Bert Slagmolen, managing partner IME organisatieadviseurs

‘Mindful’ is een lastig te vertalen term. Het verwijst naar alert denken, naar handelen in het hier en nu en naar overzicht hebben. Medewerkers die mindful zijn merken zwakke signalen, voorbodes van onverwachte gebeurtenissen, eerder op. Zij weten beter welke collega’s zij moeten inschakelen om een ongewenste ontwikkeling bij te buigen. En zij kunnen eventuele fouten en problemen snel opruimen. Mindful is wat de meeste mensen in het dagelijkse leven zijn als ze aan het verkeer deelnemen, met hun kinderen spelen of een hypotheek nemen. Mindful betekent beter in staat zijn het onverwachte te managen. Het is dus geen magie, maar met je volle verstand, en dat van je collega’s, je werk doen.

 

Daarmee hebben we een belangrijke bron van zorg te pakken. Veel mensen in organisatie lijken afgeleerd te hebben om mindful te zijn en daar in te blijven investeren. Organisaties die dat goed kunnen zijn organisaties als eerste hulp-afdelingen, verkeersleiderposten of vliegdekschepen. Dag in dag uit willen zij presteren. Tja, zult u wellicht zeggen, als die mindless zijn dan hebben ze gelijk een groot probleem. Logisch. Dit is de eerste categorie ‘zorgwekkende’ uitspraken. Voor ‘gewone’ organisaties is mindfulness niet belangrijk? Alsof het leveren van diensten door bijvoorbeeld de overheid niet voortdurend een maximale prestatie hoeft te zijn.

 

De meeste managers en professionals geven gelukkig aan dat het belangrijk is meer aan alertheid, overzicht, directheid, pro-activiteit, te doen. De wereld wordt in alle opzichten complexer en dynamischer. Om daar goed op te kunnen inspelen moeten we deze complexiteit leren ontdekken. Dat doe je niet door te onderzoeken wat goed gaat, maar door je fouten en falen kritisch te analyseren. Alleen dan kun je met elkaar ontdekken wat je niet weet. Tot de tweede categorie zorgwekkende uitspraken behoren verrassende opmerkingen als ‘het is wel erg negatief om van fouten te moeten leren’ en ‘niemand praat graag over zijn missers’. Tja.

 

Na enige discussie kunnen de meesten zich wel voorstellen dat je ook op een constructieve en inspirerende manier over fouten kunt praten. Sterker nog, als je het geen ‘fouten’ noemt maar ‘gratis feedback uit een nieuwe wereld’, geeft dat mensen energie. De derde categorie zorgwekkende uitspraken zijn echter de vragen om checklistjes en recepten. Verrast reageren we met ‘je denkt toch niet dat je leert als je het gedrag van anderen kopieert?’. Dat heeft op de lange termijn niet veel effect. Leren in organisaties vraagt om ingrijpende veranderingen in gedrag, interacties, denken, observeren. Dus praat daar eens met je collega’s over en doe dat vooral aan de hand van concrete gebeurtenissen.

 

Met nieuwe ideeën heb ik Kathleen naar Schiphol gebracht. We hebben veel van onze eigen verrassingen geleerd. Give me more!