12 maart 2020. Dat was de laatste keer dat André Hoeben, ceo van Gielissen, in een vliegtuig heeft gezeten om zijn vele buitenlandse teams te bezoeken. ‘In Amerika. En op het nippertje: in het vliegtuig hoorde ik Trump aankondigen dat hij het luchtruim ging sluiten.’ Hoe corona toesloeg bij standbouwer Gielissen? Hoeben vergelijkt het met hoe auto’s presteren. ‘Van 0 naar 100 in zoveel seconden. Nou, wij gingen in maart 2020 van 100 naar 0 in welgeteld één seconde.’ Als ontwerper en bouwer van stands werd het Eindhovense Gielissen midscheeps getroffen toen vakbeurzen en events massaal werden afgelast vanwege de coronabeperkingen.
Groeien werd afbouwen
En dat uitgerekend in een jaar waarin Hoeben ging bewijzen dat de groeistrategie die de omzet van het bedrijf – deels via overnames – van 60 miljoen naar 120 miljoen zou moeten brengen, de juiste was. Een strategie waar een van zijn aandeelhouders, private equityfirma Karmijn Kapitaal op was ingestapt, toen die in 2017 een belang nam in het bedrijf. Voormalig dga Bart Wigman liet de leiding over Gielissen in 2019 over aan Hoeben, die dat jaar kon afsluiten met een omzet van 116 miljoen euro en 341 man personeel, actief in Nederland, Duitsland, Engeland, België, het Midden-Oosten en de VS. Eigenlijk was hij op weg de verwachtingen van zijn aandeelhouders te overtreffen.
Voor veel ondernemers is 2021 zwaar, misschien hangt ze zelfs een faillissement boven het hoofd. MT/Sprout onderzoekt in de serie ‘Op de rand van de vulkaan’ hoe je je bedrijf – en jezelf – voorbereidt om brokken te voorkomen. Met input van experts en ondernemers die het aan den lijve hebben ondervonden. Alle verhalen in deze serie lees je hier.
‘En toen werd het van groeien ineens afbouwen. Tijdelijke contracten konden we niet verlengen, we hebben werktijdverkorting aangevraagd, maar desondanks ontkwamen we niet aan een tiental gedwongen ontslagen. Dat zijn de meest trieste momenten uit het ondernemerschap’, blikt Hoeben ruim een jaar later terug. En door de internationale organisatie is het ook een complexe klus: elk land heeft zijn eigen steunregelingen en voorwaarden. ‘En daarbij kwam de kennis en kunde van een investeerder als Karmijn goed van pas. Ze konden ons vaak verwijzen naar partijen die ons van advies konden dienen.’
Menselijke maat
Voor de goede orde, zegt Hoeben: te veel mensen denken bij private equity aan de Angelsaksische reuzen die bedrijven opkopen, overladen met schulden, opknippen, samenvoegen en weer doorverkopen. Karmijn Kapitaal staat daar op zijn zachtst gezegd nogal ver vanaf. ‘Ze zitten erin voor de langere termijn, bijna meer als vermogensbeheerder. Bovendien zijn ze niet al te groot, en dat heeft als enorm voordeel dat je een op een contact hebt met de partners. Je spreekt dus als het ware op hetzelfde niveau, en het gaat niet over spreadsheets met prognoses, maar – zeker in deze crisis – over mensen. Natuurlijk zijn de cijfers belangrijk, maar de menselijke maat blijft ook in zicht.’
Dat hielp bij de discussies die Hoeben met zijn aandeelhouders moest voeren over de ingrepen na corona. Hoe diep moet je namelijk snijden in je organisatie? ‘Je weet dat er ooit een open-up komt, maar hoeveel mensen moet je minimaal aan je binden om die goed te kunnen doen? In de VS konden grote concurrenten terug van duizenden mensen naar 100 in één week. Dat zou hier niet kunnen, als we het al hadden gewild.’
Cash erbij
Als we in autotermen mogen blijven: Gielissen viel na de eerste coronaschok niet volledig stil, maar draaide door op twee van zijn drie cilinders. Naast de standbouw en andere diensten rond exposities timmerden de Eindhovenaren pre-corona de andere helft van hun omzet bij elkaar met de afbouw en interieurs van kantoren en hotels en – voor ruwweg 10 procent – die van luxejachten. Een bescheiden deel van de standbouwers kon daar aan de slag. ‘Bij de interieurs liep de omzet zelfs wat op. Kantoorprojecten van grote klanten lopen toch door.’
In het vliegtuig hoorde ik Trump aankondigen dat hij het luchtruim ging sluiten
Vanzelfsprekend was cash de tweede grote zorg van Hoeben. ‘We hebben een prognose gemaakt die ervan uitging, dat we tot eind 2021 in de shit zouden zitten, met een omzet die geleidelijk zou oppikken tot in 2022 de beurzen volledig open zouden gaan. Hoeveel cash hadden we nodig om die tijd door te komen?’ Na de ingrepen die alle getroffen ondernemers deden, en onder meer ook een verzoek aan werknemers om hun vakantiegeld gedeeltelijk ‘in het bedrijf te laten zitten’ tegen een mooie rente, resteerde nog steeds een gat. En daarmee moest Hoeben de hamvraag stellen aan Karmijn en mede-aandeelhouder Bart Wigman: financieren jullie ons overlevingsplan?
Karmijn Kapitaal
Bij Karmijn Kapitaal had Désirée van Boxtel, net als mede-oprichters Hadewych Cels en Cilian Jansen Verplanke op dat moment de handen vol aan overleg met ‘hun’ ondernemers. ‘We hebben in die weken in maart onmiddellijk de banden met ze aangehaald, al waren die al behoorlijk hecht: wie kan er hulp gebruiken? Nu heeft Gielissen, net als brouwerij Jopen, Marlies Dekkers en onze andere portfoliobedrijven management dat over het algemeen alles zelf kan en wil doen. Maar soms vinden ze het prettig om te sparren, om steun te krijgen. En vergeet niet: er waren ook bedrijven die gewoon doordraaiden met hun webshop. De pijn is door de coronamaatregelen gewoon heel oneerlijk verdeeld, maar ik kan zeggen dat de ondernemers allemaal erg creatief, inventief en veerkrachtig zijn gebleken.’
Karmijn bracht de ceo’s en cfo’s van de bedrijven ook samen in online meetings. Soms met een expert op gebieden waarop de ondernemers snel moesten schakelen, zoals de inzet van steunmaatregelen of de omgang met debiteuren en crediteuren. Maar het was ook prettig om eens met lotgenoten van gedachten te wisselen, zegt Hoeben. ‘Binnen de groep liepen we tegen totaal onvergelijkbare dingen aan, maar er was toch ook common ground. Er komt een crisis op je af die je nog nooit hebt meegemaakt. Het hele speelveld is veranderd, dus wat doe je eraan? En misschien het allerbelangrijkste in die beginweken: hoe ga je om met je mensen? Hoe hou je ze actief en betrokken in alle onzekerheid, terwijl je ook geen verstoppertje met ze wil spelen.’
Pijn verdeeld
De vraag om extra financiële ruimte kwam waarschijnlijk niet als verrassing, denkt Hoeben. ‘Wij schakelden altijd heel proactief richting Karmijn. We wilden ze niet verrassen, ook als er positief nieuws te melden was, waren zij een van de eersten met wie we het deelden. Dat veelvuldige overleg bleek nu echt essentieel, als basis voor een goede discussie over onze plannen. Ik hoor bij collega’s wel eens dat ze hun investeerders twee keer per jaar spreken. Dat lijkt me dan een stuk lastiger praten als het tegenzit.’
Vrouwen zijn over het algemeen gewoon veel ‘groener’ in hun drijfveren
Die extra financiering kwam er. ‘Bij Gielissen, maar ook bij andere ondernemingen’, zegt Van Boxtel. ‘Geen enkel van onze bedrijven willen we laten sneuvelen door iets wat in essentie tijdelijk is. Het zijn in de kern goede bedrijven, de wereld verandert niet zo drastisch, ook niet na corona.’ Een voorwaarde die Karmijn wel stelde: de pijn moest naar rato van het aandelenbelang worden verdeeld tussen de ondernemers – in de regel dga – en investeerder. ‘Daar kwamen we altijd uit, want het is een gedeeld belang: we willen allebei niet dat ons geld down the drain gaat.’
Female founded
Karmijn maakte vanaf de start in 2010 furore als eerste strikt female founded investeerder, die inzette op diversiteit in het portfolio. Van Boxtel kan goed uitleggen waarom diversiteit zijn kracht ook tijdens corona bewezen heeft. ‘En dan gaat het wat ons betreft niet om gender of cultuur, maar om diversiteit in leiderschapsstijlen. Dat zorgt voor balans in de manier waarop je risico’s neemt, balans tussen het taak- en mensgericht managen, tussen de korte en de langere termijn. Als ik het heel karikaturaal mag duiden: je wil niet dat iedereen van schrik in een hoekje gaat zitten huilen bij een schok als deze, maar je wilt ook niet dat men alleen in de oplosmodus springt en ondoordachte stappen zet.’ Hoeben is vol lof over het luisterend oor van zijn geldschieters. ‘Nee, daar is niks seksistisch aan: vrouwen zijn over het algemeen gewoon veel ‘groener’ in hun drijfveren.’
Ruimte voor innovatie
‘Het mooie van een tijd als deze is dat het ruimte biedt voor innovatie. Als iedereen vol aan de bak is, hangt dat er een beetje bij. Nu hebben we onder meer een wandsysteem ontwikkeld waarmee we veel sneller en met minder mankracht echt hoogwaardige stands kunnen bouwen. Verder maken we serieus werk van de digitale transitie in de beurswereld: die wordt ook als alles weer opstart, een combinatie van een live front met een digitale backend die je 365 dagen per jaar inzet. Daar hebben we zelfs een CGO, een Chief Growth Officer, voor aangenomen.’
Compleet nieuw is een concept waarmee Gielissen het woningtekort wil bestrijden. ‘Met onze kennis en kunde van interieurbouw kunnen we perfect tijdelijke woonruimte maken in bijvoorbeeld leegstaande kantoren. Daar zouden studenten of expats makkelijk jaren kunnen wonen, tot de herontwikkeling definitief wordt. Man, je wilt niet weten hoeveel er tijdelijk leeg staat!’
