Geen producten in de winkelwagen.
Werknemers mopperen wat af over hun baas. 'Hij neemt ons niet serieus, luistert niet naar ons, durft geen verantwoordelijkheid bij ons neer te leggen.' Nu blijkt dat de werkgever ook nog het voortouw neemt in het kader van onze gezondheid. Werknemers zijn toch geen kinderen? Laat u het als werknemer echt zo ver komen, vraagt podiumauteur Wim Boersma zich af.
Ook dit jaar heb ik de Performa Beurs in Utrecht weer bezocht. Wat mij vooral intrigeerde waren de vele bedrijven die inspringen op de ‘fitheid’ van medewerkers. Natuurlijk een belangrijk thema, zeker nu we steeds ouder worden is ‘gezond ouder worden’ wel een statement. Deze bedrijven en media richten zich zonder uitzondering met hun programma’s en producten op de werkgever. Deze fitheid-hype moet gezien worden in de al decennia gevoerde discussie, dat de werkgever geen verantwoordelijkheid durft of wil delegeren. Ik noem dat het papa – kind syndroom: wanneer is het kind nu eindelijk volwassen en kan papa het loslaten? Misschien is verantwoordelijkheid juist wel het bestaansrecht van de leidinggevende?
De opvoeding van de werknemer naar volwassenheid
In de kern is het vergaren van kennis en vaardigheden erop gericht om mensen zelfstandig te laten functioneren, op het werk en in de maatschappij. Door de snelle maatschappelijke trends en ontwikkelingen is men feitelijk nooit klaar met leren. Nu kun je daaruit de conclusie trekken dat zolang je nog opgeleid wordt, je mogelijk nog niet klaar bent voor een eigen positie in de maatschappij. En dus ook nog niet klaar bent voor eigen verantwoordelijkheid op het werk.
Opleidingsinstituten volgen deze trends om zelf het hoofd boven water te houden. De opleiding en ontwikkeling van de werknemer was vooral gericht op het zelfstandig maken van werknemers zodat werkgevers deze verantwoordelijkheden konden delegeren. In ieder decennium stonden bepaalde thema’s centraal in de opleiding van management en medewerkers.
Jaren 80: we dienen de klant centraal te stellen
Blijkbaar hadden we binnen het bedrijf nog niet door dat de klant ons bestaansrecht bepaalde en dus kregen we volledige campagnes binnen organisaties om hier bewust van te raken. Management en medewerkers worden getraind in klantgerichtheid, de klant centraal stellen en hier de eigen verantwoordelijkheid voor nemen.
Jaren 90: inzicht in het proces
Gebaseerd op voortschrijdende kennis op het thema klantgerichtheid was het vooral zaak om nog een stap verder te gaan. Door zo veel mogelijk te automatiseren zouden er nog minder fouten gemaakt worden. De klantprocessen dienen leidend te zijn voor een goede klantgerichte organisatie. Bedrijven implementeerde massaal de zogenaamde ERP/CRM-systemen en medewerkers diende te leren hoe ze hier effectief mee konden gaan. Door zo veel mogelijk klantinformatie vast te leggen kon in de gehele organisatie iedereen betrokken worden en zijn bij de klant. En betrokkenheid leidt tot verantwoordelijkheid.
Begin 21e eeuw: eigen verantwoordelijkheid
De wereld is in een rap tempo verder veranderd en alle zekerheden van de vorige eeuw blijken vervlogen. Ook binnen organisaties zie je veel onzekerheden, vooral ook binnen klantrelaties. Klantentrouw en de snelheid van de markt vragen een grote flexibiliteit van organisaties. Door deze snelheid van handelen is het noodzaak dat we steeds meer verantwoordelijkheid bij de werknemers, en dan met name op de werkvloer, dienen neer te leggen. Het blijft lastig voor de baas die altijd het alleenrecht had op het gebied van deze verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid en het nemen van besluiten was afhankelijk van de kennis die men had. Deze kennis en het nemen van besluiten was voorbehouden voor de baas.
Heden en de toekomst
Was de werkgever net zijn wonden aan het likken en bezig verantwoordelijkheden los te laten, wordt hij er nu weer bijgeroepen voor de nieuwste hype; de fitheidprogramma’s. Fitheid is terecht een hot item zeker nu de gezondheidszorgkosten gierend de bocht uitvliegen. Ook het kabinet voert openlijk de discussie of de ‘vervuiler’, (gezond leven is een keuze) moet betalen. Alleen wie is de vervuiler? Beste werknemer, uw werkgever krijgt de rekening, niet alleen door derving van minder productiviteit, maar zeker ook met 2 jaar doorbetalen van inkomen en eventueel nog een jaar boete als het UWV mocht vinden dat hij er als werkgever te weinig aan gedaan heeft om de medewerker te re-integreren. Maar hoe kan die werkgever u als werknemer voor vol aan zien als hij nu ook uw fitheid moet organiseren?
De vervuiler betaalt
Een goede zaak, de vervuiler betaalt. Zeker vanuit het perspectief van eigen verantwoordelijkheid. Alleen de vervuiler blijkt steeds weer de werkgever te zijn. De werkgever krijgt de rekening voor een zieke werknemer. De werkgever is blijkbaar verantwoordelijk, of liever gezegd aansprakelijk, voor de fitheid van zijn werknemers. Hij dient er alles aan te doen en te organiseren dat de werknemers zo gezond mogelijk blijven.
Nog even terug naar het begin van dit artikel. Iedereen wordt geboren en is vervolgens een tijdje kind. In die periode van ‘kind zijn’ hebben we vele programma’s gemaakt en begeleiding georganiseerd om het kind zo goed mogelijk voor te bereiden op zijn status waarin hij geacht wordt volwassen te zijn. En volgens de wet gaat volwassenheid niet alleen gepaard met eigen verantwoordelijkheid, maar zelfs met aansprakelijkheid voor daden en doen.
Hoe kan het dan toch zijn dat de werkgever mij een fitheidprogramma moet aanbieden? Het eerste belang zou toch bij mijzelf moeten liggen. Ikzelf zou toch de grootste belanghebbende in deze dienen te zijn. Hoe kan ik (klant)verantwoordelijkheid nemen/krijgen als ik nog niet eens de volwassenheid heb om de verantwoordelijkheid voor mijn eigen fitheid te nemen? Dat is toch raar.
Laat het niet zo ver komen
Als u als werknemer wilt dat anderen – in dit geval uw werkgever – u anders gaan zien, moet u het anders benaderen. Dan dient u toch echt zelf de verandering in te zetten. Als u beweegt, gaat de ander als vanzelf ook bewegen. U zult ervaren dat de relatie is veranderd. Managementgoeroe Covey beschrijft het zo mooi in zijn boeken, ieder mens streeft ernaar gelukkig te zijn. Op het werk en in het gezin. Het hebben van goede relaties is daarbij essentieel. Inmiddels weten we uit onderzoek dat veel ongemakken terug te voeren zijn naar het feit dat we niet gelukkig zijn.Zowel privé als in ons werk krijgen we geen energie (meer) van de relaties die we hierbij aangaan. Ook een ongezond fysiek is veelal de oorzaak van ‘ongezonde’ relaties. Voor het aangaan van gezonde relaties is een goede persoonlijke effectiviteit van cruciaal belang. De volgende vragen moeten dan door u beantwoord worden:
- Wie ben ik;
- Wat wil ik;
- Hoe communiceer ik wie ik ben en wat ik wil;
- Hoe effectief ben ik in relaties;
- Hoe neem ik eigen verantwoordelijkheid;
- Hoe neem ik de regie over mijn eigen leven.
Eerdere bijdragen:
- Netwerkorganisatie is het nieuwe model voor het Nederlands elftal
- Vrouwelijke eigenschappen bieden meerwaarde
- Het nieuwe werken vraagt om een ander organisatiemodel
Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Wim Boersma, directeur van NIPG Online. Dit Nationaal Instituut voor Persoonlijke Groei benadert de markt voor trainingen en opleidingen vanuit de vraag.
Over het Podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profielen voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
