Gesignaleerd in Amerika: de Chief Restructuring Officer. Het chemieconcern W.R. Grace zit in moeilijkheden. Wat is er logischer dan een nieuwe functienaam te creëren voor de man die de harde saneringen moet doorvoeren?
Functietitel: Chief Restructuring Officer
Chief Restructuring Officer (cro) is in ieder geval een prachtige titel voor ‘de man met de zeis’. Amerika loopt voorop in het ontwikkelen van nieuwe functienamen in het management, in ieder geval in het voorzien van fraaie titels voor nieuwe of oude taken.
Al eerder heeft, ook in Nederland, de Algemeen Directeur het veld moeten ruimen voor de Chief Executive Officer (ceo). De Financieel Directeuren konden toen niet achterblijven en lieten massaal de rol ‘Chief Financial Officer’ (cfo) op hun visitekaartje zetten. Personeelszaken was natuurlijk al een generatie eerder ‘Human Resources’ geworden.
IT-revolutie: nieuwe functietitels in management
De Financial Times ziet een direct verband tussen de economische conjunctuur en de opkomst van nieuwe functietitels en functienamen. De intrede van steeds complexere computersystemen in het bedrijfsleven, begin jaren negentig, leidde tot de functies van Chief Information Officer en Chief Technology Officer.
De enorme groei van de IT- en internetbedrijven aan het eind van dat decennium was voor enkele bedrijven aanleiding het functieprofiel van Chief Talent Officer te creëren, de man die nieuw personeel moet opduikelen.
Gebruikelijke functietitels op C-level van dit moment, van CEO tot CMO
Ooit was er de baas met zijn personeel. Tegenwoordig mag iedereen zich ‘Chief’ noemen. De functienamen in dit overzicht zijn op dit moment gebruikelijk voor managers.
Chief Executive Officer – Hoogste baas
Chief Financial Officer – Hoofd financiën
Chief Operating Officer – Hoogste baas als de ceo vaak afwezig is
Chief Restructuring Officer – Saneerder
Chief Information Officer – Hoofd IT
Chief Technology Officer – Hoofd IT
Chief Privacy Officer – Hoofd beveiliging
Chief Talent Officer – Hoofd werving nieuw personeel
Chief Memory Officer – Hoofd ideeënbus
Chief Growth Officer – Klusjesman
Chief Morale Officer – Bedrijfsmascotte
Te snel groeiende bedrijven die het contact met de basis dreigden te verliezen, losten dat op door het aanstellen van een Chief Knowledge Officer. Deze ‘cko’ moet ervoor zorgen dat ideeën en ervaringen van personeelsleden niet verloren gaan in de stormachtige groei.
Een Chief Knowledge Officer bewaakt de ideeën en ervaringen van personeel tijdens fases van snelle groei
Een soortgelijke functienaam heeft de Chief Memory Officer. Deze wordt vaak aangesteld na een fusie of overname om er voor te zorgen dat de bij de fusiepartners of het overgenomen bedrijf aanwezige kennis beschikbaar blijft. Stagnering van de groei vraagt om functies in bedrijven als de bovenstaande Chief Restructuring Officer of om een ‘Hoofd Rationalisering’.
Chief Growth Manager, oftewel manusje van alles
Vaak zijn het wollige titels voor verder zinvolle functies. Maar in andere gevallen dient de titel om het gebrek aan inhoud van de functie te verhullen.
Zo spreekt het Amerikaanse bedrijf Circles, als een soort bedrijfsvariant op de spreekwoordelijke ‘interieurverzorger’, van Chief Growth Manager. Aha, de manager die de groei van het bedrijf in goede banen leidt?
Niet dus, de Growth Manager ‘provides innovative personal services and completes reliably simpel, complex and unique tasks by integrating leading edge technology and propriety knowledge with high touch assistance’. Met andere woorden: iemand die alledaagse klusjes opknapt voor collega’s, zoals het vinden van een werkster of het reserveren van kaartjes voor sportwedstrijden.
De Chief Morale Officer is een hond
Bij het Amerikaanse marketingbureau McKinley is de functie van Chief Morale Officer gecreëerd voor de golden retriever ‘Mac’. De trouwe viervoeter annex ‘cmo’ heeft op de website van het bedrijf een prominente plaats naast de andere leden van het managementteam.
Nieuwe functienamen binnen het Nederlandse management
Ook in Nederlandse maken de Chief Growth Officer of Chief Talent Officer een opmars. Dat neemt niet weg dat menig doorgewinterd personeelsmanager regelmatig het overzicht kwijt zal zijn in de wirwar aan functies en titels die in Nederland opgeld doen. Een uurtje rondneuzen in bijvoorbeeld de online vacaturebank van Intermediair levert een keur aan mysterieuze titels en functies op.
Recruiter Michael Page zoekt voor Robeco een ‘Salesmanager Instititional Business Development’. “Mooie titel, hè?” reageert Jeannette van der Vorm, consultant bij Michael Page. “Toch is ‘ie niet zo ingewikkeld als het lijkt. Iedereen weet inmiddels wat Business Development is, en het woordje ‘Institutional’ betekent dat je in deze functie te maken hebt met de institutionele beleggers, zoals verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en zo. Simpel toch?”
Nieuwe functietitels maken opmars
Toch beaamt Van der Vorm dat er ook in Nederland een rage bestaat van steeds mooiere functienamen binnen een bedrijf.
“Titels worden steeds fantasievoller. Ik kan me goed voorstellen dat veel mensen niet meer doorhebben wat een functie inhoudt. Men praat elkaar maar na, inderdaad. Meer informatie hierover kan onze directeur geven.”
U bedoelt natuurlijk de Chief Executive Officer?
Van der Vorm: “Oh nee hoor, Peter Rietvelt is gewoon ‘directeur’.”
Met een mooie functienaam krijg je betere kandidaten voor je bedrijf
Executive Director Peter Rietvelt: “Iedereen vindt een mooie titel leuk. Met een mooie functienaam krijg je betere kandidaten. Maar wij vinden wel dat de vlag de lading moet dekken.”
Waarom opvallende functietitels nuttig zijn
Ook uit Brits onderzoek blijkt dat opvallende functienamen zinvol zijn. Mensen met een afwijkende functiebenaming zijn gelukkiger met hun werk, concludeert Dan Cable van de Londen Business School. Hij doet al jaren onderzoek naar de invloed van afwijkende functietitels binnen een bedrijf.
Zijn conclusie: een functiebenaming is meer dan een categorisering, het is ook een statement, een merk. Het geeft de persoon een identiteit. De specialist in infectieziekten die zichzelf bijvoorbeeld de germ slayer noemt, krijg daar energie van.
Rietvelt ziet daarnaast dat bedrijfsprocessen steeds meer onderverdeeld worden. “Dus krijg je steeds specifiekere functieomschrijvingen.”
Functieprofielen: maak een heldere formulering
“Soms weten wij zelf ook niet wat er met een bepaalde functie wordt bedoeld,” zegt Stefan Zegers, consultant bij wervingsbureau PCI Consultants. “Er bestaan vaak meerdere benamingen voor dezelfde taak. Het gaat er dan maar om waardoor de mensen waar je je op richt worden aangesproken.”
Als eenvoudig voorbeeld hiervan noemt Zegers de rollen ‘Teamleider’ en ‘Projectleider’. “Het inhoudelijke verschil tussen beide functies is klein, maar Projectleider klinkt net wat flitsender.”
Gebruikelijke functienamen in het management,
van A tot Z
Toe aan een nieuwe titel? Op zoek naar een goedkope maar effectieve beloning voor die excellent performer? Of kan die vacaturetekst nog wel een oppepper gebruiken? Het hedendaagse abc van functietitels:
(Artikel gaat verder onder deze opsomming)
B
Business Information Manager – Houdt bedrijf en/of concurrentie in de gaten
Business Strateeg – Kijkt naar de toekomst van het bedrijf
C
Category Manager – Hoofd assortiment en prijsbeleid
Channel Manager – Hoofd verkoop via één distributiekanaal
Compliance Manager – Zorgt ervoor dat een bedrijf de wet niet overtreedt
Controller – Administrateur
Customer Care Manager – Medewerker klantenservice
E
Elektronica Architect – Computerprogrammeur of -ontwerper
F
Forecaster – Iemand die budgetten maakt
Functioneel Applicatiebeheerder – Maakt automatisering toepasbaar voor ‘digibeten’
H
Hands-on Manager – Manager die zelf ook meewerkt
I
Information Security Analyst – Zorgt ervoor dat gegevens niet in verkeerde handen vallen
K
Key Account Manager – Houdt grote klanten tevreden
M
Manager Indirect Sales – Hoofd verkoop via bestaande distributiekanalen
Manager Market Intelligence – Houdt de markt in de gaten
Market Maker – Beurshandelaar
Metagegevens beheerder – Digitaal archivaris
O
Offer Manager Channels – Hoofd verkoop via bestaande distributiekanalen
Ontwikkelaar – IT-ontwerper
Operational Auditor – Accountant
Outbound Sales Manager – Verkoper
P
People Manager – Manager
Plant Manager – Fabrieksleider
Purchase & Supply Chain Manager – Voorraadbeheerder
Q
Quality Manager – Iemand die de puntjes op de i zet
S
Sales Engineer – Verkoper
Software Quality Officer – Medewerker IT-afdeling
Systeem Architect – IT-ontwerper
Systems Availability Manager – Houdt de computers aan de praat
T
Trade Marketeer – Verkoper aan andere bedrijven
Trader – Handelaar in opties
Het komt niet vaak voor dat sollicitanten zich aanmelden met een geheel ander begrip van het functieprofiel als bedoeld, aldus Zegers.
“We geven altijd een omschrijving van wat de functie inhoudt. Dus als mensen niet weten wat een Business Information Manager is, bijvoorbeeld, dan kunnen ze een paar regels verder lezen dat zo iemand ‘op klantgerichte wijze concepten vertaalt in software oplossingen’.
Krappe arbeidsmarkt? Dan een chique functienaam
Als men het dan nog niet snapt? Tja… Soms krijgen wij inderdaad het verzoek om mensen te zoeken voor functies waarvan ik denk: hoe krijgen ze het verzonnen? Vooral in de IT-sector moet het vlot klinken. De namen moeten passen bij de tijdgeest.”
Als voorbeeld noemt Zegers de ‘Systems Availability Manager’ die PCI Consultants moest werven. Zegers: “Ik weet nog steeds niet wat die functie inhoudt.”
Ook de zogeheten Channel Manager is volgens Zegers zelfs voor professionele personeelswervers een mysterieuze functieomschrijving.
Vooral als de arbeidsmarkt krap is, zoals in de IT, is de omschrijving van een functie van belang in de werving, is de ervaring van Zegers.
“Ik herinner me dat we voor twee bedrijven exact dezelfde functie moesten invullen. Bij het ene bedrijf heette dat echter ‘Hoofd Automatisering’, terwijl het andere bedrijf die functie ‘Projectmedewerker’ noemde. Verder precies dezelfde functieomschrijving en vergelijkbare beloning. Dan zie je toch dat voor de baan van ‘Hoofd Automatisering’ zich zwaardere kandidaten melden. Je krijgt gewoon betere mensen als je de functie een ‘chiquere’ naam geeft.”
Fraaie functietitels in management belangrijker dan salaris
De Financial Times meldt zelfs dat dure titels een hoog salaris deels kunnen vervangen. Het dagblad citeert Peter Crist, vice-voorzitter van het internationale wervingsbureau Korn/Ferry, wanneer hij zegt dat dure titels een manier zijn om stafleden te belonen zonder ze noodzakelijkerwijze extra te betalen: “Titels zijn goedkoop. Ze strelen het ego en zorgen ervoor dat de buitenwereld doorheeft dat er met hen niet te spotten valt.”
Als we het niet dachten.
Functienamen in het management: handig om te weten
1. Van Algemeen Directeur naar Chief Executive Officer: waar komen de chique functietitels vandaan?
De Financial Times ziet een direct verband tussen de economische conjunctuur en de opkomst van nieuwe functietitels en functienamen. De komst van steeds complexere computersystemen in het bedrijfsleven, begin jaren negentig, leidde tot de functies van Chief Information Officer en Chief Technology Officer.
2. Voegt een fraaie functienaam voor managers echt wat toe?
Opvallende functietitels zijn zinvol, aldus Brits onderzoek. Mensen met een afwijkende functiebenaming zouden gelukkiger zijn met hun werk. Een functiebenaming is meer dan een categorisering, het is ook een statement, een merk. Het geeft de persoon een identiteit.
3. Varieert de waarde van een functieprofiel per marktsector?
Vooral als de arbeidsmarkt krap is, zoals in de IT, is de omschrijving van belang in de werving. Je krijgt betere mensen als je de rol een fraaie naam geeft, merken werving- en selectiebureaus.
