oudere managers nog niet zo eenvoudig, aldus Roland Hameeteman (47), directeur van e-office, een technologiebedrijf dat veel onderzoek doet naar het gebruik van nieuwe technologieën. “Op een bepaald moment houdt het aanpassingsvermogen gewoon op,” zegt hij. Nadat mensen succesvolle strategieën hebben ontwikkeld om (bijvoorbeeld) met informatie om te gaan, is het moeilijk om ze aan te passen. Hetzelfde geldt voor succesvolle organisaties, hun werkprocessen worden niet zo maar losgelaten.
Star
Het gevaar dreigt dat bedrijven star reageren. Nieuwe communicatiemiddelen zoals p2p-netwerken en instant messaging worden in veel organisaties botweg verboden. Ze worden gezien als ‘speelgoedjes’ van de jonge werknemers. Wat het gevaar kan zijn, zag Hameeteman bij een bankorganisatie. Omdat de nieuwe tools op het bedrijfsnetwerk niet waren toegestaan, gingen jonge werknemers ze via het publieke internet gebruiken. “De drang om op die manier te communiceren was te groot,” zegt Hameeteman. Het gevolg was dat gevoelige bankinformatie via het worldwide web werd uitgewisseld.
De millennials dwingen bedrijven om anders met kennis om te gaan. In klassieke organisaties is kennis macht. Werknemers hebben de neiging om ‘op de kennis te zitten’, wat kennisuitwisseling en -management bemoeilijkt. Jongeren loggen dagelijks op webdiscussies in waar kennis gemakkelijk wordt gedeeld. Dat bedrijfsinformatie op deze manier zijn weg op internet vindt, is een zaak die organisaties moeilijk kunnen tegengaan. Bestaande procedures voor kennismanagement en informatiebeveiliging worden ondergraven.
Gamers
De noodzaak voor organisaties om zich aan te passen, wordt steeds groter omdat de opeenvolging van nieuwe generaties sneller gaat. Na de millennials komen al weer de gamers. “Het gaat razendsnel, tien jaar geleden was een mobiele telefoon nog een zeldzaamheid,” zegt De Wit van CBE. “Vroeger kwam een generatiewisseling in vijftien tot twintig jaar tot stand, nu is dat in tien jaar en binnenkort heb je na vijf jaar al weer andere werknemers.” Mensen van 20 gaan weer makkelijker met ict om dan van 30. Wie nu op de middelbare school zit, brengt elke dag uren door met computerspelletjes zoals 3D-schietspellen en ‘massive multiplayer online role-playing games’ (mmorpg’s).
Hersenontwikkeling
Wetenschappers maken zich inmiddels zorgen over de hersenontwikkeling van jongeren die veel videospelletjes doen.
Bedrijven m-eten zich aanpassen, vindt Roland Hameeteman. “Het klinkt negatief, maar een dichtgemetselde organisatie heeft geen schijn van kans. Als je je niet kunt aanpassen sta je over vijf jaar op straat. Het besef daarvan moet de drive zijn om flexibeler te worden. Maar het is lastig. Oudere managers hebben een comfortabel bestaan, met een goed salaris. Het is moeilijk om die drang te voelen.”
Wie is Wie
Babyboomers (geboren 1945-1955)
Opgegroeid in de optimistische opbouwjaren zonder werkloosheid. Sociaal bevlogen (maakten de roerige jaren ’60 mee). Ze zien de computers op hun bureau nog steeds als mysterieuze kasten en zijn altijd weer blij als het gelukt is een mailtje te versturen.
Generatie X (1956-1970)
Ook wel de ‘verloren generatie’ genoemd. Kwamen in de jaren ’70 en ’80 moeilijk aan de bak en kregen individualistische instelling. Ze zijn dol op e-mail maar gebruiken hun mobiele telefoon spaarzaam.
Pragmatische generatie (1971-1980)
Ook wel de ‘ik-generatie’. Werden met open armen op de arbeidsmarkt ontvangen. Ongebreideld zelfvertrouwen. Hebben hun mobiele telefoon, Blackberry en laptop elke seconde binnen handbereik.
Millennials (1981-1990)
Mondig, sociaal, zelfstandig, resultaatgericht. Opgegroeid met digitale media. Intensieve gebruikers van websites, instant messaging en sms. De televisie wordt de deur uitgedaan, interessante programma’s worden gevolgd via uitzendinggemist.nl en het nieuws komt van nu.nl.
Miljoenen jongeren groeien dagelijks op met de joystick in de hand. De eerste generatie die meer tijd doorbracht met gameconsoles en rollenspellen op internet dan passief tv-kijken, maakt zich klaar om de arbeidsmarkt te bestormen. Wat zijn hun eigenschappen?
Gamers
• Zelfvertrouwen. Games geven veel positieve feedback. Ervaren videogamers die hun spelletjes hebben uitgespeeld neigen naar arrogantie. Bij een knelpunt vertrouwen ze alleen op zichzelf.
• Snel. Gamers zijn gewend om snel met veel informatie om te gaan. Hoe meer stimuli hoe beter. Gamers houden ook van risico’s.
• Competitief. Hoe meer ze spelen, hoe meer ze competitie als natuurkracht beschouwen. Het kan de betrokkenheid bij de organisatie waar ze werken vergroten. Spelletjesfanaten hebben bovendien een hang naar heroïsme.
• Prestatiegericht. Gamers blijken een beduidend grotere voorkeur voor prestatiebeloning aan de dag te leggen dan niet-gamers.
• Samenwerkingsgericht. In tegenstelling tot gedacht blijken gamers niet minder sociaal dan andere jongeren. Ze blijken goed in staat tot samenwerken.
Ontleend aan: John C. Beck en Mitchell Wade, ‘The kids are alright. How the gamer generation is changing the workplace’, Harvard Business School Press 2006
