Guus Hiddink is God, althans in Korea. Philips heeft dat heel scherp in de gaten en gaat de sympathieke voetbalcoach uit Varsseveld inhuren als goodwill ambassador voor de promotie van breedbeeld-tv's en scheerapparaten in nota bene de thuismarkt van Samsung en LG. Een meesterzet. Wie durft nog te beweren dat het elektronicaconcern geen verstand heeft van marketing?
Philips denkt ook dat Hiddinks verdiensten op het jongste WK voetbal de man bij uitstek kwalificeren als managementstrateeg. Part of the deal is daarom een reeks adviserende sessies van de PSV-trainer over 'business, leiderschap en management'. Heel aardig bedacht als alternatieve incentive voor de bedrijfstop, zeker nu je met aandelenopties niet echt meer voor de dag kunt komen. Topmanagers zijn ook maar mensen, moet Philips hebben gedacht, en van een middagje keuvelen met een gevierd voetbaltrainer wordt geen senior executive slechter.
Het zakenleven koketteert al langer met de leiderschapskwaliteiten die sommige voetbalcoaches worden toegedicht. Zo mogen Johan Cruyff of Louis van Gaal zo nu en dan op deftige congressen over management een praatje houden. Niet weggestopt als pauzenummer, maar als heuse keynote speaker. Die trend zal nog wel even doorzetten nu het aanbod van populaire congressprekers door het heengaan van Pim Fortuyn een gevoelige klap heeft gekregen.
Op zich zijn er wel wat overeenkomsten aan te wijzen tussen het vak van voetbalcoach en de functie van manager in het bedrijfsleven. Een beetje trainer verdeelt zijn aandacht over het stimuleren van zijn spelers en het uitdenken van spelstrategieën; exact datgene wat idealiter onder management verstaan zou moeten worden. Maar er is ook één groot verschil tussen de voetbalcoach en de doorsnee manager van vandaag de dag: de eerste kan meestal terugzien op een al of niet verdienstelijke carrière als veldspeler, de tweede heeft zijn kennis doorgaans uit schoolboeken vergaard.
Dat onderscheid heeft zijn beste tijd gehad, zo betogen de Britse managementauteurs Philip Augar en Joy Palmer in hun nieuwe boek The Rise of the Player Manager. Na 'coaching' is hier wederom sprake van een begrip uit de sportwereld dat het domein van de manager binnendringt. De player manager is oorspronkelijk zowel sterspeler als tactisch ploegleider van een baseballteam, en volgens Augar en Palmer aldus een uitermate geschikt leenwoord om de taakomschrijving van de hedendaagse manager in het bedrijfsleven aan te duiden. Die is niet langer op aarde om uitsluitend het werk van anderen te organiseren, maar zal voortaan als sterspeler ook zélf moeten produceren.
Deze nieuwe vereiste maakt minimaal driekwart van de huidige managers ongeschikt voor de job, dus ben je geneigd te denken dat het allemaal wel niet zo'n vaart zal lopen. Mis! Volgens Augar en Palmer is de behoefte aan player managers al dik twintig jaar geleden ontstaan, maar hebben alle betrokkenen angstvallig hun ogen gesloten voor deze ontwikkeling. De opkomst van de kenniswerker, van wie werd verondersteld dat hij zichzelf wel kon managen, en de eis van de aandeelhouder om de kosten omlaag en de winsten omhoog te brengen, hebben de veronderstelde meerwaarde van de traditionele manager op pijnlijke wijze ontmaskerd als een overbodige luxe.
Augar en Palmer geven haarfijn aan hoe legioenen middenmanagers de afgelopen twintig jaar buitenspel zijn gezet, hoe uitvoerders onder het mom van empowerment worden opgezadeld met leidinggevende taken, hoe managementstudenten nog steeds overvoerd worden met theorie en zo gespeend blijven van praktische kennis, en hoe topmanagers in de dop zonder enige werkvloerervaring hun afgang tegemoet gaan. Als je al deze zaken bij elkaar optelt, zou je haast geloven dat een massale leiderschapscrisis op uitbreken staat.
Zover hoeft het niet te komen. De inzet van een player manager is op zich een prima ontwikkeling, want hij kan heel wat stroperigheid uit taaie bedrijfsstructuren halen. De brandende vraag is alleen waar je ze vandaan haalt, die ambachtelijk gevormde sterspelers die even zo gemakkelijk als tactisch ploegleider kunnen optreden. Wellicht dat Philips dáár een antwoord op hoopt te krijgen in de adviserende sessies met Hiddink.
