Uw geheugen verbeteren? Dat kan, met een aantal eenvoudige techniekjes te. Eén tip alvast: twijfel niet aan uw geheugen, want dat werkt vergeetachtigheid alleen maar in de hand.
Wie zich druk maakt over de werking van zijn geheugen heeft grote kans dat hierdoor het geheugen alleen maar verder faalt. “Angst doet het geheugen bepaald geen goed,” aldus Rudolf Ponds, hoofd hersenletsel in het Maastrichtse psychomedisch centrum Vijverdal en jarenlang werkzaam geweest op de geheugenpoli van het academisch ziekenhuis in Maastricht. Wanneer u – zoals iedereen – wel eens wat vergeet, kunt u hier dus maar beter niet al te veel aandacht aan besteden. Ponds: “Het geheugen werkt het best als het vrij wordt gelaten. Het ordent en selecteert dan automatisch de informatie die je nodig hebt. Zodra je er op gaat letten, wil het nog wel eens haperen.” Ons geheugen kan in feite nog het best worden vergeleken met een bibliotheek. De informatie is aanwezig, het is vooral de kunst om op het juiste moment de juiste data naar boven te halen. Lang niet altijd gebeurt dit echter feilloos. Ponds: “We vergeten ontzettend veel. En dat is niets om ons zorgen om te maken. Het brein is nu eenmaal selectief in het onthouden van informatie. Ik heb veel bezorgde mensen gezien in de poli. Maar bij mensen jonger dan vijfenvijftig jaar hebben geheugenklachten zelden of nooit te maken met een fysiek probleem. Vaak blijkt dat de klachten gekoppeld zijn aan spanningen, depressiviteit of een hoge werkdruk.” Het vinden van een goede balans tussen inspanning en ontspanning, kan dan ook al wonderen verrichten voor het geheugen. Ponds: “Bij vermoeidheid functioneert het geheugen niet optimaal. Maar ook het dagelijkse ritme van mensen is van invloed op hun geheugenprestaties. Ochtendmensen hebben ‘s morgens vaak een beter geheugen dan avondmensen en omgekeerd.”
Herhalingsoefening
Wie slecht is in het onthouden van namen, nummers of gezichten, en presentaties maar niet uit het hoofd weet te leren, heeft maar één vraag. “Kan ik mijn geheugen dusdanig trainen dat het beter wordt?” Ponds: “Ja en nee. Het geheugen werkt niet als een spier die je kunt trainen. Maar er bestaan wel bepaalde trucjes en technieken die het opslaan en terughalen van informatie vereenvoudigen.” (Zie kader) Hoe meer zintuigen we gebruiken om iets waar te nemen, hoe beter we de informatie bovendien zullen onthouden. Ponds: “Het brein moet daarnaast de tijd krijgen om aandacht te geven aan wat het ziet en hoort. Concentratie helpt ook. Een van de belangrijkste redenen dat we vergeten is dat we te weinig aandacht geven aan het onderwerp in kwestie. Wie het druk heeft, duizend dingen tegelijk moet doen en niet geconcentreerd is, vergeet dan ook de helft. En dat is maar goed ook. Wanneer we alles kritiekloos zouden onthouden, zouden we gek worden. Een efficiënt geheugen staat of valt dan ook met de kunst van het vergeten.” Het eindeloos herhalen van hetgeen we moeten onthouden, ofwel het zogenaamde ‘stampen’ van bijvoorbeeld rijtjes woorden, is overigens weinig zinvol. “Herhalen is niet effectief, zo is gebleken uit diverse onderzoeken,” aldus professor Jaap Murre, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. “Het is helemaal vrij zinloos als het herhalen binnen een korte tijdspanne plaatsvindt. Beter is om het uit te smeren over een aantal dagen.” Veel effectiever dan herhalen is volgens Murre – die tevens geheugentrainingen verzorgt voor het bedrijfsleven – om datgene wat je wilt onthouden te bewerken. “Hoe creatiever en intensiever het te leren object wordt bewerkt door bijvoorbeeld associaties te maken, hoe kleiner de kans op vergeten. Deze techniek werkt voor nagenoeg iedereen. Ook bij diegenen die menen dat hun geheugen hen voorgoed in de steek heeft gelaten.”
