“In hoeverre dragen de nieuwe jaarverslaggevingregels die het kabinet voorstelt, bij aan administratieve lastenverlichting voor ondernemers?” Hans de Rooij, partner bij BDO CampsObers Accountants, geeft zijn visie op dit onderwerp.
Er komt wat op de ondernemers af de laatste jaren: IFRS, XBRL, Wet Walvis, nieuwe verslaggevingregels. Houdt u het nog bij? Veel van deze veranderingen komen voort uit de wens van de overheid om de administratieve lasten voor de ondernemers drastisch te verminderen. Maar lukt dat ook?
De vorig jaar veranderde regelgeving over de verslaggeving over pensioenen heeft voor veel ondernemingen in ieder geval een lastenverzwaring opgeleverd. De nieuwe verslaggevingregels, voor de financiële lezers bekend als pensioenrichtlijn RJ 271, is voor veel ondernemingen op dit moment dan ook een doorn in het oog. Wat is er aan de hand?
Verhoogde kosten
De voorschriften voor jaarverslaggeving in Nederland worden steeds meer in lijn gebracht met de (zwaardere) internationaal geldende verslaggevingregels, IFRS. Logisch, want dit bevordert de vergelijkbaarheid van ondernemingen, vooral over de landsgrenzen heen. Sommige van de internationale regels zijn echter niet goed geschikt voor ondernemingen in het mkb. De nieuwe pensioenrichtlijn is daar een goed voorbeeld van. Het berekenen van de verplichtingen en de jaarlasten, evenals het verwerken en toelichten daarvan in de jaarrekening is de gemiddelde ondernemer duur komen te staan. Actuariële kosten van meer dan 10.000 euro zijn niet ongebruikelijk en geregeld zien wij veelvouden daarvan. Daar bovenop komen dan nog de verhoogde kosten voor de administratie en de accountantscontrole. Niet bepaald een lastenverlichting te noemen dus.
De pensioenregel heeft daarnaast nog een onbedoeld bijeffect gesorteerd. Veelal leidt de toepassing van de nieuwe regels tot een hoge voorziening op de balans en kan dit in potentie een significante invloed hebben op het ondernemingsvermogen. Om dit bijeffect te voorkomen en de verzwaarde administratieve lasten te ontlopen blijken nu veel ondernemingen te kiezen voor ingrijpende aanpassingen van het pensioenstelsel. Vaak gaat men ook over tot het herverzekeren van de risico’s bij externe verzekeringsmaatschappijen. Deze aanpassingen gebeurt veelal door de risico’s van het pensioenfonds bij de werknemers neer te leggen. Ook hieraan zijn echter hogere kosten verbonden. Verzekeraars brengen uiteraard ook kosten in rekening.
Geen protesten
Naast de scheve verhoudingen tussen de kosten en de baten van de nieuwe pensioenregels speelt nog iets anders. Een groot deel van de middelgrote ondernemingen heeft, vaak via CAO afgedwongen, de pensioenverplichtingen overgedragen aan een bedrijfstakpensioenfonds. De meeste van deze fondsen hebben tot op heden geweigerd om de voor de actuariële berekeningen benodigde gegevens ter beschikking te stellen. Dit heeft geleid tot een vrijstelling voor het toepassen van de pensioenregels voor de, voornamelijk middelgrote en kleinere ondernemingen die hun pensioenen hebben ondergebracht bij een bedrijfstakpensioenfonds. Voor zover bekend, zijn hiertegen nog geen gewichtige protesten gekomen van gebruikers en belanghebbenden bij de jaarrekening. Dit mag als een belangrijke aanwijzing gelden voor het feit dat de nieuwe pensioenregels voor gebruikers van de jaarrekening weinig toegevoegde waarde biedt. Vreemd ook dat het opnemen van een pensioenvoorziening kan afhangen van het type pensioenfonds dat de regeling voor de onderneming uitvoert. Bepaalt de CAO dan de inhoud van de jaarrekening?
Samengevat kan gesteld worden dat het inzicht in de jaarrekening en de vergelijkbaarheid van ondernemingen onderling niet is verbeterd met de nieuwe pensioenrichtlijn. Integendeel zelfs! De kosten voor de ondernemingen zijn daarmee ook nog eens stevig toegenomen. Al met al een ongewenste ontwikkeling. BDO heeft dan ook bij de Raad voor de Jaarverslaggeving, met afschriften aan de Minister van Financiën en werkgevers- en werknemersorganisaties een dringend verzoek ingediend om de toepassing van RJ 271 te heroverwegen.
Hans de Rooij
Partner bij BDO CampsObers Accountants
