Macht is ongrijpbaar en begeerd, geprezen en veracht. Macht brengt het beste en het slechtste in de mens naar boven en roept diepgewortelde gevoelens op bij degenen die het uitoefenen en bij degenen op wie het uitgeoefend wordt.
Definitie van macht
In zijn meest eenvoudige definitie is macht de invloed die een persoon, bedrijf of organisatie heeft op anderen. Als iemand macht heeft, doen andere mensen datgene wat hen wordt opgedragen.
Bedenker van de term is socioloog Max Weber. Hij noemt macht het vermogen van personen of groepen om andere personen, groepen of zaken de wil op te leggen, eventueel tegen de wensen of belangen van die anderen in. Het onderscheidt zich van gezag doordat gezag gelegitimeerd is.
Traditionele recept
Maar het traditionele concept van macht is vaak niet de beste strategie om iets voor elkaar te krijgen, ontdekten de Amerikaanse onderzoekers Elizabeth Long Lingo en Kathleen L. McGinn.
Op basis van tientallen jaren van onderzoek en gesprekken met leidinggevenden en managers, ontwikkelde het duo een benadering van macht die verder gaat dan het uitoefenen van controle. Hun nieuwe recept van macht is situationeel, relationeel en dynamisch. De mate waarin leiders een beroep doen op alle drie, bepaalt de effectiviteit.
Lees ook: Waarom de wereld zich aangetrokken voelt tot autoritaire leiders
Macht is situationeel
Volgens het duo (verbonden aan Harvard en Worcester Polytechnic Institute) zien leiders macht vaak als een puur persoonlijke kwaliteit, afgeleid van hun formele rollen en titels, vaardigheden en ervaring. Simpelweg omdat ze over meer informatie beschikken, een betere reputatie hebben en meer charisma krijgen toegedicht. Maar macht komt ook voort uit en is afhankelijk van situationele factoren zoals je doelstellingen en de omgeving.
Macht is vaak het sterkst wanneer het passie mobiliseert. Denk dus uitgebreid na over de verandering die je wilt bewerkstelligen. Ga je structurele veranderingen doorvoeren? Verfijn je een bestaand proces? Beheer je een crisis of verdedig je een nieuw initiatief? Bedenk dan hoe je de energie en toewijding van anderen kunt inzetten om dat doel te bereiken.
Verdieping
Vraag jezelf niet alleen af waarom het doel belangrijk voor jou is, maar ook waarom het belangrijk kan zijn voor je collega’s, je bedrijf en de samenleving. ‘Door dieper in te gaan op deze vragen, kun je de emoties vastleggen die nodig zijn om de harten en geesten van anderen te winnen terwijl je tegelijkertijd veerkracht en energie mobiliseert.’
Macht is vaak het sterkst wanneer het passie mobiliseert
Om resultaten te behalen, moeten leiders samenwerken met vertrouwde collega’s en belanghebbenden om de status quo te beoordelen en blinde vlekken te identificeren. Hoe past jouw doel binnen het bestaande landschap? Waarom is het probleem dat je aanpakt niet al verholpen of is de innovatie die je promoot nog niet gerealiseerd? Welke obstakels staan in de weg?
Lees ook: 6 hints die aangeven dat je een waardeloze leider bent
Kijk dus verder dan titels en referenties, adviseert het duo. Titels en referenties kunnen je een plaats aan tafel opleveren, maar ze zijn lang niet altijd voldoende om effectief macht uit te oefenen. Om gezag te krijgen, kun je beter een dag in de productie meelopen, je bedrijf van de grond af leren kennen.
Macht is relationeel
Behalve door je persoon en de situatie, wordt macht ook mogelijk gemaakt en beperkt door je interacties met anderen, weten Long Lingo en McGinn. De relaties en coalities die je smeedt en vooral de manier waarop je dat doet, kunnen een belangrijke bron van ondersteuning, advies en informatie zijn. Degenen die je over het hoofd ziet of negeert, kunnen later dwars gaan liggen. Het is dus verstandig om relationele kracht te cultiveren en uit te oefenen.
Dat begint met het verkennen van het landschap. Probeer de posities en prioriteiten van mensen te doorgronden. Bedenk wie je kan helpen je ideeën verder te brengen. Breng ook de mogelijke tegenstanders in kaart. Vraag jezelf af: welke bronnen van invloed kan ik inzetten om anderen te betrekken? Hoe weet ik of die inspanningen voldoende zijn?
Stap niet in de valkuil om je ideeën op de eerste plaats te zetten
Verzet
Stap ook niet in de valkuil om je ideeën op de eerste plaats te zetten en je mensen op de tweede. Dat leidt vaak tot openlijk of passief verzet. Door het tegenovergestelde te doen, zul je ontdekken dat er draagvlak ontstaat en dat je niet langer alleen hoeft te vertrouwen op persoonlijke invloedtactieken
Breng je afhankelijkheid in kaart. Wie vertrouwt op jou? Op wie vertrouw jij? Wie controleert de middelen in je bedrijf en waarom?
Maak gebruik van onder andere relaties en doe dat slim. Omdat relaties tijd en energie kosten, moet je keuzes maken met wie je omgaat, hoe vaak en onder welke voorwaarden. Dat is ingewikkeld en wordt met elke carrièrestap moeilijker.
Macht is dynamisch
Volgens Long Lingo en McGinn hebben veel leiders een statisch beeld van macht: als ze eenmaal hun invloed hebben ervaren, gaan ze ervan uit dat deze altijd beschikbaar is. ‘Ons onderzoek laat echter zien dat leiders zich voortdurend moeten aanpassen. Invloedstrategieën die vandaag werken, kunnen morgen falen.’
Lees ook: ‘De meeste leiders grijpen cijfers aan voor eigen agenda’s’
Het proces van macht uitoefenen is dus allesbehalve lineair. Soms is het het beste om de pauzeknop in te drukken, beslissingen uit te stellen en na te denken over nieuwe informatie. Andere keren is het juist verstandig om de knoop door te hakken en door te zetten. En weer andere keren is het verstandig even niks te doen, het probleem te laten voor wat het is. De situatie is bepalend.
Succesvolle leiders
Veel van de succesvolle leiders die Long Lingo en McGinn hebben bestudeerd, doen aan formele en informele experimenten, proberen verschillende benaderingen in vergelijkbare omgevingen uit en observeren de benaderingen van anderen. ‘De beste manier om je kracht te benutten is door het gewoon te doen. Zoek naar kleine overwinningen en deel je prestaties.’
Geef weerstand de ruimte
Geef weerstand de ruimte. Mensen raken gewend aan de manier waarop macht is verdeeld in een organisatie en scharen zich snel achter degenen die ze kennen. Die dynamiek kan weerstand bieden aan nieuwe leiders.
Wanneer dat gebeurt, kan het helpen om na te gaan hoe het je voorgangers is vergaan. Waarom was de vorige persoon effectief of niet effectief? Zijn jouw gedragingen en gewoontes vergelijkbaar of verschillend? Wie zijn de kritische tussenpersonen in je organisatie en hoe kun jij ze voor je winnen?
Wil je macht uitoefenen? Stel jezelf dan steeds de volgende vragen
Situatie:
- Wat wil ik bereiken?
- Waarom is dit doel niet alleen voor mij belangrijk, maar ook voor mijn bedrijf en de samenleving?
- Waarom is het nog niet eerder gedaan?
- Welke obstakels kan ik tegenkomen? Kan ik ze omzeilen of overwinnen, of moet ik een ander doel nastreven of een nieuwe omgeving zoeken?
- Welke bronnen van persoonlijke kracht heb ik? Zijn er bestaande machtsbasis – zoals gedeelde inzet, bestaande praktijken en kernwaarden – die ik kan inzetten om mijn doel te bereiken?
- Hoe kan ik die krachtbronnen gebruiken om anderen te mobiliseren?
- Zijn er andere manieren om de klus te klaren?
Relatie:
- Hoe kan ik het mijn mensen en mijn stakeholders gemakkelijk maken om ja te zeggen tegen mijn idee?
- Wie kunnen onverwachte bondgenoten zijn? Onverwachte blokkers? Waarom? Hoe kunnen mijn doelen samenvallen of in strijd zijn met die van hen?
- Wat zijn mogelijke punten van weerstand? Wie heeft er baat bij als ik ze overwin?
- Wie is afhankelijk van mij? Hoe kan dat nuttig zijn? Van wie ben ik afhankelijk? Is dat productief of problematisch in deze situatie?
- Wie zou er baat bij hebben om samen met mij oplossingen te creëren?
- Hoe en wanneer kan ik mensen strategisch bij elkaar brengen of uit elkaar houden?
Dynamiek:
- Wat is er anders in mijn bedrijf of markt? Zijn er nieuwe bondgenoten, tegenstanders of sleutelfiguren? Is er nieuwe informatie?
- Hoe kan ik mijn tactiek en strategie aanpassen om veranderingen te weerspiegelen?
- Welke kleinschalige experimenten kan ik gebruiken om weerstand te overwinnen?
- Hoe kan ik tijd in mijn voordeel gebruiken?
- Wat kan ik nu doen om het voor anderen gemakkelijker te maken om in de toekomst ja te zeggen?
Lees ook: Toon Gerbrands: ‘Weg met Covey, in je gezin vind je alle antwoorden’
