Ben Tiggelaars boeken staan met stip op nummer één in de management-top 10. Hij trekt volle zalen en geeft verwarde managers nieuw elan: 'Ik sta regelmatig op een podium met een groot publiek. Moet ik iets met dat podium, als christen?' De MBA-in een dag-topper heeft er veel over nagedacht: hoe combineer je werk en geloof?
"Ik ben een ouderwetse christen. Ik geloof in God en in zijn zoon Jezus. Dat zie ik niet symbolisch. Goed, of de aarde in zes dagen geschapen is, daar kunnen we over discussiëren. De kern, God en zijn zoon Jezus, blijft voor mij staan. Ik ben een rasoptimist. Dat zou ik nooit zijn geweest als ik God niet had gekend. Ik kom uit Oost-Groningen en Groningers zijn niet de meest positieve mensen. Maar mijn christelijk geloof leert vergeving. Haat is zinloos. Mijn geloof is voor mij een zingeving en een leefwijze. Zingeving omdat ik weet dat het uiteindelijk toch wel goed komt, ook met de wereld. Dat maakt me rustig. Leefwijze heeft te maken met leefregels. Ik ga 's zondags met mijn vrouw en vier dochters naar de kerk en ik bid iedere dag. In de bijbel lees ik verhalen waarbij ik denk: ‘Hee, dat is iets nieuws!' Die verhalen raken me. Mijn emotie wordt geprikkeld door die verrassingen. Maar mijn geloof is niet louter een privéaangelegenheid.
Ik vind het belangrijk om niet te streven naar winstmaximalisatie en alleen te leven voor je eigen geluk. Je ziet dat managers vaak veel verdienen, daar hun levenstijl op aanpassen en dan nog meer moeten verdienen om die levensstijl vervolgens vol te houden. Ik denk niet dat dat Gods bedoeling is. Ik probeer tegen zo'n houding te strijden. Ik zie mijn succes niet als mijn eigen verdienste, het is een bijeffect van wat ik doe. Laten we wel wezen: als iemand goed kan spreken, is dat grotendeels aangeboren. Als hij ouders heeft die hem een rijke omgeving bieden met veel stimulans, dan wordt hij daardoor bepaald. Hoewel, ik kom uit Oost-Groningen, uit een communistische hoek van Nederland. Er was wantrouwen tegen rijkdom, ondernemers en werkgevers. Ik heb er een paar decennia voor nodig gehad om dat beeld van me af te schudden. Maar het was een warm nest met veel liefde.
Maakbaarheid is dus maar een klein percentage van een mens als geheel. Je kansen zijn grotendeels van tevoren bepaald door je afkomst en genen. Je kunt dus nooit zeggen dat je het van jezelf hebt, je hebt het gekregen. En dat geeft verantwoordelijkheid.
Volle zalen
Ik heb er wel eens mee gezeten hoe ik mijn werk en geloof moest combineren. Ik sta regelmatig op een podium met een groot publiek. Ik heb me een tijd lang ernstig afgevraagd: ‘Moet ik niet iets met dat podium, als christen? ‘ Tot ik bij toeval – maar toeval bestaat natuurlijk niet – de kans kreeg (managementgoeroe, red.)Stephen Covey een paar vragen te stellen. Ik vroeg wat je met je geloof moest doen als je volle zalen trekt. De man is tenslotte Mormoon. Covey zei: " Als je niet uitkijkt, ga je al snel op dat podium staan preken. Mensen sluiten dan meteen de luiken. Probeer eerst te begrijpen en pas daarna om begrepen te worden."
Hij gaf ook een goede raad die ik in de praktijk heb gebracht:" Doe aan communityservice, dat doen een heleboel Amerikaanse sprekers ook. Kies een paar instellingen waar je achter staat en zet je daarvoor in. Maak voor die instellingen plaats in je agenda. Zo kun je je geloof praktiseren." Dus dat doe ik nu. Ik werk jaarlijks met groepen van onder anderen ex-gevangenen en jongeren. Of ik ga een keer voor in een gastendienst. En het klinkt cliché, maar je krijgt veel terug voor de tijd die je erin stopt.
Gekleurd door geloof
In mijn seminars probeer ik mensen iets mee te geven waar ze echt iets aan hebben in hun verdere leven. Dat is een unieke kans. Als je het goed verpakt en leuk weet te brengen, kun je mensen een duwtje in de goede richting geven. De intentie waarmee ik dat doe, wordt gekleurd door mijn geloof. Niet dat het er dik bovenop ligt, mensen denken heus niet direct: ‘die man is christen.' Maar mijn geloof is voor mij een voortdurende check. Ik blijf mezelf afvragen of mijn intenties juist zijn, of ik niet teveel op routine draai of alleen aan omzet denk en aan tien procent winstgroei per jaar.
Ik moet altijd dingen blijven doen die nuttig zijn voor anderen. Ik wil van ieder contact wat ik heb, iets proberen te maken. Ik probeer een zeker realisme in mijn werk aan te brengen. Wat is succes? Belangrijker: Wat is je definitie van succes? Zodra je daar met mensen over doorpraat, blijkt dat ze daar een hele normale opvatting over hebben: gezondheid, kinderen, geluk. Niet het leven van een profvoetballer of popster. Met dat wat je hebt gekregen, moet je proberen waardevolle dingen te doen. Dat is eigenlijk een bijbelse boodschap. Maar christenen hebben geen copyright op dat idee. Ik heb niet-christelijke vrienden die precies hetzelfde beweren, en die lezen echt geen bijbel.
Mijn geloof bepaalt waar ik sta. Ik vind het sowieso belangrijk om te weten waar mensen staan. Wat drijft iemand? Waarom? Ik probeer overigens andere mensen niet mijn geloof door de strot te duwen. Ik denk dat dit de grootste anti-reclame voor het christendom is, claimen dat je als enige gelijk hebt en dat vervolgens anderen opdringen. Mijn geloof is geen sluitend model. Ik weet niet waarom elders op de wereld honger en ellende is en hier niet. Maar ik vind het te makkelijk om dan het hele christelijk geloof maar af te serveren onder het mom van "Ik snap het niet, dus klopt het niet". Ik ben ermee opgehouden om alles te doorgronden. Ik kan niet theologisch zijn tot drie cijfers achter de komma. Het zou daarom aanmatigend zijn als ik zou zeggen dat ik vanuit mijn geloof alles weet. Ik vind dat ik als christen verantwoordelijk ben voor de manier waarop ik met mijn kansen omga.
Calvinisme is vrijheid
En ik vind dat een christen hard moet werken. Dat klinkt behoorlijk calvinistisch, ja. Maar calvinisme is positief. Het woord ‘calvinistisch 'wordt door veel mensen klakkeloos in de mond genomen, maar ze kennen de geschiedenis niet, ze weten niet eens wie Johannes Calvijn was. Calvinisme is geweldig, dat is vrijheid. Dankzij Calvijn kan een mens op zijn eigen manier geloven . Calvijn deed afstand van het systeem van één centrale figuur in Rome die bepaalt wat je wel en niet gelooft. (Verheft cabaresk zijn stem:) als Calvijn er niet was geweest leefden we nu nog onder het Roomse juk! Calvinisme is eerder anarchistisch dan dogmatisch.
Eén van mijn favoriete managers uit de bijbel is Jozua (opvolger van Mozes, leidde het volk Israel Kanaän binnen, red.). Een andere voorbeeldfiguur was Abraham, maar die is weer de founding father van drie wereldreligies: het jodendom, het christendom en de Islam. Grappig, want ik weet inderdaad niet of andere religies onzin zijn. Ik heb eens een predikant horen zeggen dat we uiteindelijk allemaal op zoek zijn naar dezelfde God. En dat is altijd een betere gedachte dan te stellen dat je als enige de waarheid in pacht hebt. Maar geloof als louter privé-aangelegenheid, dat gaat er bij mij niet in."
Drs. Ben Tiggelaar (1969)
Is onafhankelijk onderzoeker, scrijver en trainer. Van zijn bekendste boek, ‘Dromen, Durven, Doen', zijn al meer dan 130.000 exemplaren verkocht. Hij is getrouwend met Ingrid. Samen hebben ze vier dochters: Maria, Isabelle, Emma en Bernice.
