Hoe pijnlijk bedrijfsfraude is, weet Holland Casino. Als directeur speelautomaten was Reiner H. er in de jaren negentig verantwoordelijk voor de inkoop van de goktoestellen. Die automaten waren goed voor 40 tot 45 procent van de omzet en Holland Casino was er blij mee. Wel werd er zo nu en dan in de directie gemopperd over de hoge kosten, tot 120.000 gulden per automaat. Als je de toestellen rechtstreeks bestelde bij de Japanse fabriek waren ze, los van het onderhoud, ongeveer de helft goedkoper. Toch hielden Reiner H. en lid raad van bestuur Chris H. vast aan hun Nederlandse leverancier Otimex.
Steekpenning
| Test hieronder in 5 stappen hoe integer jij bent. |
De nieuwe bestuursvoorzitter nam het huisaccountant KPMG echter wel kwalijk niet eerder voor de nadelige inkoopprocedure te hebben gewaarschuwd en verweet Chris H. dat hij als lid van de raad van bestuur meer oplettend had moeten zijn. Holland Casino schakelde voor de zekerheid Ernst & Young in om de zaak alsnog te onderzoeken en uiteindelijk rees het vermoeden dat Reiner H. en Chris H. steekpenningen hadden aangenomen van Otimex. Op naam van zijn echtgenote had Chris H. op een geheime bankrekening in Zwitserland in 397.265 euro ontvangen.
Chris H. kon strafrechtelijk niet meer veroordeeld worden. De directeur automaten kreeg zes jaar onvoorwaardelijk, tegelijk met de eigenaar van Otimex, Leo S. Want ook Otimex speelde het spelletje volop mee. In een geval werd een leverancier op straf van uitsluiting van levering gedwongen een hogere factuur uit te schrijven dan de overeengekomen prijs. Voor een type automaat werd bijvoorbeeld een basisprijs van 542.000 yen overeengekomen. Otimex wilde een factuur ten name van Otimex voor 1 miljoen yen. Deze factuur zou door Otimex worden betaald, waarna het verschil door de Japanse firma op een rekening van een firma Lemex in Las Vegas moest worden gestort. Vervolgens kreeg Holland Casino de dure rekening gepresenteerd.
Voor Holland Casino volgde moeizame jaren slepende lijdensweg via de civiele rechter. Met Otimex is een schikking getroffen, en ook met Chris H. Maar Reiner H. gaf zich minder snel gewonnen. Kort geleden stond hij weer voor de rechter, dit keer om te vertellen dat ook een Zwitserse rekening had, maar dat de daarop aangetroffen dollarbedragen van zijn moeder in Oostenrijk waren geërfd. De naam van zijn moeder had hij even niet paraat, de datum en plaats van haar overlijden ook niet. De rechter veroordeelde H. tot de betaling van 1 miljoen dollar aan Holland Casino, ongeveer het bedrag dat op de Zwitserse rekening werd aangetroffen. De totale schade voor Holland Casino werd destijds begroot op een veelvoud daarvan: 12 miljoen gulden.
Leverancier de dupe
“Dit soort zaken komt vaker voor dan je denkt”, zegt Ron Nieuwendijk, projectleider bij Hoffmann Recherche, desgevraagd. “Vooral sinds de kredietcrisis zien we dat kleine leveranciers onder druk worden gezet. Willen ze dan toch nog klant blijven bij een bedrijf, dan krijgen ze van een manager te horen dat ze aan boord kunnen blijven als er een extraatje betaald wordt. Bedrijven gaan met tegenzin akkoord, omdat ze de klant willen behouden. Vaak zie je dat de leveranciers ook te afhankelijk zijn van zo’n partij.”
Hoe kun je voorkomen dat je als bedrijf het slachtoffer wordt van malafide directieleden, die het op een akkoordje gooien met leveranciers? “Dat is lastig”, erkent Nieuwendijk. Want een herkenbaar profiel van een fraudeur bestaat eigenlijk niet. Evert-Jan Lammers van het Instituut Financieel Onderzoek waarschuwt: “Niemand wordt kwetsbaar geboren, je wordt kwetsbaar door omstandigheden.” Soms kunnen managers die jarenlang in het gareel lopen alsnog een scheve schaats rijden. “Vaak gaat het om onderhandse afspraken die alleen aan het licht komen als een van beide partijen uit de school klapt,” licht Nieuwendijk toe.
Signalen
Nieuwendijk raadt aan om alert te zijn en aan snel te reageren op signalen of vermoedens. “Bij grote aanbestedingen is het verstandig als je dat met een team doet en dat niet overlaat aan een persoon. Binnen zo’n team kan ieder een aparte taak toegewezen krijgen, zodat je elkaar kunt controleren.” Daarnaast is het verstandig om werknemers die nieuwe sleutelfuncties krijgen nog eens te screenen, al is het wettelijk kader daarvoor beperkt.
Ben je als bedrijf toch het slachtoffer van omkoping, dan zul je volgens Nieuwendijk de schade wel moeten bewijzen, anders haal je alsnog bakzeil bij de rechter. Een woordvoeder van Holland Casino laat weten dat men dit soort fraude ook in de toekomst op geen enkele wijze zal tolereren, zelfs al is de schade niet volledig te verhalen.
Lees meer
Meld je aan voor de nieuwsbrief van Sprout en ontvang een gratis hotelbon.
