De werkvloer telt nu al meer vijftigers dan dertigers en die ontgroening gaat nog wel even door. Is uw organisatie voorbereid op de grijze golf of kampt u binnenkort met een personeelstekort?
Onder de werkende mannen zijn voor het eerst meer vijftigers dan dertigers, stelde het CBS onlangs vast. De gemiddelde leeftijd van een werknemer is opgelopen tot 41 jaar. Ter vergelijking: begin jaren ’90 was dat nog 36 jaar. Gek genoeg focussen werkgevers in hun personeelsbeleid nog steeds op twintigers en dertigers.
Senioren versus millennials
Wat jonge werknemers willen, weten we langzamerhand wel. Millennials (geboren tussen 1980 en 2000) werken waar en wanneer ze willen, kiezen hun eigen technologie, geven weinig om regels en laten werk en privé naadloos in elkaar overlopen. En ze zijn natuurlijk druk met social media.
Allemaal nuttige informatie uiteraard. Maar laten we ons niet blind staren op de wensen van de relatief kleine groep jonge honden, als het grootste deel van het personeel 50-plus is. Ook al kampen we nu nog met werkloosheid, het duurt niet lang meer voordat we elke arbeidskracht nodig hebben. Ook (of juist!) de oudere werknemer. Slimme werkgevers zorgen dus dat ze voor alle doelgroepen aantrekkelijk zijn, niet alleen voor pas afgestudeerden.
Hardnekkige vooroordelen
Hoewel we allemaal weten dat we binnenkort niet meer om de oudere werknemer heen kunnen, blijft een aantal hardnekkige vooroordelen bestaan. Zo zouden ze zich vaker ziek melden (niet waar, ze melden zich juist minder vaak ziek), minder productief zijn (niet waar, ze zijn productiever, blijkt uit Duits onderzoek) en niet meer ‘mee kunnen’ met nieuwe ontwikkelingen (niet waar, steeds meer senioren starten als zzp-er en staan daarmee midden in het bedrijfsleven).
Ben Slijkhuis, consultant op gebied van vergrijzing en ontgroening, erkent dat er verschillen zijn tussen dertigers en vijftigers. “Die verschillen hebben weinig te maken met generaties maar vooral met levensfase. Jongeren willen hogerop komen, zien hun toekomst niet bij één bedrijf en doen dus meer aan jobhopping. Ouderen gaan er eerder vanuit dat ze bij hun huidige werkgever blijven. Ze hoeven niet per se hogerop, maar zoeken afwisseling en diversiteit in hun werk.”
Slijkhuis gelooft niet dat oudere werknemers moeite hebben om technologische ontwikkelingen bij te houden. “Vijftigers en zestigers werken net als iedereen al jaren met ICT. Het kost studenten vaak meer moeite om alle mogelijkheden van Excel te doorgronden dan oudere werknemers om over te stappen van Powerpoint op Prezi.” Wie al tientallen jaren werkt wordt soms wel moe van nieuwe trends of cultuurveranderingen. “Dat kan inderdaad tot wrevel leiden. Maar misschien is ‘t ook een goed signaal aan jonge managers om niet elke nieuwe managementgoeroe binnen te halen.”
Voordelen van ouder personeel
Het heeft grote voordelen om niet alleen jong maar ook ouder personeel in dienst te hebben. Slijkhuis “Ouderen zijn niet alleen productiever, ze hebben vaak meer geduld, meer overwicht en kennen de weg in het bedrijf. Waar een overenthousiaste jonge hond tegen vier deuren tegelijk oploopt, weet de oudere medewerker de juiste mensen op het juiste moment te benaderen. Oudere werknemers hebben vaak meer routine en kunnen een lastige situatie beter inschatten.” Oudere werknemers zijn bovendien trouwe werknemers. Ze zijn net zo gemotiveerd als jongere krachten maar minder vaak van plan de organisatie te verlaten. “Jongeren kijken vooral naar hun eigen kansen, ouderen identificeren zich meer met hun werkgever.” Slijkhuis verwacht dat werkgevers al in 2015 niet meer om oudere werknemers heen kunnen. “Het succes van de economie gaat echt afhangen van de mate waarin we er in slagen om die oudere groep aan het werk te houden of te krijgen.”
Voorbereid op de vergrijzing: tips voor een seniorproof organisatie
Organisaties die streven naar een evenwichtige mix van jonger en ouder personeel, zullen ook aan die laatste groep voldoende aandacht moeten besteden. Slijkhuis: “Veel bedrijven doen de gekste dingen om jongeren aan te trekken en laten de oudere werknemer links liggen. Een gemiste kans. Multinationals hebben het beter begrepen. IBM bijvoorbeeld, is twee jaar geleden een initiatief begonnen om oudere werknemers te ondersteunen bij het starten van een tweede carriere binnen IBM. Het bedrijf heeft een commissie ingesteld die onderzoekt tegen welke vooroordelen vijftigplussers aanlopen en hoe het bedrijf deze medewerkers hierin kan ondersteunen. Maar het kan ook op kleinere schaal. In Denemarken zijn er al supermarkten die volledig door ouderen worden gerund.”
Voor organisaties die tijdig willen inspelen op de vergrijzing en hun HRM-beleid ook op oudere werknemers willen toesnijden, drie tips.
1. Check de leeftijdsopbouw in uw organisatie
Ga eens na hoe oud uw medewerkers zijn, houd uw wervingsstrategie onder de loep, uw opleidingsprogramma en carrièremogelijkheden binnen het bedrijf.
2. Ga het gesprek aan
Praat met oudere werknemers over hun loopbaanwensen. Vijftigplussers zijn meestal niet op zoek naar een hogere of betere functie maar zoeken variatie, meer uitdaging of een andere plek in de organisatie. Denk eens aan interne detachering, deeltijdwerk of jobrotatie.
3. Deel ervaringen
Organiseer eens in de zoveel tijd een informele bijeenkomst (bijvoorbeeld lunch) waarbij medewerkers van verschillende leeftijden met elkaar in contact kunnen komen. Laat oudere en jongere mensen ervaringen uitwisselen.
