Hoe sociaal ondernemer Tony Meloto op de Filippijnen werkt tégen de armoede en vóór verduurzaming.
Tony Meloto (rechts op de foto) is de oprichter van Gawad Kalinga, een stichting die arme sloppenwijkbewoners stimuleert om zich (opnieuw) te vestigen op het platteland. Onder regie van de stichting zijn al meer dan 2.300 gemeenschappen opgebouwd en zo 1 miljoen mensen uit de armoede geholpen. Door zijn omvang is de stichting een belangrijke maatschappelijke organisatie in de Filippijnen geworden. Bij rampen, zoals tijdens orkaan Haiyan vorige week, speelt Gawad Kalinga daardoor ook een belangrijke rol als hulporganisatie. Maar de ambities reiken nog veel verder. Binnen 10 jaar moeten nog eens 5 miljoen gezinnen uit de armoede worden gehaald. Tony Meloto, in 2010 gekozen tot wereldwijd sociaal ondernemer van het jaar, was vorige week in Nederland. MT sprak hem en de Nederlandse vertegenwoordiger van Gawad Kalinga, Wim van der Torre, over de duurzaamheidsaspecten van dit gigaproject.
MT: Waarom zijn sloppenwijkbewoners beter af op het land?
Meloto: 'Er is 12 miljoen hectare productief land in de Filippijnen, die niet wordt gebruikt. Er is dus geen enkele reden voor mensen om krakers te worden in de stad. Wij proberen mensen met kennis naar het platteland te brengen en de landbouw op die manier financieel aantrekkelijk te maken.'
Waarom landbouw? Leidt de weg naar economische ontwikkeling niet via de productie voor de export, zoals in bijna alle opkomende landen gebeurt?
Meloto: 'We willen ons richten op het voeden en onder dak brengen van onze eigen mensen. We willen meer zelfvoorzienend zijn en meer gebruik maken van eigen materialen en arbeid, in plaats van dat we alleen maar een bron van goedkope arbeid zijn.'
Waarom is het vanuit milieuperspectief goed dat mensen vanuit de stad terugverhuizen naar het platteland?
Van der Torre: 'Als mensen terugkeren naar het land, wordt meteen de problematiek in steden veel minder. Manila heeft bijvoorbeeld een gigantisch probleem met overstromingen. Wij zijn samen met Royal HaskoningDHV aan het kijken of we de helpende hand kunnen bieden. Als je rivieren in Manila wilt verplaatsen, kom je echter veel mensen tegen die zich daar informeel gevestigd hebben. Je kunt in sloppenwijken ook geen goede watervoorzieningen aanleggen. Daarmee onderhouden de sloppenwijken ook de milieuproblemen.'
Westerse landbouwkennis speelt een centrale rol in de plannen. Gaat dat dan ook om kennis op het gebied van duurzame landbouw?
Van der Torre: 'Ja, absoluut. We werken intensief samen met de Wageningen Universiteit. Die spelen een enorm belangrijke rol door te zeggen hoe je het niet moet doen en hoe wel.'
Wat houdt dat praktisch in?
Meloto: 'Het gaat om de beweging naar een slimme landbouw, om het respecteren van het land en om zeker te stellen dat je het land niet verwoest voor de snelle winst. We hebben heel veel initiatieven op het gebied van duurzaamheid. We planten bijvoorbeeld veel bamboe. Dat groeit snel en vangt zo veel CO2 af. Daarnaast zorgen we in dorpen voor goed afvalbeheer en we helpen steden om hun transportsysteem te vergroenen, door gewone bussen te vervangen door elektrische minibussen.'
Van der Torre: 'We voorkomen ook dat er monoculturen worden geplant, we zetten gewassen door elkaar heen. Op cacaoplantages worden bijvoorbeeld andere gewassen door de cacao heen gezet. Daardoor zijn er geen pesticiden nodig. Het is zo uniek dat je die dorpen in één keer kunt ontwikkelen. Je kunt een soort modelgemeenschap maken waarin alles netjes op zijn plaats valt.'
Gawad Kalinga heeft ook veel grote westerse bedrijven aan zich gebonden. Wat hebben zij te winnen bij betrokkenheid bij de stichting?
Meloto: 'De nieuwe generatie consumenten is zich meer bewust van de milieu-impact van zijn consumptie. Grote bedrijven moeten bewegen in de richting van maatschappelijk verantwoord ondernemen, ook in hun communicatie. Daarnaast helpen ze ook de koopkracht van mensen te vergroten zodat die weer hun producten kunnen kopen.'
Bekijk een TEDx-talk van Tony Meloto:
