Geen producten in de winkelwagen.
Een diepe koersdip in maart, een rally in de zomermaanden, what's next? Drie beursgoeroes geven hun visie. De opmars zet naar verwachting nog even door, maar daarna wordt het langdurig kwakkelen.
Jaap van Duijn econoom en topbelegger, voormalig chief investment officer Robeco Groep
"We hebben een barre terugval achter de rug. Dat je na zo'n klap een opleving krijgt, is statistisch waarschijnlijk. Bovendien loopt de beurs vooruit op economisch herstel, aangezwengeld door de niet eerder vertoonde stimulering door de overheid. Ik verwacht de komende één à anderhalf jaar een opgaande trend. Het herstel gaat nu al harder dan de pessimisten dachten, is V-vormig. Al rond februari is de wereldwijd neergaande lijn afgebroken. Azië loopt voorop, dankzij stijgende grondstoffenprijzen en een forse trendmatige groei. Kijk naar China dat dit jaar een groei van meer dan 7% realiseert. En dit is nota bene een beroerd jaar.
De Verenigde Staten hebben, gezien de productiecijfers, de bodem van de conjunctuur in mei bereikt. Voor Europa verwacht ik de bodem rond november. Eerst moet de wereldeconomie aantrekken, want Europa moet het hebben van de export. Dat geldt ook voor Nederland. Een transportbedrijf in de Rotterdamse haven zal eerder profiteren van herstel dan een schoenwinkel in Amersfoort. De binnenlandse vraag zie ik nog niet zo snel aantrekken. Consumenten sparen meer, de werkloosheid loopt op en de loonontwikkeling zwakt af, dus de koopkracht daalt. De redding moet komen van de exportsector. Het CPB verwacht voor dit jaar een krimp van 4,75% en volgend jaar een verdere terugval. Dat lijkt me te somber.
Tot zo ver het goede nieuws. Op langere termijn moeten we rekening houden met een tegenvaller. Laten we de situatie eens vergelijken met het herstel na de oliecrisis in 1974. Dat verpieterde na een jaar. Daarop volgde gekwakkel tot de crisis in 1982. Het zou best eens kunnen dat na volgend jaar ook een rommelige periode volgt van 6 à 8 jaar. De grootste bedreiging is inflatie en daarmee rentestijging. Vooral consumenten en banken zullen moeten zoeken naar een nieuwe balans, met minder schuld en meer eigen vermogen.
Beleggers doen er wijs aan zich nu te richten op groei. Mijn advies: staar je niet blind op de AEX, maar ga op zoek naar landen waar groeipotentieel zit. Dat zijn de opkomende landen, vooral Azië. Daar willen de mensen nog vooruitkomen, denken ze niet alleen maar aan de volgende vakantie, zoals hier. In Nederland zou je nog naar bedrijven kunnen kijken die geld verdienen in Azië, zoals Philips, Akzo en Fugro.
De AEX zal eind dit jaar vast hoger staan dan nu en volgend jaar verder stijgen. Maar een koersdoel is ondoenlijk en irrelevant. Kunt ú voorspellen wat op Tweede Kerstdag de temperatuur is in Winterswijk?'
Corné van Zeijl Senior fondsmanager aandelen bij SNS Asset Management
"De beurs is een manisch-depressieve voorspeller van de economie. De koersstijgingen van deze zomer zijn gebaseerd op bedrijfscijfers die wereldwijd meevallen. Maar een V-vormig herstel verwacht ik zeker niet. In januari noemde ik voor eind dit jaar een koersdoel voor de AEX van 325 punten. Dat dreigde met de dip naar 200 in maart problematisch te worden, maar inmiddels lijkt het een vrij reële schatting. Ik hoop dat we dat niveau halen, maar daarna verwacht ik dat de koersen over een langere periode nauwelijks van hun plaats komen. Op het moment dat iedereen zegt: het is klaar met de crisis, alles komt weer goed, is de beurs uitgestegen.
De recessie is pas voorbij als er jaar-op-jaar een economische plus is. Voor Europa verwacht ik dat eind dit jaar, begin volgend jaar. Maar erna gaan we merken dat niet alles rozengeur en maneschijn is. Net als halverwege de jaren zeventig verwacht ik een langdurig na-ijleffect van de crisis. Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben we wereldwijd aan schuldopbouw gedaan en zo economische groei naar voren gehaald. Nu moeten we die schuldenberg afbouwen, door te sparen en minder krediet te verlenen. In de Verenigde Staten is de spaarquote in korte tijd gestegen van 0 naar 7%. Ook in Europese landen wordt meer gespaard. Op de lange termijn heel gezond, maar voor de komende periode ongunstig. Dat komt het hardst aan bij de landen die de afgelopen jaren het sterkst groeiden en de meeste schuld opbouwden, zoals in Europa het Verenigd Koninkrijk en Spanje. Ik verwacht dat de komende 5 tot 10 jaar de economische groei gedrukt wordt en beperkt blijft tot een paar procent per jaar. De winstgroei van bedrijven zal structureel lager zijn en dus ook het aandelenrendement.
Toch zie ik niet zo gauw een alternatief voor beleggen in aandelen. Voordeel van de lagere koersen is een interessant dividendrendement van rond de 5%. Daar kun je op afgaan, maar check wel eerst de schuldpositie om te bepalen of het dividend ook echt betaald wordt. Aanrader zijn verder sectoren waarin overheidsgeld wordt gestoken, zoals infrastructuur. En binnen elke sector zijn de sterke bedrijven met veilige balansen de winnaars; zij hebben nog geld achter de hand voor expansie. Ten slotte zijn er lichtpuntjes te vinden in Azië. China pompt de komende drie jaar 24% van het bbp in de economie om de interne markt te stimuleren. Waanzinnig. Van de aantrekkende groei daar kunnen ook Europese bedrijven profiteren."
Edward Loef senior technisch analist Theodoor Gilissen Bankiers
"Goed nieuws voor de kortere termijn, slecht nieuws voor de lange termijn. Ik verwacht dat we tot vroeg in 2010 doorstijgen naar een AEX van 345 punten, maar dat daarna weer een periode van koersdalingen aanbreekt. Met koerspatronen breng je als technisch analist de emoties van mensen in kaart, de angst en hoop die hen tot actie aanzetten. Bij een reeks van hogere toppen en bodems is er een stijgende trend, en vice versa. Wat vaak opvalt is dat de geschiedenis zich herhaalt. De grote golfbewegingen in de afgelopen eeuw vergelijk ik met de seizoenen in de natuur. De periode 1929-1947 beschouw ik als een winter die werd ingeleid door een beurskrach, gevolgd door een economische crisis en zelfs een wereldoorlog. Daarna volgt de lente: de opbouwperiode tot halverwege de jaren zestig, met langdurig koersherstel. Tijdens de zomer tussen 1966 en 1982 lopen inflatie en rente op, en beweegt de beurs in een zijwaartse trend. Dan volgt de herfstperiode tot 2000, met een dalende rente, stijgende aandelenmarkten en uiteindelijk winstnemingen. In 2000 breekt het winterseizoen aan met twee forse koersdips. Nu hebben we nog een halve winter te gaan voordat de lente weer aanbreekt.
Zo voelt het misschien niet, omdat tussen 2003 en 2007 de beurzen herstelden. Maar de top van 2007 evenaarde niet het piekniveau van 2000. Die twee pieken vormen samen een M-patroon, een signaal dat de meerjarige trend langdurig wijzigt. Toch ziet het beeld er voor de komende tijd rooskleuriger uit. Sinds november 2008 is een omgekeerd hoofd-schouderpatroon gevormd, in de technische analyse bekend om zijn hoge voorspellende waarde. Hoofd is de dip in maart en schouders zijn de wat minder diepe bodems in november en juli. Dat patroon kun je voor de komende tijd omkeren. Door de afstand tussen hoofd en neklijn te meten, bepaal je het opwaarts potentieel. Op basis daarvan schat ik de kans op een stijging van de AEX naar 345 punten in op 85%.
Als we dat niveau bereiken en de media roepen dat de crisis is bezworen, is dat het moment om aandelen te verkopen of te verzekeren tegen dalingen. Ik verwacht dat in 2010 de beurs weer terugvalt naar de tussentijdse bodem van 241 punten van afgelopen juli. Wordt dat niveau niet doorbroken, dan is er uitzicht op een duurzamer beursherstel. Zakt de AEX door de 241, dan kan de beurs in 2011 dalen naar nieuwe dieptepunten."
