Geen producten in de winkelwagen.
Jan Peter Balkenende wil duurzame businessmodellen bevorderen, maar "de financiële performance staat voorop."
Dutch Sustainable Growth Coalition
De DSGC is een samenwerking tussen acht Nederlandse multinationals: Akzo Nobel, DSM, FrieslandCampina, Heineken, KLM, Philips, Shell en Unilever.
Meer over DSGC in het artikel ‘Duurzaam babbelen in de boardroom’ Jan Peter Balkenende, partner bij consultancybedrijf Ernst & Young, is sinds het begin van dit jaar voorzitter van de Dutch Sustainable Growth Coalition (DSGC). Dit is een samenwerkingsverband tussen acht Nederlandse multinationals. De coalitie gaat op zoek naar duurzame groeimodellen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Op het hoofdkantoor van Ernst & Young aan de Amsterdamse Zuid-as geeft Balkenende een tussenstand na bijna een half jaar voorzitterschap.
Hoe moeten we ons de samenwerking voorstellen?
“Als voorzitter kom ik twee, drie keer per jaar samen met de ceo’s. Daarnaast zijn er liaisons die ceo’s ondersteunen en zaken inhoudelijk voorbereiden. Afgelopen maandag was ik samen met de meeste ceo’s bij Rutte, Verhagen en Atsma (staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu) om te kijken hoe de overheid en deze bedrijven veel aan elkaar kunnen hebben. We praten dan ook over hoe we Nederland internationaal kunnen neerzetten als sustainability delta.”
Hebben jullie gezamenlijke doelen gesteld?
“We willen onze visie op businessmodellen gericht op duurzame groei verspreiden. Dat is geen kwantitatief doel, maar we hebben wel de overtuiging dat we een verantwoordelijkheid hebben. De leden van DSGC hebben zich daarom gecommitteerd om duurzame businessmodellen te bevorderen volgens het principe van Shape, Share en Stimulate: het ontwikkelen van duurzame bedrijfsstrategieën (Shape), het delen van goede voorbeelden (Share) en het aanjagen van het debat (Stimulate).”
Doen de bedrijven gezamenlijke projecten?
“Projecten doen we bewust nog niet. Dat doen de bedrijven zelf.”
Unilever heeft in het kader van duurzame groei besloten geen kwartaalrapportages meer te doen.
“Heel goed. Paul Polman, een visioniar op dit gebied, heeft gezegd: ik wil daar vanaf, omdat je dan continu bezig bent te focussen op de resultaten per kwartaal. Hij zegt: ‘wat we nu nodig hebben, is een lange termijn oriëntatie’. Wat niet wegneemt dat de financiële performance voorop staat.”
Heeft u al andere ceo’s in uw coalitie horen zeggen: ‘goed idee, dat gaan we ook doen’?
“Dat is echt afhankelijk van wat aandeelhouders van bepaalde bedrijven willen. De meeste aandeelhouders zijn gewend aan kwartaalrapportages.”
De aandeelhouders van Unilever waren dat ook en daar heeft Polman zich niets van aangetrokken.
“Het fenomeen ‘denken in lange termijn’ zie je bij al deze ondernemingen, maar het is aan de ondernemingen zelf om te kijken hoe ze met de rapportering omgaan. Op dat punt vindt discussie plaats. Wanneer je duurzaamheid integreert in je bedrijfsmodel en je bent bereid daar KPI’s (Key Performance Indicators) aan vast te knopen en vervolgens veel consequenter en transparanter te rapporteren, dan zet je zaken in beweging en dat is precies wat deze coalitie wil.”
Heeft u voorbeelden van nieuwe, duurzame KPI’s?
“Binnen Ernst & Young hebben we de afspraak gemaakt dat we in 2016 onze cliënten ondersteunen bij minimaal vijftig procent van hun duurzaamheidsvragen. We hebben bonus-malus-regelingen op het gebied van de auto. Heb je een zuinige auto dan krijg je goede faciliteiten en heb je een slurpbak dan krijg je duidelijk minder. Ik heb daarom een auto met een A-label, een Panamera Hybrid. Daar heb ik heel bewust voor gekozen. Binnen ons diversiteitsbeleid streven we ernaar dat in 2013 12,5 procent van onze partners vrouw is. Het zijn allemaal voorbeelden van meetbare doelen, het wezen van Key Performance Indicators. Ik zie bij onze klanten dat het aantal meetbare doelen toeneemt.”
Heeft u ook voorbeelden van duurzame KPI’s bij de deelnemende multinationals?
“Recent was ik bij een nieuwe brouwerij van Heineken in Johannesburg. Heineken bouwt daar volgens Westerse standaarden. Het bedrijf hanteert dus zwaardere milieueisen dan het op grond van lokale regelgeving moet volgen. Air France-KLM hanteert duurzaamheidsdoelstellingen voor de brandstoffen die het gebruikt.”
Sceptici zullen zeggen: groeien en duurzaamheid gaan niet samen. Als Shell groeit, komt er nu eenmaal meer CO2 in de atmosfeer. Hoe ziet uw ideale businessmodel eruit?
“Laat ik een voorbeeld noemen: als je als bedrijf hybride of elektrische auto's of het nieuwe werken promoot, als je verstandig met zaken omgaat, dan kun je heel wat bereiken. Ten tweede hangen ondernemerschap, innovatie en duurzaamheid onlosmakelijk met elkaar samen. De tijd dat we milieu beschouwden als beperkende voorwaarde maakt plaats voor het idee dat je er geld mee kunt verdienen. Dat is het idee van een blauwe economie en Cradle to Cradle principes. Tapijttegelfabrikant Desso bijvoorbeeld, sinds 2007 bezig met Cradle to Cradle, heeft zijn marktaandeel vergroot en zijn winstgevendheid verbeterd. Een circulaire economie is een richting die onvermijdelijk is. Ik vind Cradle to Cradle qua visie ongelooflijk aansprekend en ook noodzakelijk.”
De coalitie bevat duurzame voorlopers als Unilever en achterlopers als Shell. Zegt de ceo van Unilever niet tegen de ceo van Shell: schiet eens op, doe eens mee?
“Wij zijn op een positieve manier bezig. We zullen in onze publicaties aangeven wat de verschillende componenten zijn om te kijken hoe ver ondernemingen zijn. De eerste fase is bewustwording. Een taak van deze coalitie is om zichtbaar te maken in welke fase een bedrijf zich bevindt. We willen zaken transparant en inzichtelijk maken en alleen dat al heeft een ontzettend stimulerende werking. Natuurlijk zijn bedrijven in verschillende stadia van duurzame ontwikkeling, maar het convergeert allemaal naar een model waarbij ze kiezen voor duurzaamheid als onderdeel van hun bedrijfsfilosofie. Met afrekenbare doelen, het proces op orde, transparant zijn en elkaar erop aanspreken.”
U heeft in de politiek ook coalities geleid met deelnemers met verschillende, soms verborgen agenda's. Is dat een ervaring die u meeneemt?
“Die vergelijking moesten we maar eens niet maken. Bij alle deelnemende bedrijven aan de DSGC is de houding dat het noodzakelijk is.”
Is het leiding geven aan deze coalitie met één doel dan gemakkelijker dan het leiding geven aan politieke coalities met verschillende agenda's?
“Pas nu even op. In mijn tweede en derde kabinet hebben we heel veel hervormingen doorgevoerd. We deden wat nodig was zonder naar opiniepeilingen te kijken. De agenda was helder ondanks politieke verschillen. Dat is ook wat nu nodig is: een stip op de horizon, zonder rekening te houden met de waan van de dag of opiniepeilingen. Bedrijven nemen gelukkig meer en meer afstand van het aandeelhoudersdenken op de korte termijn en schakelen over op stakeholdersdenken en de langetermijnfocus.”
Bent u wat duurzaamheid betreft tevreden over het CDA-verkiezingsprogramma?
“Daar ga ik geen antwoord op geven.”
Uw doel als premier was twintig procent duurzame energie in 2020. Het CDA-programma heeft dat teruggeschroefd naar veertien procent. Daar moet u toch een mening over hebben?
“Ik wil me richten op mijn huidige functie en de politieke keuzes aan mijn opvolgers laten. Mijn opvatting is dat ik voluit kies voor DSGC. Ik ben blij dat we nu uit dat het gepolariseerde denkklimaat van de jaren zeventig zijn, waar links tegenover rechts stond. Waar winst door bedrijven stond tegenover goede doelen door de staat. Daar heb ik me altijd tegen verzet. Milieu en energie zijn geen linkse of rechtse onderwerpen, maar zijn gewoon dingen die op een praktische manier moeten worden gedaan.”
