Van alle samenwerkingen mislukt 70 tot 80 procent. Hoe komt dat toch? Professor Patrick Kenis ziet 3 oorzaken.
Over samenwerkingen wordt vaak gezegd dat ze moeilijk en problematisch zijn. Dat is jammer, omdat een goede samenwerking juist een kans is om problemen aan te pakken die anders blijven liggen, door verschillende competenties samen te brengen. Waarom brengen zoveel samenwerkingen dan toch niet wat ervan verwacht werd? Volgens Patrick Kenis, hoogleraar aan TIAS Business School, zijn er kort gezegd 3 oorzaken.
#1. Samenwerking niet echt nodig
'Soms wordt de keuze gemaakt om samen te werken met andere partijen, maar is die samenwerking niet echt nodig. Samenwerken moet een strategische keuze zijn en als samenwerking niet echt nodig is: doe het dan niet.'
#2. Geen duidelijk doel
'Wat ik ook zie is dat er niet altijd een duidelijke doelstelling is voor een samenwerking. Het is de urgente doelstelling die verschillende mensen energie geeft om een bijdrage te willen leveren. Uiteraard heeft iedere deelnemende partij daarnaast nog andere (eigen) doelen, maar over het doel van de samenwerking moet bij alle partijen consensus bestaan. Zoals in elke organisatie of project moet ook in een samenwerking duidelijk zijn wat de beoogde stip aan de horizon is.'
#3. Niet meer dan de som der delen
'De derde reden dat samenwerkingen niet lukken is dat partijen niet erkennen dat ze als samenwerkingsverband iets moeten creëren wat boven de organisatie uitstijgt. Het moet meer zijn dan een som der delen, het moet een nieuw verband zijn met eigen ontwikkelpaden, logica, leiderschapsvragen en structuren. Het gaat niet alleen om samenwerken, het is een kwestie van deel uitmaken van een geheel nieuwe structuur. Alle vragen die gesteld kunnen worden voor een organisatie over doelen, structuur en functioneren, kunnen ook gesteld worden voor een samenwerkingsverband. Wel is het zo dat de antwoorden die we gebruiken op het niveau van de organisatie anders zijn voor een samenwerkingsverband van onafhankelijke organisaties. Omdat niemand ‘eigenaar’ is en ook niemand de grote baas is zijn er andere middelen noodzakelijk om de boel bij elkaar te houden en productief te maken.'
Leidinggeven aan samenwerkingen
Hoe je in samenwerkingen moet leidinggeven is al wel wat onderzoek gedaan, aldus Kenis. 'De belangrijkste eigenschap is misschien wel dat de leidinggevende een open mind moet hebben. Er moet immers worden samengewerkt met verschillende organisaties met verschillende achtergronden en de voor hun belangrijke merites moeten gerespecteerd worden. Leidinggeven aan een netwerk anders is zeker anders dan aan een klassieke organisatie.
Dingen in samenwerkingsverbanden gebeuren niet óndanks verschillen, maar dankzíj verschillen'
Dingen in samenwerkingsverbanden gebeuren niet óndanks verschillen, maar dankzíj verschillen tussen van elkaar onafhankelijke partijen. Vandaar dat samenwerken misschien wel de moeilijkste manier is om dingen voor elkaar te krijgen. Maar tegelijkertijd zijn er steeds meer en meer uitdagingen die we alleen via samenwerking voor elkaar kunnen krijgen. Samenwerken is in deze maatschappij onmisbaar.'
Prof.dr. Patrick Kenis is hoogleraar Beleids- en organisatiewetenschappen en verbonden aan de TIAS-masterclass Samenwerken in Netwerken en Allianties. In deze masterclass leert u in drie dagen welke zaken belangrijk zijn om tot een optimale samenwerking met uw partners te komen en hoe u alle neuzen dezelfde kant op krijgt
Foto boven via Flickr.com
