‘Het grootste evenement in 2005 voor managend Nederland’ werd het in de wandelgangen al genoemd. Johan Cruijff en Stephen Covey presenteerden hun ideeën over leiderschap in de RAI. “De mens en zijn kwaliteiten moeten voorop staan. Logisch, toch?”
Het kan raar lopen. De ene dag werk je nog als pc-verkoopster, de volgende dag sta je in gala op een podium in de Amsterdamse RAI voor 750 managers te zingen. Zangeres Petra Berger laat ’s ochtends vroeg meteen zien wat het betekent om – in haar geval letterlijk – je stem te vinden. Ofwel je roeping, inspiratie of bestemming. Op een bedrijfsuitje kwam zij erachter dat er maar één ding was dat haar gelukkig maakte. En dat had niets met computers te maken, maar alles met haar stem.
Want daar gaat het vandaag over: je stem vinden. Niemand minder dan Johan Cruijff en Stephen Covey komen op uitnodiging van organisator Focus Conferences vertellen over leiderschap en inspiratie. Voor de buitenlandse gasten van ABN Amro is het ochtendgedeelte niet goed te volgen. Maar hun wordt verzekerd dat het erg interessant en vooral grappig is wat er op het podium gebeurt. Levende legende Johan Cruijff wordt namelijk geïnterviewd door Mart Smeets. En zo ervaren de managers die wel Nederlands spreken dat Cruijff een fenomenale honkbalcarrière is misgelopen en dat Nederland het heel hard nodig heeft om volgend jaar van Duitsland te winnen. Het interview – een gezellig een-tweetje – levert voldoende fameuze Cruijff-oneliners op, die gretig door menig manager worden genoteerd. Een kleine greep uit het aanbod: “Simpel voetbal is het allermoeilijkst. Je moet het spel zo simpel mogelijk houden, dan heeft niemand door dat je slecht speelt.” “Ik heb een hekel aan iemand die beweegt en niet weet waar die naartoe gaat. Dan loop je in de weg.” Of: “Je kan alleen winnen als je het met liefde doet.” Sport kent vele parallellen met het bedrijfsleven. Dat Real Madrid het met elf toppers niet goed doet, is niet verbazingwekkend. Allemaal leiders in een team, dat werkt natuurlijk niet. In de voetbalwereld gaat veel geld om, maar is er tevens een schrijnend gebrek aan knowhow, vindt de voetbalicoon. En wat is een leider volgens hem? Dat is iemand die leiding geeft, is het antwoord. De leider hoeft niet de beste te zijn, maar wel de sociaalste. Iemand als Frank Rijkaard is volgens Cruijff een goede leider omdat hij kan luisteren en nadenkt voordat hij een antwoord geeft. “De mens en zijn kwaliteiten moeten voorop staan. Logisch, toch?” Cruijff ontvangt een hartelijk en daverend applaus. Daarna is het tijd voor de managers om een workshop te kiezen. Een voor een komen drie heren het podium op om hun workshop in één minuut aan te prijzen. Zo is er Paul Bos, boerenzoon en ondernemer die de deelnemers uitdaagt om een kijkje te nemen in de natuur. En Jan Bommerez van trainingsbureau Nieuwe Dimensies die een praatje houdt over transformationeel leiderschap en flow. Maar echt enthousiast wordt de zaal pas bij Remco Claassen, die vraagt wie het gevoel heeft dat er meer in zijn medewerkers zit dan hij eruit krijgt. En wie wel eens de behoefte voelt om zijn medewerkers net als vee preventief te ruimen. Dat laten de managers zich geen twee keer zeggen en stormen na afloop van de presentaties naar de zalen waar de workshops worden gegeven. De workshop van Claassen is in no time zo druk dat een hele horde managers de deur wordt gewezen.
Claassen staat op de soulmuziek uit zijn gettoblaster te swingen. Hij is in zijn element. De driehonderd managers zijn in korte tijd helemaal in de ban van de energieke en enthousiaste trainer die met veel oefeningen en anekdotes de stemming erin weet te houden. Hij put gretig uit het werk van Stephen Covey om zijn verhaal te ondersteunen. Er wordt te veel gemanaged en te weinig geleid, stelt hij, in navolging van Covey. Mission statements zijn loze kreten, een speeltje van het topmanagement dat na een sessie op de hei een poster ophangt en daarmee denkt ervan af te zijn. Niets is minder waar, en laat leiderschap nou net betekenen dat er richting en duidelijkheid wordt gegeven. En daar is moed voor nodig. Of zoals Claassen het formuleert: “Daar moet je ballen voor hebben.” De brutale en grappige aanpak spreekt de managers duidelijk aan. Ook Eric Egberts, salesmanager van De Ruiter Seeds, is enthousiast. “Ik kon niet zo veel met Cruijff en Smeets, maar dit is prachtig. Lekker toegankelijk en praktisch toepasbaar. Daar was ik toch naar op zoek. Het verhaal van Claassen is herkenbaar omdat hij veel voorbeelden uit de praktijk geeft.” Egberts gaat vanaf morgen meer op zoek naar de talenten van zijn medewerkers. Hij wil gesprekken aangaan over passie en bezieling. “Ik wil echt contact maken met mijn medewerkers. Dan krijg je de mens terug in optima forma.”
Uitgeblust
Na de lunch zit de stemming er goed in; het middagprogramma kan beginnen. Maar wat het absolute hoogtepunt van de dag had moeten worden, draait uit op een kleine teleurstelling. Stephen Covey, de grand old man van de beroemde zeven eigenschappen presenteert zijn nieuwste werk: de achtste eigenschap. ‘Vind je stem en help anderen hetzelfde te doen.’ Het verhaal van Covey was eerder op de dag al door Claassen verteld – en nog veel leuker ook.Wie Covey’s werk kent, kent de bijbehorende anekdotes. En ook vandaag passeren ze weer de revue. De zaal moet de ogen sluiten en aanwijzen waar het noorden is. Als de ogen open gaan zien we dat alle vingers verschillende kanten opgaan. Hoe grappig we dat ook mogen vinden, in het bedrijfsleven is het net zo. Bijna niemand heeft enig idee welke kant het op moet en al helemaal niet hoe hij of zij daar een bijdrage aan kan leveren.De charismatische Covey heeft nog steeds een belangrijke missie, alleen brengt hij het verhaal wat uitgeblust en op de automatische piloot. Echt prikkelend of vernieuwend is het niet. De boodschap is echter wel van belang: de meeste bedrijven zien hun medewerkers als kostenpost. De meerderheid van de medewerkers maakt dan ook onvoldoende gebruik van zijn talenten. Termen als ‘efficiëntie’ zijn volgens Covey een overblijfsel uit het industriële tijdperk en dienen zo snel mogelijk te worden afgeschaft. Het gaat tenslotte om mensen en die hebben volgens een mierzoet afsluitend Amerikaans promotiefilmpje van Covey Enterprise wereldwijd dezelfde behoeftes: to live, to love, to learn, to leave a legacy.
Om over na te denken
Top 5 uitspraken van het seminar
1 “Leven is lijden. Het is griezelig om te ontdekken dat sommigen dit nog volbrengen ook.”
2 “Energie is, vrij naar Einstein, het product van missie, karakter en competenties.”
3 “Je missie behoedt je voor burnout en depressie.”
4 “Leiderschap is een keuze, geen positie. Iedereen kan het.”
5 “In ieders leven komt een moment dat het innerlijke vuur dooft. Het laait weer op door de ontmoeting met een ander mens. We moeten dankbaar zijn voor deze mensen die onze innerlijke kracht doen opleven.”
