Billenknijpers op de werkvloer? Sinds november 2006 is de bewijspositie van het slachtoffer aanzienlijk verbeterd. Een nieuwe wet bepaalt dat de werknemer alleen maar aannemelijk hoeft te maken dat zij of –in mindere mate- hij seksueel geïntimideerd wordt. Het is vervolgens aan de werkgever om aan te tonen dat de klacht ongegrond is. Het belangrijkste is dat hij aantoont dat het bedrijf een gedegen beleid voert ten aanzien van ongewenste intimiteit. En als de billenknijper de directeur zelf is, moet hij dus zelf bewijzen dat hij het niet heeft gedaan. Een hele uitdaging: bewijs maar eens dat iets niet is gebeurd.
Een onmogelijke taak, volgens Hermine Voûte (43), advocaat arbeidsrecht bij Loyens & Loeff. Zij staat regelmatig directeuren bij die een claim aan de broek krijgen. “Schuld doet er hier nauwelijks meer toe; als je de schijn tegen hebt dan ben je al verloren.”
En dus wordt het nóg belangrijker om een goed beleid te voeren ten aanzien van seksuele intimidatie. Dat beleid kan bestaan uit een klachtenprocedure, een vertrouwenspersoon of een gedragscode met duidelijke normen als ‘ongewenste intimiteiten worden niet getolereerd en er volgen sancties voor diegenen die zich er wel schuldig aan maken.’
In de VS gaat het verder. Voor (middel)grote bedrijven geldt de verplichting om het hogere personeel jaarlijks op harassment prevention training te sturen. Een greep uit de instructies van de training: persoonlijke opmerkingen zijn niet toegestaan. Een compliment over een jurk of leuke nieuwe coupe kan namelijk al gevaarlijk zijn. Relaties op het werk zijn taboe. Zowel tussen een leidinggevende en zijn ondergeschikte als tussen collega’s in het algemeen. En om maar helemaal aan de veilige kant te zitten wordt privé-contact tussen werknemers vaak verboden. Een no-dating policy: geen borrel meer met je collega dus. Tortelduiven die het echt niet kunnen laten worden in veel gevallen gedwongen om een zogenaamd liefdescontract te ondertekenen waarin ze verklaren dat ze een echte relatie met elkaar hebben, dat hun seks niet ongewenst is en dat ze niet naar de rechter zullen stappen als één van beiden de relatie tegen de zin van de ander beëindigt.
Bedrijfsuitjes
Ook in Nederland worden omgangsvormen op het werk noodgedwongen formeler en moet de werkgever zijn werknemers meer beperkingen opleggen dan voorheen. Helemaal uitgekristalliseerd is het nog niet, maar Voûte ziet wel een beweging die meer de Amerikaanse kant op gaat, zeker bij beursgenoteerde ondernemingen. “Er worden steeds meer gedragscodes ingesteld met regels zoals het verbod op overnachtingen tijdens bedrijfsuitjes of overvloedig alcoholgebruik.”
Onderlinge relaties zijn -zeker als het om een relatie tussen een leidinggevende en een ondergeschikte gaat- uit den boze volgens Voûte. “Neem een directeur die door zijn secretaresse wordt beticht van ongewenste intimiteiten terwijl zij hem per sms heeft benaderd om eens samen te gaan eten. Wanneer hij als verweer aanvoert dat het haar idee was en dat zij heel duidelijk liet weten dat ze dit wilde, dan hangt die directeur. Want het argument ‘ja maar zij wilde ook’ gaat simpelweg niet meer op. Als leidinggevende moet je direct duidelijk zijn als een ondergeschikte avances maakt: jammer, maar dit gaat niet gebeuren.”
Het Ministerie van Sociale Zaken geeft informatie over de seksuele intimidatie en maatregelen die werkgevers kunnen treffen:
- Voorlichting: Maak bekend wat wordt verstaan onder seksuele intimidatie
- Preventie: Geef aandacht aan de werkomgeving en de inrichting van de werkplek en de bedrijfscultuur: ga seksueel getinte opmerkingen en afbeeldingen tegen
- Gedragscode: Stel regels op over hoe werknemers met elkaar en met bepaalde situaties om behoren te gaan.
- Maatregelen en sancties: U kunt van tevoren een sanctie op seksuele intimidatie stellen. Dit werkt preventief en corrigerend.
- Vertrouwenspersoon: Betrokkenen vinden het moeilijk hun ervaringen openbaar te maken. U kunt ervoor kiezen om één of meer vertrouwenspersonen aan te stellen.
- Melding- en registratiesysteem: Met behulp van een melding- en registratiesysteem kunt u gevallen van seksuele intimidatie registeren.
