IKEA is volgens de 1.020 door TNS Nipo geënquêteerde managers – 492 mannen en 528 vrouwen – het vrouwvriendelijkste bedrijf in Nederland. En Erica Terpstra mag zich een jaar lang de beste vrouwelijke topbestuurder noemen. Zij stootte FNV-frontvrouw Agnes Jongerius eenvoudig van de troon.
Voor de tweede maal in successie heeft Management Team onderzoek laten doen naar de vrouwvriendelijkheid van de bedrijven in Nederland. Voor de editie van 2009, die u nu in handen heeft, is het onderzoek flink aangescherpt. Was er vorig jaar nog sprake van een open keuze (iedere manager mocht noemen wie hij of zij wilde); dit keer hebben we TNS Nipo opdracht gegeven het onderzoek half open, half gesloten te laten uitvoeren. Dit houdt in dat we een lijst met bedrijven aan de managers hebben voorgelegd, die zich op wat voor manier dan ook nadrukkelijk hebben weten te onderscheiden op het gebied van vrouwvriendelijk beleid. Dit kan zijn door het (hoge) aantal vrouwen dat (in de top) in dienst is of door andere activiteiten die bijdragen aan de verbetering van de diversiteit op de werkvloer. Daarnaast kregen respondenten de gelegenheid om bedrijven te noemen die niet in de lijst stonden.
Naamsbekendheid
Vorig jaar kwam Shell als beste uit de bus, net voor Philips. Enkele maanden terug kwam de Volkskrant, in navolging van Management Team, met een eigen onderzoek naar de glazen plafonds van bedrijven in Nederland. Zij baseerden hun bevindingen op de jaarverslagen van de grote bedrijven. En wat bleek: het glazen plafond van Philips was het dikst. Bij het elektronicaconcern is slechts 10 procent van de topfuncties vervuld door vrouwen en het bedrijf voert de lijst aan van het aantal vrouwen dat afhaakt bij doorstroming naar hogere functies: niet minder dan 70 procent.
Waarom kozen dan toch zoveel managers voor Philips toen wij ze vorig jaar vroegen naar het vrouwvriendelijkste bedrijf in Nederland? Het ‘arbeidsmarkt gedragsonderzoek' van de Intelligence Group geeft hier wellicht een antwoord op. In dit onderzoek zeiden veel mannen het liefst te willen werken in branches als onderwijs, wetenschap en consultancy. Terwijl diezelfde mannen – als ze bedrijven aan moesten wijzen waar ze wilden werken – kozen voor ondernemingen als Shell, Philips en de Rabobank. Dit doet vermoeden dat mannen zich bij hun keuze laten leiden door de naamsbekendheid van de organisatie. Om te voorkomen dat de keuzes van de managers vooral door naamsbekendheid en het algemene – en dus nier per se vrouwvriendelijke – imago van bedrijven worden ingegeven, hebben we het onderzoek een gerichter karakter gegeven. Het gevolg van de nieuwe onderzoeksopzet van MT is een scherpere lijst waarin de echte top van vrouwvriendelijke bedrijven is opgenomen. Om die reden zijn we ook overgegaan naar een lijst van 101 bedrijven in plaats van de 150 namen die we vorig jaar hebben gepubliceerd. Scherper en beter dus, onder het motto: minder is meer.
IKEA
De absolute nummer één dit jaar is Ikea. Niet echt een grote verrassing aangezien meer dan de helft van het personeelsbestand vrouw is. Een ander mooi cijfer: een derde van de expats (vrouwen die in het buitenland werken) van Ikea is vrouw, en dat is een veel hoger aantal dan het Europese gemiddelde (10%). "De bedrijfscultuur bij Ikea geeft mannen en vrouwen evenveel kansen", weet Petra Hasselbach van de afdeling Mobility Support, die de expats van Ikea begeleidt. De winnaar van 2009 scoort vooral hoog als het gaat om de vraag: ‘Bij welk bedrijf hebben vrouwen de meeste kans de top te bereiken?' De nummer twee van de lijst, de Politie, is in die categorie de nummer 10, maar volgens de managers is er geen organisatie waar vrouwen beter worden gestimuleerd om de top te bereiken dan de Politie. De nummer 4 van de lijst, de gemeente Amsterdam, gaat aan kop als het gaat om de enquête-vraag ‘Wie heeft de beste secundaire arbeidsvoorwaarden voor vrouwen?'
Salarisverschillen
In het onderzoek was ook de vraag meegenomen in welke branche volgens de managers de salarisverschillen het kleinst zijn. Net als vorig jaar kwamen de sectoren overheid en onderwijs als beste uit de bus met respectievelijk 25 en 29 procent van de stemmen. In de ict-sector en de financiële instellingen valt op dit punt volgens de ondervraagden een hoop te winnen. Beide branches moesten genoegen nemen met een score van 2 procent. Volgens 61 procent van de managers zijn de kansen voor mannen en vrouwen om de top te bereiken in hun bedrijf gelijk. Dat was vorig jaar nog 53 procent. En volgens 83 procent zijn de secundaire arbeidsvoorwaarden bij hun bedrijf gelijk, dat percentage lag vorig jaar 10 procent lager.
En dan wilden we natuurlijk weten wie volgens de 1.020 geënquêteerden de beste vrouwelijke bestuurder is. Die eer komt de afzwaaiende Erica Terpstra toe. Was het vorig jaar nog een nek-aan-nekrace – Agnes Jongerius van het FNV had precies één stem meer dan Terpstra – nu won de sportbobo van NOC*NSF met overmacht (217 tegen 137 stemmen). En dat in een niet-olympisch jaar. Ze had zich, zeggen wij in alle bescheidenheid, geen mooier afscheidscadeau kunnen wensen.
Minste loonverschil tussen m/v volgens de respondenten
1 Onderwijs 29
2 Overheid 25
3 Gezondheidszorg 15
4 Horeca 6
5 Maatsch. dienstverlening 4
6 Detailhandel Food 3
7 Vrije beroepen 3
8 Zakelijke dienstverlening 2
9 ICT
10 Financiële instellingen 2
Top 10 Financials in totaalstand
1 Rabobank 13
2 Achmea 29
3 Interpolis 36
4 ING 39
5 ABN Amro 41
6 KPMG 49
7 De Nederlandsche Bank 54
8 ABP 57
9 Nationale Nederlanden 60
10 SNS 69
Top 7 ICT in totaalstand
1 KPN 37
2 KPMG 49
3 Capgemini 56
4 IBM 65
5 Accenture 75
6 Océ 88
7 Cisco 90
Top 10 Overall
1 Ikea
2 Politie
3 Justitie
4 Gem. Amsterdam
5 FNV
6 Belastingdienst
7 Randstad
8 Bijenkorf
9 Gem. Almere
10 Gem. Den Haag
Top 10
Volgens mannelijke managers
1 Politie
2 FNV
3 Justitie
4 Ikea
5 Gem. Amsterdam
6 Belastingdienst
7 Gem. Almere
8 Gem. Den Haag
9 Randstad
10 Bijenkorf
Volgens vrouwelijke managers
1 Ikea 274
2 Gem. Amsterdam 187
3 Justitie 185
4 Politie 179
5 FNV 169
6 Hema 162
7 Onderwijs Bond 157
8 Randstad 154
9 Bijenkorf 151
10 Rabobank 135
