Annette Kok (49), Corry van Amstel (54) en Desiree Hommerson (44) bezitten samen de meeste kansspelautomaten in Nederland. Met de allernieuwste reeks trendy amusementscentra zit het trio Holland Casino gevaarlijk dicht op de hielen.
Haar ogen spieden over de Oudegracht. Een minuut later lacht en zwaait ze naar me als ik haar richting uit wordt genavigeerd. Desiree Hommerson is de dochter van Rudy Hommerson, de Godfather van de speelcasino’s, behendigheids-en hazardgames. Samen met Corry van Amstel (Krijco) en Annette Kok (JVH gaming) behoort zij tot de selecte groep vrouwen die de speelautomatenmarkt bestieren.
Locatie: de Bakkerbrug in Utrecht, schuin tegenover Fortuna aan de Oudegracht 152, één van de twee casino’s van Hommerson in joint venture met Krijco. “We zijn concurrenten, maar werken ook héél nauw samen.” De in Scheveningen geboren en getogen Desiree is ’s morgens al vroeg uit Den Haag vertrokken. “Ik heb eerst nog mijn dochtertje naar school gebracht. Ben daarna als een gek hierheen gereden.” In haar agenda staat genoteerd: Half twaalf, rondetafelgesprek in Fortuna met Corry en Annette.
Koetjesreep
Iedere Haagse jongen bracht in zijn zomervakantie minimaal één keer een bezoek aan ’Hommerson’ in Scheveningen. “Ik had altijd vieze handen en eeltplekjes op mijn vingers van de sleuteltjes omdraaien van de speelkastladen en het geld tellen. Herinner je je me dan niet meer? Dat leuke meisje dat een reep chocola gaf aan iedere stoere bink die de horens van de stalen stier bij ons voor de ingang tegen elkaar aan kon duwen? Dat was ik. Ik was zeven.” Machogedrag onder de arcades van Hommerson Sportland in de Palacestraat. Pffff, en of ik het nog weet. Heb alleen nooit zo’n Koetjesreep gewonnen.
Mr. Annette Kok is Chief Legal Officer en medeaandeelhouder van JVH gaming, tevens voorzitter van de VAN Speelautomaten-brancheorganisatie. Met 46 vestigingen, veelal bekend onder de namen Jack’s Casino en Flash Casino’s, en zevenhonderd werknemers op de loonlijst, leiden zij en haar collega’s de grootste commerciële kansspelketen (exploitatie, distributie, verkoop, ontwikkeling en produktie van speelkasten) van ons land.
Op jaarbasis zet marktleider JVH ruim honderd miljoen om, eenvijfde van de private vaderlandse sector. Dat bedrag wordt grotendeels opgehoest door 7000 speelautomaten, deels van eigen fabrikaat. Speler nummer drie op de lijst is Krijco (achttien casinovergunningen en nog zes samen met partners), Hommerson Casino staat op de vijfde plaats met acht centra.
Eind mei werd Annette Kok MBA in Wenen benoemd tot 1st Vice-President van de European Gaming and Amusement Federation (EUROMAT), een overkoepelend orgaan dat in zestien EU-landen optreedt als de belangenbehartiger van de kansspelindustrie. Een bedrijfstak die in 2006 een omzet van zestien miljard euro genereerde en aan 200.000 mensen werk biedt. Desiree Hommerson: “Ik vind het fantastisch dat een vrouw deze toppositie heeft gekregen.”
Annette Kok: “De speelautomatenmarkt is van huis uit een sterk gefragmenteerde markt. Bijna de helft van de installed base is in handen van kleine, particuliere ondernemers. Mijn belangrijkste streven is het strategisch gespreid aanbieden van kwaliteitsentertainment.
Een wezenlijk knelpunt in deze tak van sport is nog steeds dat je je met je producten minimaal van de anderen kunt onderscheiden. Er bestaat een enorme illegale markt van belspelletjes, black-jack, roulette en allerlei obscure games. Het internet-aanbod is gigantisch. Holland Casino, en dan praat ik niet eens over de loterijen, draait een omzet van ongeveer 600 miljoen, wij zitten daar onder met 500 miljoen en in het klandestiene circuit gaat volgens de laatste tellingen een slordige 400 miljoen euro om. Maar dat kan net zo goed véél meer zijn.”
Pokerspel
Ze plant een elleboog op tafel: “Terwijl de omzet van speelautomaten over de hele linie afneemt door het restrictieve opstelplaatsenbeleid van de gemeenten, nemen onlinespelletjes exponentieel toe. Daarnaast maakt de overheid het ons erg lastig om met nieuwe leisureconcepten en technieken te experimenteren. Holland Casino krijgt in veel zaken de vrije hand. Daarbij zijn ze ongelooflijk sophisticated, opportunistisch en gretig bezig. Neem poker. Dat is een hype, een hartstikke leuke gimmick. En nu eist Holland Casino opeens het complete monopolie erover op. Op een maatschappelijk trend, die notabene uit particulier initiatief is geboren. Te bizar voor woorden!”
Desiree: “Dat pokerspel wil ik er ook in. Online en in mijn hallen. Op elk schoolplein wordt poker gespeeld. Waarom mogen wij dat dan niet? Wat willen ze precies van ons? De tijd van arcadespelletjes en mechanische renpaarden is allang voorbij. Casinobezoek heeft alles met uitgaan, socializen, loungen, mode en lifestyle te maken.
Daar horen drankjes en lekkere hapjes bij. Spannende, revolutionaire spelletjes in een luxe entourage met flashy verlichting, vlotte gastheren en -dames. Wat je allemaal aan glamour, spanning en fun op de tv en vanachter je pc mee kunt maken, willen we onze bezoekers ook laten beleven. Onschuldig plezier in een sfeer van virtual reality. Wij hebben als geen ander de professionaliteit en know-how.”
Zaak erbij
Ook Corry van Amstel is inmiddels aangeschoven. Er wordt een frisse chablis geschonken. We hebben haar al een week eerder leren kennen in een van haar jongste casino’s in winkelcentrum De Weiert in Emmen, waar ze samen met bevriende businesspartners ook een gamecafé hielp realiseren. Een kleine, beweeglijke vrouw.
Blikje fris in de ene, verfkwast in de andere hand. “Sorry voor de rommel. Maar deze zaak móet morgen open en vanavond moet ik ook nog onverwacht naar een beslissende gemeenteraadsvergadering ergens in de provincie. We willen daar een nieuw casino openen. Helemaal vergeten.” Ze monsterde de verfspatten op haar shirt. “Ik heb geen extra kleren bij me.” Aan het eind van de middag zag ik haar weer terug, gewapend met een grote plastic tas. “Vind je het wat?” Verlegen diepte ze een stijlvolle combinatie op, gekocht bij Modehuis Witteveen.” Vier uur later reed Jacob (61), haar echtgenoot, ons weer terug naar Emmen. Lachend keek hij achterom: “Zo Corry, dat ging lekker vlot. Weer een zaak erbij.”
Jacob heeft haar vandaag weer gebracht. Een vrolijke, energieke man, gynaecoloog in ruste. Terwijl de dames wat bijpraten, zegt hij: “Corry is een moordmeid. Als ze ergens voor gaat, doet ze dat ook finaal. Ook voor haar personeel. Ze is recalcitrant, maar heeft geen spatje kapsones. “Ik was indertijd haar gynaecoloog. Heb haar twee dochters op de wereld geholpen. Een jaar later zag ik haar toevallig terug op een sporttoernooi dat ze had gesponsord. Ik rende op haar af, tilde haar van de grond en ben niet meer van haar weggegaan.” Jacob is inmiddels gestopt met zijn baan als vrouwenarts en werkt nu fulltime, voor zijn plezier, bij Krijco als locatiescout en onderhandelaar. “Een wereldbaan.”
Corry van Amstel: “Ik hou van mensen. Daarom kan ik ook zo genieten van al die pubers met pokerfaces. Die ingespannen koppies van die knullen als ze zitten te gamen. Laat ze toch. Van die paar uurtjes spelen achter de pc raken ze heus niet verslaafd. Van elke jeneverstoker of bierbrouwer kun je ook wel gaan lopen beweren dat hij zo alcoholist wordt. Datzelfde geldt voor de opkomende gamecafés, een hartstikke leuke, nieuwe trend.
Het leeuwendeel van de aan de VAN gelieerde bedrijven werkt overigens al jaren nauw samen met de overheid, politie en verslavingszorginstellingen. Ons personeel heeft in notime in de gaten of iemand de mist in gaat. Ze hebben allemaal de cursus verslavingszorg gedaan.”
“De bonafide casino’s en amusementscentra zijn tot aan de nok behangen met camera’s en de speelautomaten zijn tegenwoordig technisch zo verbeterd, dat grof gokken pertinent niet mogelijk is. Die apparaten zijn er juist op gebouwd om het stand-alone principe te doorbreken. Ze voldoen aan de Wet op de Kanspelen. Aan kortetermijnspelers, zeg maar de categorie hardcore gokkers, hebben we bovendien niks. Daarin zijn we ook pragmatisch. Je hebt liever dat mensen het naar hun zin hebben en graag terugkomen, dan dat ze berooid de tent verlaten. Ach, zelf hoef ik helemaal niet zo nodig op internet. Hierin denk ik misschien anders dan Annette en Desiree. Maar het moet wel eerlijk blijven. Gelijke monniken, gelijke kappen. Holland Casino hoeft niet overal het patent op te hebben.”
300 regeltjes
Hommerson: “Wij hebben er potdorie alle technologie en expertise voor in huis. Hop, pats! We kunnen er zo mee aan de slag. JVH gaming is zelf gameontwikkelaar. Ze bouwen soft- en hardware. Vrijwel elke hal of kroeg heeft machines van Hollandse makelij. De beste die er zijn. We beschikken op technisch gebied over het neusje van de zalm: creatievelingen, computerprogrammeurs en webdesigners. Binnen 24 uur staan onze automaten virtueel op internet. Maar ja, van justitie mogen wij geen spelletjes op afstand insturen. Sinds Donner er zit, krijgen we geen licentie.” Ze slaat met haar vuist op tafel. “Ik wil al mijn spullen één op één op internet!”
Kok schiet in de lach. “Desiree is echt van hands-on. Er wháámmm keihard tegenaan. Ik hecht aan het haalbare. Dat heb ik als voorzitter van de VAN geleerd. Voorzichtig opereren en met beleid. Denk om je toekomst, stabiliteit en continuïteit. Aan bonje heb je niks.”
Hommerson: “Het belangrijkste criterium voor de overheid is het uitbannen van piekgedrag. Er mogen geen extreme schommelingen zijn tussen het gemiddeld uurverlies en de spelwinst per speler. Een kwestie van fair play. Hiervoor zijn, geloof me of niet, zo’n 300 regeltjes geformuleerd. Die regels zijn zo streng dat je, als je ze voetstoots overneemt, vreselijk saaie spelmachines krijgt, waar geen lol meer aan is. Daar hebben we met justitie natuurlijk uitgebreid over gesproken. Er moet voldoende ruimte zijn om te experimenteren en investeren. Als je passief toe kijkt, raak je zeker in deze handel binnen de kortste keren achter en droog je creatief op. Daarom kan ik gillend gek worden als ze je blijven betuttelen.”
Gezonde bedrijfstak
Kok: “We lopen nog steeds op tegen een onnodige berg restricties, wantrouwen, vooroordelen en onbegrip. Dat brengt het verleden met zich mee. Maar, nuchter bedrijfseconomisch gezien is dit een gezonde bedrijfstak, met een enorme spin-off. Over de belangstelling van investeerders hebben we niet te klagen. Onze administraties zijn op orde, we maken winst en betaalden over 2006 maar liefst 300 miljoen aan belastingpenningen, BTW, directe en indirecte werkgelegenheid, afdrachten aan gemeenten, giften en sponsoring.”
Hommerson: “Annette slaapt met het regeerakkoord naast zich op het nachtkastje. Ze is altijd zo analytisch en inhoudelijk.” Van Amstel: “Dat zijn vrouwen zonder meer. Maar Annette heeft gelijk. Toen wij zo’n twintig jaar geleden in dit metier begonnen was alles wat je deed omringd door duisternis. Het gokbazengilde, de eenarmige bandiet, knoeien met meterstanden, miljoenen zwart geld. Je kent de verhalen wel. Ik weet nog goed toen ik in een café de kast kwam legen, dat die kastelein mij probeerde beet te nemen. Had hij de meter stiekem stilgezet. Ik was daar heel zakelijk in. Fruitkast inleveren en wat je verduisterd hebt terugbetalen. Ogenblikkelijk!”
Van Amstel: “Met het lieve meisje uithangen bereik je niks. Daarmee bouw je geen respect op. Niet bij je vrienden, niet bij je personeel. Krijco telt 18 casino’s en heeft 230 mensen in dienst.
Veel van mijn vroegere horeca-exploitanten werken nu voor mij. Als vertegenwoordiger, manager, casinobeheerder, in de techniek of security. Dee, Annette en ik besturen ultramoderne, horizontaal geleide bedrijven met een vracht aan bijzondere ideetjes in de kast.
Deze drie tantes doen hun stinkende best om op een transparante manier leuke dingen op poten te zetten. We hebben niets met die hit- and runmentaliteit van tegenwoordig. Snel boosten, snel cashen en dan weer wegwezen. Last but not least hebben we ook nog – en dat gaat mij persoonlijk zeer ter harte – een inspanningsverplichting tegenover onze bezoekers. Als we zouden werken met het idee van ’zo, die knijpen we eens lekker uit’, dan zouden we ’s morgens nooit meer in de spiegel kunnen kijken.”
Illegaal
“Er zit een verschil tussen imago en identiteit. We hebben altijd vanuit het defensieve moeten opereren. Dat komt ook omdat de gokkastenscene vroeger een mannending was. Het was ook de tijd dat de branche de ommezwaai van illegaal naar legaal moest maken. Ik was 22, net afgestudeerd meester in de rechten en volgde de RAIO-opleiding. Mijn ouders hoopten dat ik rechter, of officier van justitie zou worden. Ik kwam inderdaad op de rechtbank te werken. Maar op een dag gebeurde er iets. Opeens zag ik die man weer voor mij zitten, die elke dag tergend langzaam precies om elf uur zijn sinaasappeltje zat te schillen. Brrr, als ik er aan terugdenk, krijg ik weer de kriebels. Die sinaasappelcultuur, dat geleuter de hele dag over je pensioen. Enfin, kort hierop las ik in de krant een advertentie van de VAN: Jonge juriste gevraagd. En zo ben ik in deze business verzeild geraakt. Een paar jaar later heb ik ook Dee leren kennen. Na het overlijden van haar vader in 1984, werd zij naast haar moeder de nieuwe Hommerson-directeur.”
Hommerson: “Ik was van de ene op de andere dag ook kostwinner.Mijn moeder had haar gezin en mijn broer Niek was nog veel te jong om mij te helpen. Ik had amper m’n eerste studentenbaantje – ik heb MBA gedaan achter de rug.
Suikerspinnen verkopen. Mijn vader gaf me elke zondagochtend 50 stokjes mee en die telde hij aan het eind van de dag stuk voor stuk na. Gelukkig kom ik uit een geslacht van aanpakkers. Mijn familie stamt deels uit de Jordaan. Mijn opa verhuurde daar buikorgeltjes aan straatmuzikanten. Mijn wiegje stond in de Hommerson-speelhal op de Pier.” Ze heeft er thuis nog een foto van: baby Hommerson in een blauw gehaakt truitje. Kok: “Ik ben getrouwd geweest met een speelautomatenexploitant uit Tilburg. Een fantastische ondernemer, maar geen managerstype. Hij was, zoals veel mannen toentertijd, een doener, geen vergadertijger. Personeelsbeleid en vergunningenkwesties liet hij ’t liefst aan mij over. Ik vond al dat geregel juist heel leuk. Uiteindelijk heeft hij zijn bedrijf kunnen overdoen aan JVH en mij meeverkocht. Mooie deal toch? Hij zijn geld en ik op de stoel van mede-decisionmaker. Inmiddels is JVH dubbel zo groot.” Kok lacht: “Three of a kind. That’s our game.
