Hoe kom je tot acties die je wilt én kunt waarmaken? Dat is de vraag als we een verandering willen doorvoeren. Aan de hand van het actie-consequentiemodel laat ik zien wat er gebeurt als we de consequenties van geplande acties niet goed inschatten.
Stel, je wilt dat ik meedenk hoe jij een verandering in jouw werk kan aanbrengen. Allereerst vraag ik je dan te kijken naar de huidige en de gewenste situatie:
- Beschrijven wat de huidige situatie is. Wat werkt wel en wat werkt er niet. Waar krijg je energie van en waarvan juist niet. De antwoorden op deze en meer vragen beschrijven de zogenaamde ist-situatie (‘ist’ naar het Duitse ‘zijn’).
- Wat is er zo aantrekkelijk aan de door jouw gewenste situatie? Jouw antwoorden maken duidelijk wat de zogenaamde soll-situatie is (‘soll’ naar het Duitse ‘zullen’).
Dromen met handjes en voetjes
De fase waarin de toekomst duidelijk wordt, noem ik de creatiefase. Het is een belangrijke fase waarin je je kan gaan voorstellen hoe het eruit gaat zien. Je hoort wat er gezegd gaat worden, door jou en door anderen. Je stelt je voor wat je gaat ervaren. Voor sommigen is het een fase waarin je mag dromen. Dromen dat de lucht helderblauw is. Dat alles mogelijk is. Door op een bepaald moment te omschrijven wat je gaat zien, horen en ervaren, krijgen die dromen handjes en voetjes.
Acties benoemen
Als de creatiefase is afgerond, gaan we over naar de doefase. In de doefase benoemen we de acties die nodig zijn om van ‘ist’ naar ‘soll’ te gaan. Als je namelijk de door jou gewenste situatie hebt uitgesproken, betekent dat natuurlijk niet dat je van de ene op de andere dag zover bent. Dus moeten er acties worden benoemd. Zoveel als er nodig zijn om van de huidige naar de gewenste situatie te komen. Vergeet de acties niet SMART te maken, anders zet het je te weinig in beweging. Als je ze ook nog afvinkbaar maakt, wordt het een lijstje dat je ‘alleen maar’ hoeft af te werken.
Middelen in kaart brengen
Met acties alleen ben je er niet. Want iedere actie heeft een consequentie. In actie komen of zijn kost namelijk altijd wat. Zo kan het tijd, geld, mankracht en middelen kosten. Of je nu voor jezelf werkt of medewerker bent in een bedrijf. Het is dan ook van cruciaal belang dat je je bij iedere actie afvraagt of je:
- gemotiveerd bent om dit te doen;
- de tijd hebt om dit te doen;
- het geld hebt om dit te doen;
- de mankracht hebt om dit te doen;
- de kennis en de vaardigheden hebt om dit te doen;
- eventuele andere middelen nodig hebt om dit te doen;
- het m.b.t. de planning kan waarmaken.
Zodra je deze consequenties kan overzien en ze kan ‘dragen’, kun je de acties inplannen. Of ze uitzetten in het geval je ze niet zelf kunt uitvoeren. Kun je de acties niet dragen, dan is het noodzakelijk de acties ófwel te herformuleren, ófwel heel andere acties te bedenken. Stel de acties zo op dat je de consequenties wél kunt dragen.
Valkuil: consequenties negeren
De ervaring leert dat er één grote valkuil is, namelijk dat we niet stilstaan bij de consequenties. Dat we na het formuleren van de acties direct aan de slag gaan en er gaandeweg achterkomen dat we de consequenties niet kunnen dragen. Of niet willen dragen. Het resultaat van het niet dragen van de consequenties is dat medewerkers zich niet committeren aan de afgesproken acties. Ze zullen de acties niet uitvoeren of ze op hun eigen manier doen. Ze zijn dan geneigd voor zichzelf te zorgen, en niet voor de gezamenlijke klus. En dus wordt het gewenste resultaat niet of maar half gehaald.
Kortom, zorg ervoor dat je de consequenties overziet voordat je begint: bezint eer ge begint. En bedenk dat het inventariseren van de consequenties misschien even tijd kost, maar uiteindelijk tijd én resultaat oplevert. Succes!
Eerdere bijdragen
Over de auteur:
Jaldhara Groeneveld is eigenaar van trainingsbedrijf WIARDA
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
