Leiders moeten soms kunnen doen alsof. In Amerika krijgen managers in spe daarom acteerles. ‘Mensen denken zich onafhankelijk te gedragen. Maar dat is onzin.’
Goed beschouwd is ieder mens doorlopend aan het acteren, zegt Deborah Gruenfeld, professor organizational behaviour aan Stanford University. “Natuurlijk roepen we wel dat we enorm onafhankelijk zijn en alleen maar keuzes maken die louter op onze eigen wensen zijn gebaseerd. Maar dat is onzin. Ieder speelt zijn rol. We kleden ons op een manier die verband houdt met hoe onze directe sociale kring dat doet, en gedragen ons op het werk ook weer anders dan privé. Dat zijn allemaal rollen die we spelen.”
Zelf aan de slag:
.jpg)
7 acteertips voor managersHoe we met al die rollen moeten omgaan, leren we echter nauwelijks, aldus Gruenfeld. En dus begon de professor organizational behaviour met een speciaal curriculum om managers in spé de fijne kneepjes van het acteervak bij te brengen. Met hulp van ingehuurde toneeldocenten leert ze haar studenten macht uit te stralen of het juist anderen toe te kennen. Het vak, dat komend voorjaar voor het vierde jaar op rij wordt gegeven, is razend populair. Elk jaar tekenen er veel meer studenten in dan kunnen deelnemen. En het vak wordt tegenwoordig ook aan managers in de praktijk gegeven. “De meeste mensen weten simpelweg niet hoe ze zich moeten gedragen als ze in een leidinggevende positie belanden”, zegt Gruenfeld, die toegeeft ook zelf met zulke twijfels te hebben geworsteld. “Mensen zijn óf niet comfortabel met de autoriteit die hen is toegedicht, wat leidt tot zwak en ineffectief management, óf ze worden volstrekt dominant. Beide zijn funest in veruit de meeste professionele werkomgevingen.”
Oogcontact
In de acteerlessen leren de studenten te spelen met hun lichaamshoudingen en hun ogen. Breed staan of zitten, direct oogcontact en langzaam spreken blijken bijvoorbeeld uitgekiende manieren om aan overwicht te winnen.
Onderzoek van Columbia University toont aan dat als mensen deze technieken toepassen, het testosterongehalte in hun lijf toeneemt en de hoeveelheid cortisol – een stresshormoon – juist afneemt. Deelnemers aan dit onderzoek gaven bovendien direct aan zichzelf sterker te voelen. Ook Gruenfeld denkt dat de waarde van de acteerlessen vooral dáár ligt: bij het zelfbeeld van een student of manager. En een leidinggevende met meer zelfvertrouwen geniet ook direct meer autoriteit. “De grootste impact van het toepassen van deze technieken is niet hoe je overkomt. Het is hoe je je voelt.”
Strakke rol
Gruenfeld is er niet op uit meer testosterongedreven leiders te krijgen. Het draait volgens haar allemaal om momenten. “Als een van je medewerkers je gezag niet respecteert, hoef je niet continu je gedrag te monitoren. Maar als je hem uitnodigt voor een gesprek op je kantoor, is het zaak vijf minuten een strakke rol neer te zetten. Als je als manager met non-verbale communicatie dominantie oplegt, bevestig je de autoriteit waaraan de werknemer twijfelt. En dan kan zo’n kort samenzijn de onderlinge verhoudingen meteen bijstellen.”
Samenraapsel
Voor de rollenspellen in Gruenfelds colleges is er altijd een warming-up waar de acteurs en dramadocenten bijvoorbeeld aan yoga doen, of hun stem trainen. Daar hebben de studenten veel baat bij, aldus de hoogleraar. “Na die oefeningen presteren studenten beter omdat ze ontspannener zijn. Het is grappig om te zien dat mensen dan ook pas snappen dat we eigenlijk continu acteren en dat zelfs onze persoonlijkheid een samenraapsel is van rollen die anderen ons toekennen en rollen die we zelf graag opvoeren.”
Geen persoonlijkheid
“In veel niet-westerse landen bestaat zelfs niet eens zoiets als persoonlijkheid”, vervolgt ze. “Waar een westerse vrouw meteen over karaktertrekken begint als haar naar de persoonlijkheid van haar man wordt gevraagd, zal een vrouw uit oost-India bijvoorbeeld vertellen hoe haar man is als vader, als zakenman, of als echtgenoot. In veel Aziatische culturen worden mensen op die rollen beoordeeld. Dan is het dus zaak flexibel te zijn.”
Wie haar stof beheerst, weet niet alleen de rol te spelen van iemand met veel status, maar herkent ook de positie en het bijbehorend gedrag van de lagere status. Hogere managers die haar stof toepassen, geven aan vooral dat laatste te gebruiken. “Ceo’s van grote bedrijven hebben bij voorbaat veel aanzien bij medewerkers met wie ze niet direct in contact staan. Voor hen is het de uitdaging om wat macht en overwicht te verliezen. Managers met veel macht kunnen zo wat menselijker worden in de ogen van hun werknemers. Het maakt hen prettiger in de omgang en het voedt loyaliteit.”
