Het is 1971. De Duitse economist en ingenieur Klaus Schwab wil Europese bedrijven kennis laten maken met de Amerikaanse managementtechnieken. Om die senior managers bij elkaar te brengen, organiseert de jonge dertiger eind januari het European Management Symposium.
Hij kiest het bergdorp Davos als locatie, omdat het afgelegen en ingesloten genoeg is om zich te focussen op het uitwisselen van ideeën. Schwab heeft overigens zijn eigen ideeën over management, die hij beschrijft in zijn boek Moderne Unternehmensführung im Maschinenbau.
Heel kort samengevat: het management van een bedrijf moet alle stakeholders dienen voor duurzame groei en welvaart. Niet alleen de aandeelhouders dus. Dat klinkt vast bekend, maar gangbaar was dat toen absoluut niet.
Dat stakeholder-kapitalisme blijft een rode draad in de visie van Schwab. Hij komt er in 2019 nog een keer flink op terug in zijn Davos Manifesto.
Wereld verbeteren
Dat eerste jaar krijgt hij een kleine 500 deelnemers uit 31 landen bij elkaar. Het jaar daarop organiseert hij het symposium opnieuw. En elk jaar opnieuw. Dat leidt eigenlijk pas in 1987 tot het World Economic Forum (WEF).
Schwab heeft vanaf het begin begrepen dat hij het niet ver zou schoppen met de gewone businessconferenties. Hij nodigt bedrijfsleiders uit, maar ook politici, wetenschappers, artiesten, ngo’s en andere influencers.
Ze komen van over de hele wereld om ongedwongen en zonder nieuwsgierige aagjes en oortjes met elkaar te praten. Met een dialoog tussen invloedrijke mensen kun je de grote problemen en uitdagingen pas echt aanpakken, is zijn overtuiging.
Zijn missie voor het WEF wordt dan ook ‘het verbeteren van de staat van de wereld’. Veel belangrijker is dat er ondertussen ook nog gewoon vette deals kunnen worden gesloten.
Lees ook: Leiders in Davos moeten meer gaan bubbelhoppen
Rijk geworden van elitair netwerken
Vandaag wordt de jaarlijkse hoogmis van het WEF nog altijd in dezelfde periode en op dezelfde plaats gehouden. De plaatsen zijn schaars, veel meer dan drieduizend mensen kunnen niet deelnemen. Met de exclusiviteit van dit event is het – mede daarom – alleen maar bergopwaarts gegaan.
Het zijn nu de rijken en machtigen der aarde die zich hier verzamelen. Ze hebben er geen moeite mee om grof geld te betalen voor een lidmaatschap van het WEF. Een selfie met Volodymyr Zelensky, Bill Gates of Sam Altman maakt veel goed.
Voor dit eliteclubje bestaat sinds 2004 een speciale naam: Davos Man. Critici beschuldigen de Davos Man ervan vooral bezig te zijn met het verzekeren van hun eigen belangen. Het lot van de rest van de mensheid is bijzaak, terwijl het daar volgens Schwab wel over zou moeten gaan.
Nog altijd komen deze mannen (en enkele vrouwen) met privéjets en limousines aan om vervolgens te somberen over de klimaatverandering en het oplossen van armoede in de wereld. Ze sluiten zich op in een ondoordringbare bubbel en staren naar een wereld waarvan ze de problemen zelf nooit hebben ervaren, zo klinkt het vaak kritisch in de media.
De omzet van het WEF bedraagt inmiddels meer dan 400 miljoen euro. Het grootste deel daarvan komt uit die exclusieve lidmaatschappen en partnerships. Het vermogen van Schwab wordt geschat tussen de 25 en 100 miljoen dollar. Waarmee de eerste verzamelaar van de mannen in Davos zelf een Davos Man is geworden.
Lees ook: True pricing is de manier om het klimaat te redden
Het grote taboe: zijn opvolging
Al een jaar of twintig wordt gevraagd wie de opvolger zal zijn van Klaus Schwab. Insiders zijn ervan overtuigd dat hij aan het roer van het WEF zal blijven staan tot zijn dood. Zij hebben sinds woensdag ongelijk gekregen. Maar een naam van een mogelijke opvolger is nog altijd niet genoemd.
De 86-jarige Schwab heeft altijd stevig aan de touwtjes getrokken. Woordvoerders verwijzen bij vragen over zijn leeftijd naar zijn uitstekende gezondheid. Zwitserland heeft bovendien geen leeftijdslimiet gezet op de leeftijd van bestuursleden.
Zelf lanceert hij bij zijn medewerkers af en toe ideeën over belangrijke politieke figuren of vertrouwelingen die zijn opvolger kunnen worden, maar die worden nooit omgezet in plannen. Zijn kinderen Oliver en Nicole worden genoemd, maar ook die suggesties wuift hij weg.
Hij weigert om erover te praten in de media en verwijst naar een stevige corporate structuur die voor de nodige continuïteit zal zorgen.
Omringd door nietsnutten
In 2017, net voor hij tachtig jaar wordt, benoemt hij een voormalige Noorse minister van Buitenlandse Zaken, Børge Brende, tot president. Maar achter de schermen blijft hij de tent gewoon runnen als voorzitter.
Dat leidt tot muiterij bij zijn stafmedewerkers die begin vorig jaar in The Guardian anoniem hun beklag doen. Hij heeft zichzelf ‘net zoals Poetin’ omringd met ‘incapabele nietsnutten’. Het is nog maar de vraag of die ‘binnen en buiten de organisatie serieus zullen worden genomen.’
Lees meer: Klaus Schwab onder vuur van personeel: ‘Hij heeft zich omringd met nietsnutten’
‘Er is niet veel toekomst voor het WEF na Klaus, niet alleen omdat er geen duidelijke opvolger is, maar ook omdat het bestuur zo’n slangennest is. Het senior management zal op het moment dat de oude man het loodje legt elkaar meteen naar de strot vliegen.’
Schwab is synoniem voor WEF, maar zo onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn is niet zonder risico. Nu zijn vertrek is aangekondigd, komen de vragen die hij al die tijd heeft willen vermijden alsnog. Wat is de rol van het WEF? Wat is de identiteit van de organisatie? Valt de hele boel nu in duigen? De tijd zal het leren.
Gekaapt door complotdenkers
Schwabs droom van een vreedzame, welvarende, duurzame, open en geglobaliseerde wereld lijkt vandaag verder weg dan ooit. Polarisatie, oorlogen, radicaal-rechts aan de macht en een groeiende kloof tussen arm en rijk. Zelfs de aandeelhouders keren weer terug op de voorgrond. En dan is er nog de epidemie van desinformatie, waar Schwab zelf ook veel last van heeft.
De media hebben er de laatste jaren een flinke kluif aan: feiten checken over Klaus Schwab die op sociale media worden gegooid. Zo was de vader van Schwab geen intieme vriend van Hitler. Zijn moeder behoorde niet tot de puissant rijke familie van de Rothschilds.
Het WEF heeft al evenmin opgeroepen om de bijbel te laten herschrijven met AI. En nee, Schwab wil geen 4 miljard mensen uitroeien tegen 2050. Maar hoe is zo’n boomer als Schwab in de spotlights gekomen van het legertje complotdenkers op sociale media?
The Great Reset
Dat zit zo. Schwab publiceert in de zomer van 2020 het boek Covid 19: The Great Reset. De pandemie ziet hij als een kans om de wereldeconomie op een duurzame manier te hervormen en de sociale ongelijkheid te verminderen.
De regeringen van landen moeten dan wel ondergeschikt worden aan een wereldregering. Niet zo vreemd in een wereld waar de problemen zo groot zijn dat ze alleen nog op globaal niveau kunnen worden aangepakt. De pandemie is daarvan een voorbeeld.
De bedoelingen zijn nobel, maar het pakt verkeerd uit. De oproep om na te denken over een duurzame toekomst wordt uitgelegd als een sinister plot tegen de mensheid. Dit is een reset voor de elite, en die heeft de pandemie veroorzaakt, zo klinkt het steeds luider in diverse kringen.
Complotdenkers weten er wel raad mee. Het hek voor alleen maar meer desinformatie en valse claims is wijd opengezet. En dat gaat niet meer dicht. Ook niet nu Klaus Schwab zelf naar de achtergrond verdwijnt.
