Ook private equity-fondsen voelen de pijn van de kredietcrisis. Met het opdrogen van de geldmarkten is kapitaal schaars en duur geworden. Dat doet het ergste vrezen voor de toekomst.
In de gouden jaren 2006 en 2007 waren durfinvesteerders wereldwijd nog goed voor 1,4 biljoen dollar aan leveraged buy-outs (LBO's). In de eerste helft van 2008 bleef de teller op 131 miljard dollar steken. Dat is niet zo verwonderlijk. Leverage staat voor de hefboom aan geleend geld waarmee de private equity fondsen hun overnames financieren. Omdat kapitaal zo schaars en duur is geworden is er reden voor zorg. Niet alleen voor nieuwe deals, maar ook voor de megadeals die vlak voor de ineenstorting van de kredietmarkt werden gesloten.
Begin 2007 telden private equity fondsen van KKR, TPG en Goldman Sachs het recordbedrag van 43,8 miljard dollar neer voor TXU, een Texaans energiebedrijf. Over die schulden moet TXU twee keer meer rente betalen dan het aan vrije cash flow genereert. En TXU is niet de enige private equity-prooi die zo scherp aan de wind vaart. The Economist analyseerde de tien grootste LBO's van 2006 en 2007 en kwam tot een gemiddelde rentedekking (vrije cash flow gedeeld door rentelasten) van één. Anders gezegd is iedere cent die binnenkomt nodig om rente te betalen. Dat laat weinig ruimte voor tegenvallers, laat staan groei. Ter vergelijking: beursgenoteerde bedrijven hebben een gemiddelde rentedekking van tien.
Groeicijfers
Toch zeggen de private equity fondsen zich niet al te veel zorgen te maken. Ondanks de dreigende recessie laten veel overgenomen bedrijven een indrukwekkende winstgroei zien. Hilton Hotels, voor 25,8 miljard dollar door Blackstone van de beurs gehaald, doet het beter dan zelfs Blackstone had verwacht. Intelstat, de voor 16,4 miljard dollar door BC Partners overgenomen satellietexploitant, laat een dubbelcijferige groei zien. Met zulke groeicijfers komt de rentedekking snel genoeg op orde, zo denken de private equity investeerders. En desnoods schroeven ze de investeringen wat terug, al komt daarmee natuurlijk wel de toekomstige groei in gevaar.
Een ander gevaar is dat beursgenoteerde concurrenten met gezondere balansen de huidige moeilijke tijden aangrijpen om hun met schulden overladen broeders over het randje te duwen. Eind jaren tachtig begon Philip Morris bijvoorbeeld een prijsoorlog om de door KKR overgenomen rivaal RJR Nabisco uit de markt te drukken. Het kostte niet alleen RJR Nabisco maar ook KKR bijna de kop. Van de deals die gedurende de LBO-hausse van eind jaren tachtig werden gesloten, ging in de daaropvolgende crisis naar schatting een kwart ten onder.
In de huidige crisis wordt de pijn vooralsnog vooral door de banken gevoeld. In 2006 en begin 2007 rolden de banken nog over elkaar heen om private equity-deals te mogen financieren. De ‘sprinkhanen' hebben daar optimaal van geprofiteerd door gunstige voorwaarden te eisen. Veel leningen kennen de mogelijkheid om rentebetalingen uit te stellen en de eerste afbetalingen op de hoofdsom beginnen vaak pas na vijf jaar. En als de nood toch aan de man komt, kunnen de private equity-partijen over het algemeen terugvallen op de aanvullende kredietfaciliteiten die ze destijds bedongen hebben.
De banken zitten ondertussen behoorlijk met de leningen in hun maag. Ze dachten ze snel te kunnen doorverkopen, maar zagen die markt door de kredietcrisis volledig opdrogen. Doorverkopen lukt alleen tegen afbraakprijzen, vaak tientallen procenten onder de nominale waarde van de schulden. Herfinanciering van eerdere LBO's is moeilijker dan ooit en voor nieuwe deals is het animo van banken zo beperkt, dat er een voorlopig einde lijkt te zijn gekomen aan de megadeals.
Ook in Europa loopt de groei van private equity tegen zijn grenzen aan, zo zegt het Londense Private Equity Intelligence. Het aantal fondsen is dit jaar weliswaar gegroeid van 1.300 naar 1.500 stuks, maar het kost steeds meer tijd om investeerders te vinden. Kostte het drie jaar geleden nog negen maanden om een fonds te vullen, inmiddels is dat opgelopen naar veertien maanden. Dat is overigens niet uitsluitend aan de kredietcrisis toe te schrijven, meent Private Equity Intelligence. De toegenomen concurrentie tussen private equity-fondsen heeft de overnameprijzen opgedreven, waardoor de rendementen onder druk staan.
Kaalvreten
In Nederland is nog weinig te merken van een terugval. Het Bussumse Waterland Private Equity maakte begin juni bekend in drie maanden tijd 800 miljoen euro te hebben opgehaald voor een nieuw fonds. Waterland verdubbelde daarmee in omvang. Volgens Waterland is de belangstelling voor kleine en middelgrote overnames -Waterlands jachtterrein- onverminderd groot.
Volgens de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) was 2007 een topjaar voor private equity in Nederland. De investeringen in private equity door Nederlandse participatiemaatschappijen stegen met ruim 70 procent naar vier miljard euro. Driekwart werd in Nederlandse ondernemingen geïnvesteerd. Inclusief de inbreng van buitenlandse participatiemaatschappijen werd 5,4 miljard euro in Nederlandse bedrijven geïnvesteerd. De gemiddelde investering per onderneming steeg van ruim zeven miljoen tot bijna tien miljoen euro. Anders dan hun buitenlandse concurrenten blijven Nederlandse participatiemaatschappijen zich dus op kleine en middelgrote participaties richten.
Eind 2007 hadden Nederlandse participatiemaatschappijen in totaal 22,5 miljard euro onder beheer. Daarmee zijn de pivate equity investeerders een economische factor van belang. De NVP becijfert het aantal door private equity gefinancierde Nederlandse bedrijven op 1.350, goed voor circa 325.000 banen, ofwel zes procent van de Nederlandse private werkgelegenheid, en achttien procent van het bruto binnenlands product.
Toch ligt de sector vanuit Den Haag onverminderd onder vuur. Private equity-fondsen zouden hun prooien kaalvreten om zichzelf en de aangetrokken bestuurders buitensporig te belonen. Wouter Bos deed onlangs een voorstel om de winst van private equity-managers in Box 1 in plaats van in Box 3 te belasten, hetgeen neerkomt op een tariefsverhoging van 1,2 naar 52 procent.
Private equity-partijen staan op hun achterste benen. In de eerste plaats vreten ze niet kaal, maar voegen ze juist waarde toe, zo laten onderzoeken keer op keer zien. Ten tweede mist de tariefsverhoging volgens hen iedere grond. Het gaat bij de winstdeling van private equity-managers namelijk niet om verkapte beloningen, maar om de waardestijging van aandelen die ze grotendeels met eigen geld hebben gekocht. Anders dan de bestuurders van beursgenoteerde bedrijven moeten private equity-managers doorgaans veel eigen kapitaal inbrengen. Als het misgaat lopen ze dus ook privé grote risico's. Als de Tweede Kamer Bos' plannen goedkeurt, zullen de private equity-fondsen Nederland massaal verlaten, zo dreigen ze.
RABOBANK ***
Voorzitter Raad van Bestuur: Bert Heemskerk
Croeselaan 18, 3521 CB Utrecht
T 030-216 0000 E via de site
http://www.rabobank.nl/ en www.rabobank.com/content/corporates
Profiel: De Rabobank is een financiële dienstverlener met een breed aanbod van financiële diensten en producten. De bank komt voort uit lokale kredietcoöperaties die ruim 100 jaar geleden in Nederland werden opgericht. Vandaag de dag is de Rabobank Groep actief op het gebied van retailbanking, wholesalebanking, vermogensbeheer, leasing en vastgoed. In Nederland ligt de nadruk op all-finance dienstverlening; internationaal ligt de focus op food&agri. De organisatie heeft ruim 60.000 medewerkers in 43 landen in dienst.
Kernactiviteit: Het onderdeel Corporate Advisory van de Rabobank beschikt over een uitgebreid team van specialisten dat zich bezighoudt met advisering over equity capital market transacties, private placements en block trades. Het M&A team houdt zich bezig met fusies en overnames en staat de klant bij tijdens acquisities, management buy-outs en buy-ins. Onder het onderdeel Corporate Debt valt onder meer de financiering van grote nationale en internationale projecten, green finance (financiering van investeringen ‘groene projecten') en Leveraged Finance.
Specialiteit: De Rabobank beschikt over diepgespecialiseerde professionals die de klant maatwerkoplossingen kunnen bieden.
Doelgroep: Rabobank Corporate Advisory richt zich op investeringsmaatschappijen, internationale projecten, grote internationaal opererende bedrijven, overheidsinstellingen, financiële instituten en investeerders.
ING BANK**
Voorzitter Raad van Bestuur: Michel Tilmant
Amstelveenseweg 500 1081 KL Amsterdam
T 020-541 5411 E via de site
http://www.ing.nl/ en http://www.ing-wholesalebanking.nl/
Profiel: ING is een wereldwijde financiële instelling die diensten levert op het gebied van bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. Gemeten naar beurswaarde is ING een van de 20 grootste financiële instellingen ter wereld.
Kernactiviteit: De divisies Corporate Finance en Equity Capital Markets adviseren ondernemingen bij grote transacties, zoals fusies en overnames, een beursgang of koop van aandelen. De divisie ING Wholesale Banking Equity Markets is marktleider in effectendienstverlening in Europa, het Midden-Oosten en Afrika.
Specialiteit: Specialisten van Corporate Finance en Equity Capital Markets opereren in alle belangrijke internationale markten en kennen de lokale omstandigheden van de markt waarin de klant actief is. De bankiers hebben veel ervaring met grensoverschrijdende transacties.
Doelgroep: ING Wholesale Banking biedt financiële oplossingen op maat aan grote ondernemingen, instellingen en overheden, zowel in Nederland als wereldwijd.
BDO **
Directie: Bob Ernst, Albert Koops en Pim Mathot
Winthontlaan 2 3526 KV Utrecht
T 030-284 9849 E [email protected]
Profiel: BDO behoort naar eigen zeggen tot de top-5 van accountants- en advieskantoren in Nederland. Het bedrijf heeft 30 vestigingen in Nederland en het Netwerk BDO Internationaal dat zich uitstrekt over 100 landen. De historie van BDO gaat terug tot 1935.
Kernactiviteit: BDO Corporate Finance behoort tot de grootste fusie- en overnamespecialisten in Nederland. Het bedrijf is gespecialiseerd in het begeleiden van de koop en verkoop van ondernemingen, adviseren bij management buy-outs, het uitvoeren van waardebepalingen en verzorgen (transactie)financieringen.
Specialiteit: BDO is een onafhankelijke professional en is een grote speler op het gebied van advisering rond fusies en overnames. Als haar specialiteit noemt BDO zelf haar betrokkenheid en pragmatische aanpak, die zorgen voor wederzijds vertrouwen bij een complex traject zoals een fusie of overname.
Doelgroep: BDO Corporate Finance is gespecialiseerd in het begeleiden van fusies en overnames van middelgrote bedrijven en familiebedrijven in uiteenlopende branches.
KPMG **
Voorzitter Raad van Bestuur: Ben van der Veer
Burgemeester Rijnderslaan 10, 1185 MC Amstelveen
T 020-656 7890 E Via de site
Profiel: KPMG biedt diensten op het gebied van Audit, Tax en Advisory. Het bedrijf heeft in Nederland meer dan 4000 medewerkers op de loonlijst. Het hoofdkantoor is gevestigd in Amstelveen.
Kernactiviteit: KPMG Corporate Finance adviseert op de gebieden fusies en overnames (in de strategie-, acquisitie-, verkoop- en financieringsfase), private equity (haalbaarheidsonderzoek, het benaderen van en onderhandelen met participatiemaatschappijen en andere financiers, etc), financieringen en waardeanalyse.
Specialiteit: KPMG Corporate Finance voorziet de klant van onafhankelijk advies, dat niet gericht is op een product of bank. Het bedrijf beschikt over een uitgebreid netwerk van strategische en financiële partijen, inclusief participatiemaatschappijen. KPMG is een grote speler op het gebied van fusies en overnames: in 2007 was het bedrijf betrokken bij 450 fusie- en overnametransacties in meer dan 50 landen, met een omvang van ruim 27,5 miljard dollar.
Doelgroep: KPMG Corporate Finance biedt diensten aan beursgenoteerde multinationals, middelgrote ondernemingen en (semi-)overheidsinstellingen. KPMG Corporate Finance beschikt over een gespecialiseerde regiopraktijk, gericht op ondernemingen in het middenbedrijf.
