Werknemers stimuleren door hun salaris sterker prestatieafhankelijk te maken, zoals Philips nu wil? Waarschijnlijk werkt het niet. "Je moet ervan uitgaan dat mensen altijd willen presteren."
Dat zegt Ronald de Leij, voormalig hoofd strategische beleidsontwikkeling bij VNO-NCW. “Wie zijn kaarten zet op een systeem dat mensen tot presteren moet aanzetten, komt bedrogen uit. Een systeem werkt niet, het zijn altijd de mensen die het doen.”
De Leij, die momenteel directeur is van werkgeversstichting Decp (Dutch Employers’Cooperation Programme), reageert op persoonlijke titel op het plan van Philips om 7 tot 12 procent van het jaarsalaris variabel te maken; een verdubbeling van het huidige aandeel variabele beloning.
Philips-topman Frans van Houten wil op deze manier de individuele prestaties van werknemers zichtbaarder maken. Door de bonuscriteria niet meer aan de bedrijfsdoelen te koppelen, maar aan de werknemer, hoopt Philips ‘het ondernemerschap’ onder het personeel te stimuleren. Het concern is te log en te bureaucratisch geworden, vindt Van Houten. Werknemers moeten weer ‘meer eigenaar’ worden van hun prestaties. Een bonusbeleid voor 14.000 werknemers brengt kennelijk geen bureaucratie met zich mee.
Targets
Philips is ook van mening dat het bedrijf internationaal gezien achterblijft als het aankomt op variabele beloning, en op die manier moeite heeft met het aantrekken van jong talent. Het bedrijf wijst naar onderzoek van Hay Group, waaruit blijkt dat multinationals als Shell, Unilever en chipmaker ASML hogere beloningen uitkeren. Bij voormalige Philips-onderdeel ASML kan de variabele beloning van het cao-personeel dankzij een winstdelingsregeling oplopen tot 20 procent van het jaarsalaris, en dan zijn er ook nog aandelenpakketten en andere regelingen.
De Leij kan er niet warm van worden. “Ik vraag me af waar Philips in het verleden zijn werknemers precies voor beloond heeft, voor aanwezigheid? Kennelijk hebben werknemers bij Philips dus tot nu toe nooit wat gepresteerd? Tenminste dat zou ik me afvragen als ik werknemer bij Philips was.”
Vakbond FNV Bondgenoten denkt dat het voornemen niet automatisch leidt tot betere prestaties omdat de beoordeling van werknemers niet eenduidig is. Ook De Leij heeft er weinig fiducie in: “Dan kan je erop wachten dat je gedoe krijgt over de vraag van wie, welk idee oorspronkelijk was. Het vaststellen van targets werkt ook helemaal niet zo geweldig weten we inmiddels.”
Bonussen
Niet dat hij perse tegen bonussen is. “Een uitzondering daargelaten willen mensen niets liever dan prestaties leveren. Wie gaat er nu ’s ochtends naar z’n werk om het tegendeel van een prestatie te leveren? En hoeveel mensen gaan er niet aan het eind van de dag naar huis met het gevoel dat ze allesbehalve een prestatie hebben geleverd omdat ze zich moesten bezighouden met allerlei onzinnige plannen van managers? Vertel je werknemers gewoon wat je graag wil bereiken met je bedrijf. Het is mijn overtuiging en ervaring dat mensen daar graag aan mee willen werken. Als Van Houten denkt dat hij dat kan bereiken door zijn bedrijf in ‘400 cellen in te delen, die rood of groen oplichten’, wens ik hem succes. De top van Philips krijgt toch ook bonussen? Nou, we zien hoe goed dat werkt.”
Lees ook:
- Hay adviseert scherper belonen naar prestatie
- Prestatieloon voor managers rukt op
- Krik productiviteit op met prestatiebeloning
- Ondernemers vrezen concurrentie
