Geen producten in de winkelwagen.
Over Generatie Z op de werkvloer wordt veel geklaagd. Sommige managers posten op LinkedIn dat ze er helemaal klaar mee zijn. Anderen zeggen op de borrel dat ze zelfs geen Gen Z’ers meer aannemen.
Lekker stoer, maar niet realistisch. Met de gierende vergrijzing zullen alle bedrijven deze generatie hard nodig hebben. Enter, de 27-jarige Laura Bas, Generatie Z-expert, spreker en influencer.
Met haar carrièretips voor Gen Z op TikTok haalt ze wekelijks een miljoen views. Als consultant begeleidt ze ook bedrijven in het geworstel met deze generatie. Ze kent de pijnpunten dus van beide kanten.
Voor MT/Sprout focussen we alvast op de zes klachten waar er voor leiders nog veel te winnen valt.
#1 Niet geïnteresseerd in geld, maar wel in een hoog salaris
Elke generatie wordt op een andere manier opgevoed. De babyboomers met hard werken en niet zeuren. ‘Wij zijn opgevoed met dat werken ook leuk moet zijn. Dus wij vinden werkgeluk en werkplezier zeker belangrijk’, aldus Bas.
De salariseisen van Gen Z zijn fors, bevestigt ze. Maar wat vergeten wordt, is dat een groot deel van deze generatie een enorme studieschuld heeft. Met de huidige wooncrisis kunnen ze ook het kopen van een eigen huis vergeten. Als ze al fatsoenlijk kunnen huren, dan betalen ze de hoofdprijs.
‘Op het moment dat jij midden twintig bent of richting de dertig gaat, is jouw primaire behoefte een plek voor jezelf hebben om later een gezin te kunnen stichten. Dat gaat boven werkgeluk. En daarin speelt geld echt wel een rol. Daarom laten ze zich ook wel verleiden door partijen die bereid zijn om meer te betalen.’
‘Met een hoog salaris haal je Gen Z wel binnen, maar dat is nog geen garantie dat ze ook blijven’, waarschuwt Bas. ‘Impact maken, je eigen verantwoordelijkheid hebben, dat vindt mijn generatie erg belangrijk.’
Aan managers de taak om daar meer invulling aan te geven. ‘Als ze na hun afstuderen voor een bedrijf in consultancy de hele dag PowerPoints moeten maken, wat dragen ze dan bij? Daar schuurt het. Als hun werk niet strookt met impact maken en verantwoordelijkheid, dan gaan ze na twee jaar echt verder kijken.’
Lees ook: Lieve Gen Z’ers, werk hoeft niet altijd leuk te zijn
#2 Ze willen niet werken, laat staan overwerken
De Intelligence Group heeft onderzoek naar de werklust gedaan, weet Bas. Van alle generaties zijn het de mensen tussen 25 en 35 die het meeste fulltime werken. Ze vindt Gen Z juist één van de meest ondernemende generaties.
‘Ze werken namelijk vaak naast hun baan aan een side hustle of als zzp’er. Ze werken dan voor jou binnen de kantooruren, maar daarnaast werken ze voor zichzelf in de avonduren.’
Bas wijst er ook op dat ze ‘binnen organisaties tegen allerlei verouderde processen aanlopen’. Daar raken ze ‘versuft van’, waardoor ze ‘het minimale doen en inderdaad om vijf uur naar huis gaan’.
Natuurlijk snapt Generatie Z wel dat overwerken erbij hoort, geeft ze aan. ‘Maar als dit structureel gebeurt, vinden ze wel dat jouw planning niet op orde is.’
Gen Z is allergisch voor micromanagen
Een andere oorzaak voor dat zogenaamde niet willen werken, is micromanagen. Daar is deze generatie allergisch voor. ‘Dan trekken ze hun handen ervan af en stellen ze zich passiever op. Speel juist in op de keuzevrijheid die ze al van huis uit en van school gewend zijn.’
‘Stel je als leider meer op als een coach of als een mentor. Maak duidelijke afspraken, zorg voor de kaders, voor de structuur. Houd regelmatige check-ins en zorg dat de planning in het zicht blijft. Maar laat ze verder gewoon vrij.’
‘Als zij het een goed idee vinden om te werken om acht uur ‘s avonds laat ze dat dan ook doen. Ik werk zelf het liefst in de ochtend, mijn Gen Z’ers werken over het algemeen ‘s avonds. Maar als ik ze ‘s morgens een appje stuur, dan heb ik wel binnen een uur antwoord.’
‘Ze zitten dan toch al op hun smartphone. Als er veel werk is, stellen ze zelf wel voor dat ze nog even doorpakken. Dat komt omdat ik ze die vrijheid en verantwoordelijkheid geef. Wat je geeft, krijg je terug.’
Bas raadt iedere manager aan om zo snel mogelijk met zijn of haar team deze oefening te doen. ‘Bekijk de hele organisatie. Maak met z’n allen een top vijf: wat zijn de dingen waar je energie van krijgt en waar verlies je juist energie op?’
‘Je zal zien dat je op hele universele dingen uitkomt. Alle generaties verliezen energie op eindeloos durende of ongestructureerde vergaderingen. Dat zorgt ook voor meer verbinding.’
Lees ook: Werkgevers, stop met zeiken op Generatie Z
#3 Generatie Z wil niet naar kantoor komen
‘Hiërarchie is echt een pijnpunt voor deze generatie. Vooral als jij als manager mensen op kantoor houdt, omdat je het fijn vindt om ze in de gaten te houden. Die controledrang moet er echt uit. Dat is een verouderd proces, niet toekomstbestendig.’
‘Nu bedrijven nog altijd moeite hebben om iedereen weer terug op kantoor te krijgen, zegt dat wel iets over hoe lekker we dat remote vinden en hoeveel dat ons oplevert. Dat hele concept dat je personeel naar jou toekomt, is in veel sectoren voorbij.’
Je moet je werkprocessen dus anders inrichten, vindt Bas. Als manager moet je kijken ‘hoe je jezelf schaalbaar’ kunt maken. ‘Het is bijvoorbeeld niet productief om elk half jaar iemand online te moeten inwerken.’
Video’s werken goed
‘Bij Gen Z kun je dat heel goed oplossen met videocontent’, geeft ze een voorbeeld. ‘Neem een video van jezelf en je scherm op waarin je bepaalde processen uitlegt.’
Om toch het overzicht te behouden, kun je Gen Z aan het eind van de werkdag een rapportje laten invullen. Bas noemt dat ‘end-of-day reports: dit heb ik gedaan, dit ging goed en dat niet, en dat is mijn taak voor morgen’.
Als manager kun je Gen Z daarin meekrijgen, door het te presenteren als een document ‘dat ze de mogelijkheid geeft om te reflecteren, om vragen te stellen en hun dag te plannen waardoor ze productiever zijn. Daar krijgt Gen Z energie van.’
#4 Het zijn sneeuwvlokjes die niet tegen kritiek kunnen
Gen Z kan niet tegen kritiek van managers die het allemaal beter weten. Die alleen maar focussen op wat er fout is gegaan, reageert Bas. ‘Bij welke generatie heeft die aanpak eigenlijk wel gewerkt? Niemand vindt het ‘t einde om zo afgefloten te worden.’
Zelf maakt ze voor haar Gen Z’ers gebruik van de sandwich-methode. Daarbij stop je negatieve feedback tussen twee positieve elementen. ‘Je bent meestal erg tevreden, maar dit heeft niet de verwachte kwaliteit. Normaal doe je het wel heel goed, dus wat is er aan de hand?’
Met die focus op kritiek laten managers bovendien een belangrijk voordeel van Gen Z liggen, geeft Bas mee. Als het over digitalisering en automatisering gaat, heb ‘je een bom aan kennis in huis’.
‘Iedereen binnen onze generatie maakt al gebruik van kunstmatige intelligentie. Niemand die dat zo snel en zo goed oppakt als Gen Z. Daar zit een enorme ontwikkelingsdrang, een enorme leergierigheid.’
Met coachend leiderschap pluk je daar veel meer de vruchten van, weet Bas. ‘Gen Z wil megagraag leren van mensen met ervaring, maar dan wel op een gelijkwaardige manier.’
Lees ook: ChatGPT op het werk verbieden heeft geen zin, opvoeden is noodzaak
#5 Ze zijn bang om te bellen, ze communiceren met appjes
Zo communiceren ze gewoon, merkt Bas op. Dat is niet raar. ‘Gen Z is ook bang om fouten te maken. Daarom sturen ze berichtjes. Dan kunnen ze erover nadenken en het nog nalezen. Ze bellen ook erg weinig, maar daar kun je gewoon op inspelen en het ze aanleren.’
‘Ik ben bij een zorginstelling geweest waar ze veel met familie van oudere cliënten moeten bellen. Dat vonden de Gen Z’ers best wel eng. Ze hebben voor hen een belmiddag georganiseerd waar ze samen één voor één eenzame ouderen gingen opbellen. Ze vonden dat ook wel een goed doel, dus wilden ze het wel leren.’
‘Ga in een coaching- of mentorrol naast je Gen Z’ers zitten en neem dat telefoneren een paar keer met ze door. Als ze dat zelfvertrouwen eenmaal hebben, dan vinden ze bellen echt geen probleem.’
#6 Net als ze zijn opgeleid, gaan ze op wereldreis
Bas ziet daar veel pijn bij organisaties. Ze hebben twee of drie jaar lang geïnvesteerd in een young professional. Die gaat er vervolgens een jaar tussenuit, op wereldreis of zo. Vaak komen ze dan ook niet meer terug.
‘Gen Z kijkt gewoon op een andere manier naar werk. De carrière gaat niet meer steil omhoog, maar wordt afgelegd in cirkels. Mensen gaan jobhoppen. Er is namelijk een overvloed aan keuzes op deze arbeidsmarkt.’
‘Aan ons is niet geleerd hoe je erachter komt wat je nou leuk vindt of hoe je de juiste keuzes maakt. Maar de drang naar leuk en zinvol werk is er wel. Daarom praat mijn generatie onderling ook veel met elkaar over werk. Wat is jouw ervaring met bedrijf x of y?’
Ga op een goede manier uit elkaar
‘Maar zelfs als ze een goede ervaring met je hebben, dan willen ze als 27-jarige toch nog wel even bij andere bedrijven gaan kijken. Zorg dus dat je op een positieve manier afscheid neemt, dat je een goede recensie achterlaat.’
‘Die jongere gaat namelijk tegen zijn vrienden en kennissen zeggen dat hij of zij bij bedrijf x zoveel geleerd heeft. Die zal jou aanraden als werkgever. Als je naar gaat doen, of boos wordt, dan is dat ook de indruk die je achterlaat.’
‘Als manager kun je zo’n jongere een paar jaar later gerust nog eens opbellen. Als hij of zij het bij jou erg leuk heeft gevonden, dan heb je zeker een kans om die terug te halen.’
Lees ook: Zo bereik je generatie Z zonder flaters te slaan
