Geen producten in de winkelwagen.
Enkele Nederlandse managers lieten zich in Frankfurt inspireren door onder meer
Jack Welch, Stephen Covey en Rudy Giuliani. Helmut Kohl was als Europees tintje
toegevoegd. “We komen voor de tips & tricks.”
De zaal zit vol zwarte pakken met grijzende haren. De opmerking van Jack Welch dat dit congres een uitstekende gelegenheid is om jonge honden te belonen, krijgt daardoor een wat ironische lading. Het publiek lacht verlegen. Ruim 2000 managers – overwegend senior en man – zijn eind oktober naar het operagebouw van Frankfurt gekomen voor het World Business Forum. Gemiddeld hebben ze 2000 euro neergeteld om zeven ‘invloedrijke kopstukken’ te horen spreken over thema’s als strategie, leiderschap, economie en globalisering. Ook een handvol Nederlandse managers heeft zichzelf getrakteerd op een tweedaagse peptalk. Pacemakerbedrijf Vitatron is met drie leden uit het managementteam afgereisd. “Ik ben niet verbaasd over de aard van het publiek. Echte leiderschapsproblemen bestaan tenslotte voornamelijk bij deze groep,” meent Hans Hubregtse, financieel directeur bij Vitatron. De Nederlanders zijn net als het overige deel van het overwegend Duitse publiek afgekomen op de grote namen. Philip Kotler, Jack Welch, Helmut Kohl, Stephen Covey, Tom Peters, Rudy Giuliani en Michael Porter. “We komen om de tips & tricks van deze goeroes te horen,” vertelt een lid van het managementteam van Caterpillar Nederland. Dat wijsheid met de jaren komt, blijkt nog maar weer eens: de gemiddelde leeftijd van de sprekers ligt tegen de zeventig. Maar de energie die van de heren afstraalt, is er niet minder om en daar zijn de Nederlandse managers erg van gecharmeerd. “Toen ik Jack Welch het podium op zag lopen, dacht ik: wat een oude man is dat geworden. Maar na vijf minuten was ik dat vergeten,” vertelt Peter Dros van Dros&Cohen, een training- en consultancybedrijf. “De tomeloze energie en heldere visie, gecombineerd met zijn Amerikaans optimisme, deed mij direct beseffen waarom hij succesvol was als manager.” Dat Welchs boodschap grotendeels oude koek is, doet dus niets af aan zijn populariteit. Op dit congres gaat het niet alleen om wat er gezegd wordt, maar om de passie van de business leaders een keer live te ervaren. De bezoekers zijn gekomen om ‘inspiratie op te doen’.
Leiderschapskwaliteiten
Het Frankfurtse forum heeft als titel ‘Learning from the Leaders’. Maar wat maakt een leider een leider? Een gemeenschappelijke deler is lastig te vinden, want de sprekers noemen verschillende kwaliteiten. Een sterke persoonlijkheid en duidelijke principes komen een aantal keer naar voren. Helmut Kohl vindt dat leiderschap afhankelijk is van natuurlijke persoonlijke autoriteit en een leider moet zijn verantwoordelijkheden serieus nemen. Managementgoeroe Stephen Covey sluit zich daarbij aan en noemt morele verantwoordelijkheid (‘leiderschap is een keuze, geen positie’) als een van de zeven eigenschappen die bij een leider horen en wijst Gandhi en Nelson Mandela als inspiratiebronnen aan. De ‘mens binnen het team’ staat ook centraal in de speeches en voor de leider is een beslissende rol weggelegd in de samenstelling van zijn team. Welch noemt, naar aanleiding van een vraag uit het publiek, zijn adagium: “Het team met de beste mensen wint.” Hij benadrukt nog maar eens hoe belangrijk het is dat je aangeeft wat er van mensen verwacht wordt en ze vervolgens daar op te coachen, ondersteunen en aan te spreken. Giuliani sluit hierbij aan en vertelt over zijn twee belangrijkste opdrachten als burgemeester: verbetering van de economie en misdaadbestrijding. Van de eerste wist hij niets en van de tweede wel. Dus zocht hij een team dat aansloot op zijn eigen sterke en zwakke punten.
Beroepsspreker Tom Peters fluistert, praat opgewonden en stoomt door de zaal: “Stimuleren van passie, creativiteit, energie en enthousiasme. Het hele scala aan emotionele woorden. Dat is waar peoplemanagement om draait.” Een leider moet vervolgens een brede visie hebben. Helmut Kohl demonstreert dat met zijn passie voor de eenwording van Europa, terwijl hij bondskanselier van Duitsland was. Hij raakt geëmotioneerd als hij vertelt dat niet de Duitse economie zijn grootste zorg was, maar het voorkomen van oorlog binnen Europa. “Na de Tweede Wereldoorlog heb ik de oorlogsgraven bezocht en dat heeft mij gesterkt in de overtuiging dat we nooit meer in Europa tegen elkaar moeten vechten, maar onze krachten moeten bundelen. Dan heeft Europa veel meer economische kansen dan vijftig jaar geleden.” Vooral het Duitse publiek is onder de indruk van zijn woorden en onthaalt Kohl – als enige gast – op een staande ovatie.
Optimisme
Optimisme is tot slot een leiderschapskwaliteit die de zeven – op een na Amerikaanse – leiders noemen. ‘People follow hope’ is het statement van voormalig burgemeester Giuliani, die put uit zijn ervaringen met de terroristische aanslagen op 11 september 2001. Maar hij heeft nu makkelijk praten. Duitsland en Europa bevinden zich in een economische crisis. De overgrote meerderheid aan Duitse managers is dan ook in mineur omdat net bekend is geworden dat Opel in een crisis is beland en dat warenhuis Karstadt vestigingen moet sluiten. Jack Welch verblikt echter geen moment als de Duitse economie ter sprake komt: “De Duitse industrie kent ups en downs, maar er is volgens mij geen sprake van een crisis. Probeer maar eens als bedrijf te concurreren met Siemens. Ik kan uit ervaring vertellen dat dat niet gemakkelijk is,” lacht hij. Welch praat liever over de toekomst en die speelt zich af in China. Hij geeft praktische adviezen om die markt te benaderen. “Denk niet snel rijk te worden, laat je niet in je kaarten kijken en heb geduld. Be there carefully, smartly, but be there.” Ook de presentatie van Peters is volledig gebaseerd op de economische verwachtingen in Azië. In een speech vol tempowisselingen zijn het de statistieken die de managers aanspreken: “Van 2000 tot 2003 zijn er in China 60.000 fabrieken geopend. Dat betekent dat er elke 26 minuten een fabriek in China wordt geopend. Er zijn 300 tot 500 miljoen Chinezen die tot de middenklasse behoren en de markt is nog maar net opgewarmd. Trek dan je eigen conclusie maar waarom een Opelfabriek in Duitsland wordt gesloten, terwijl General Motors in China miljarden investeert.”
Working holiday
De presentaties van de sprekers zijn moeilijk te vergelijken. Een passieve speech met cijfers op slides (Kotler), een gesprek onder leiding van een erg onzekere Duitse journalist (Welch) of een gelikte presentatie met anekdotes, filmpjes en stemtechnieken (Covey en Peters). De enige leiders met echte ervaring – Welch, Kohl en Giuliani – komen overtuigend over, vooral door hun persoonlijke anekdotes. Giuliani: “De terroristische aanslagen waren niet te voorspellen, maar we waren wel voorbereid. Doordat we al jaren vochten tegen de misdaad in New York. Mijn advies: wees op het slechtste dat kan gebeuren voorbereid.” Maar de managementgoeroes komen te theoretisch over en de voorbeelden die ze aanhalen, zijn te algemeen. In de sessie van Harvard-professor Michael Porter draait bijvoorbeeld alles om de strategische lessen uit zijn boeken. “Het gaat erom welke positie je in de markt kiest en welke unieke oplossing je aanbiedt. De Duitse industrie kan bijvoorbeeld competatief zijn door hoog opgeleide mensen, maar ga niet concurreren op lage lonen.” Zijn verhaal komt helaas aan het einde van twee dagen luisteren en dan is de aandacht moeilijk vast te houden, waardoor de zaal nog voor de tweede sessie leegstroomt. Desondanks noemen de bezoekers de investering voor een herhaling van leadership mantra’s goed besteed. Heeft het congres voor de bezoekers de gewenste inspiratie opgeleverd? Voor Peter Dros in ieder geval wel. “De belangrijkste les vond ik dat je een duidelijke visie moet hebben op jezelf en andere mensen, vormgegeven in een set van duidelijke principes en leefregels (Giuliani, Covey). Vervolgens is het belangrijk te vertrouwen op je eigen talenten en inzichten en die durven inzetten (Welch).” Zelfs als je de boeken had gelezen, werkte de oppepper. Hubregtse van Vitatron: “Het hoogste goeroegehalte had voor mij Stephen Covey. Als je zijn werk niet kende, was je waarschijnlijk volledig afgehaakt.” Hans Achenbach, hr-manager bij Sara Lee: “De passie die de topmannen uitstraalden, werkt aanstekelijk. Ik vond het weer mooi om te horen hoeveel tijd Jack Welch besteedde aan beoordelingen en direct reports: 75 procent! Maar wat wil je ook als hr-man.” Simon Meester, commercial service manager bij Caterpillar, die met het managementteam uit Nederland aanwezig was: “We willen naar aanleiding van het congres meer zelf klanten bezoeken, ons nog meer richten op onze work force en de kwaliteit van mensen verhogen. Daarnaast gaan we een strategiesessie houden, waarbij de unique value proposition van Porter het uitgangspunt is.” En Hubregtse: “Dat we nu direct op de terugweg brainstormen over hoe we dit gaan inzetten, is veel gezegd. Ik zie het meer als een nuttige onderbreking van de dagelijkse routine. Een working holiday.”
7 sprekers
Philip Kotler, marketinggoeroe. Opent met marketingtips uit de oude doos, maar heeft ook een nieuwe boodschap: marketing is in een crisis beland. Advertenties overtuigen niet meer, dus managers moeten nieuwe wegen zien te vinden. Denk meer in brands: “Akzo Nobel levert geen verf, maar auto’s in mooie kleuren.”
Jach Welch, voormalig ceo General Electric. Brengt zijn passie over peoplemanagement over in een interview met een Duitse journalist en komt veel terug op ‘zijn’ e’s in leiderschap: energy, energize, edge (moed om beslissingen te nemen) en execute.
Helmut Kohl, voormalig bondskanselier in Duitsland. Presenteert de geschiedenis over de Europese Unie en zijn rol daarin.
Stephen Covey, consultant. Inspireert met filmpjes en anekdotes met tot slot de boodschap “live, love, learn and leave a legacy”. Het doel van zijn motivatiespeech: productiviteit, innovatiekracht en tevredenheid verhogen in de organisatie.
Tom Peters, managementgoeroe. Rent voor het toneel langs en ‘steelt’ overal feiten en quotes om het publiek te overtuigen van de macht van Azië, de bedreigingen van ict (mensen worden overbodig), met als een van de oplossingen ‘alleen nog maar doen waar je de beste in bent en de rest outsourcen’.
Rudy Giuliani, voormalig burgemeester New York. Is overtuigend als hij praat over crisismanagement na de aanslagen van 11 september. Zijn leiderschapsprincipes zijn open deuren: wees principieel, optimistisch, moedig, een teamspeler en goed voorbereid.
Michael Porter, professor Harvard Business School. Behandelt een college over strategie aan de hand van tientallen slides. “Strategie betekent niet dat je de grootste wilt worden of het beste product tegen de laagste prijs wilt maken. Hoe je daar komt, dat is strategie.”
