Zowel in goede als in slechte tijden wordt er gereorganiseerd. Organisaties moeten meer concurreren, efficiënter werken, verjongen, of dat allemaal tegelijkertijd. Het bedrijf moet gezond blijven en meegaan in ontwikkelingen. Hoe het ook zij, elke op handen zijnde reorganisatie levert onrust op bij werknemers. Een deel van de onrust ontstaat door de wijze waarop de leiding met informatie over de reorganisatie omgaat. De effecten van deze onrust worden regelmatig onderschat.
Sommigen trekken zich terug en melden zich bij een lichte verkoudheid al ziek
Zachte heelmeesters
Vaak zitten medewerkers lang in onzekerheid, omdat het bedrijf de zaken nog niet helder heeft. De leiding vertelt nog niets over de mogelijke veranderingen, omdat ze onrust willen voorkomen. Het tegenovergestelde is dan veelal het resultaat. Waar moeten medewerkers in de tussentijd de motivatie uit putten om vol energie het huidige werk te blijven verrichten, terwijl het toekomstperspectief onzeker is?
Effecten van de onzekerheid
De onzekerheid die soms maanden duurt, leidt grofweg tot twee soorten collectief gedrag. Sommigen trekken zich terug, raken min of meer apathisch, somber en melden zich bij een lichte verkoudheid al ziek. Anderen proberen op voorhand hun positie veilig te stellen of zelfs te verbeteren ten koste van anderen, door middel van roddelen, afschuif- of indekacties. Of al dat negatieve gedrag ook maar enigszins zal helpen is zeer de vraag, maar het kost alle betrokkenen wel veel energie.
Baanonzekerheid tast de behoefte naar controle sterk aan en maakt mensen als gevolg ook nog eens minder tolerant jegens bijvoorbeeld minderheden.
Tolerantie
Hans de Witte is hoogleraar arbeidspsychologie aan de Universiteit van Leuven en doet al jaren onderzoek naar de uitwerkingen van baanonzekerheid en stelt dat de effecten groot en verstrekkend kunnen zijn. Een grote diversiteit aan redenen, van verkoudheid tot hart- en vaatklachten, doet het ziekteverzuim drastisch toenemen. De meeste mensen hebben een stevige behoefte aan duidelijkheid en controle over de eigen situatie. Baanonzekerheid tast die behoefte sterk aan en maakt mensen als gevolg ook nog eens minder tolerant jegens bijvoorbeeld minderheden. Alles dat het vertrouwde nog verder aantast, wordt afgewezen.
Leiding geven aan reorganisatie
Wat kan de leiding doen om dit soort negatieve effecten te voorkomen? Als er ideeën zijn om te reorganiseren, met als gevolg verlies aan arbeidsplaatsen, dan is de beste aanpak om de boodschap direct naar buiten te brengen. Vervolgens tempo maken met de beoogde veranderingen en iedereen voortdurend optimaal ingelicht houden. De klap zal voor velen groot zijn, maar uiteindelijk zal blijken dat het effect minder slopend zal zijn dan wanneer de medewerkers na de eerste berichten lange tijd niet nader geïnformeerd worden. De veronderstelling dat daarmee de onrust wordt voorkomen, is onjuist. Nog beter dan voortdurend informeren is medewerkers actief betrekken. Dat klinkt mogelijk wat paradoxaal, maar als leiding toon je hiermee dat je de expertise van de medewerkers serieus neemt en je geeft hen een deel van de controle terug.
Probeer nergens een wit voetje te halen
Zelf doen
Medewerkers kunnen ook zelf initiatief nemen om de ontstane onzekerheid te verminderen. Houd de relatie met collega’s en de leiding zakelijk. Probeer nergens een wit voetje te halen, door collega’s zwart te maken, of te roddelen. Probeer vooral zoveel mogelijk duidelijk te krijgen, door je te laten informeren over de algemeen geldende regels in dit soort situaties.
Ook is het heel belangrijk om jezelf vitaal te houden. Goed contact met vrienden, sporten en gezond leven, draagt bij aan de eigen veerkracht. Veerkracht die zeker bij niet zelfgekozen veranderingen een essentiële kwaliteit is. Tenslotte zou je de op handen zijnde reorganisatie kunnen benutten om nieuwe plannen te maken. Ga met anderen praten over mogelijkheden, probeer je netwerk uit te breiden. Niet alleen praten met mensen die een baan voor je zouden kunnen hebben, maar iedereen die je kan helpen het vizier open te houden.
Niet afwachten
De kans is groot dat je volgende jaar geconfronteerd wordt met een reorganisatie, fusie, of overname, met banenreductie als gevolg. Nu vast fantaseren over nieuwe mogelijkheden zal nu een goede investering blijken voor 2017.
