Wie is het brein achter het bedrijf?
Dat is de Griekse immigrant Mihalis ‘Mike‘ Lazaridis (1961), die vanaf zijn vijfde opgroeide in Ontario, Canada. Lazaradis ontwikkelde zich snel tot ‘bright kid’. Op zijn twaalfde ontving hij een prijs bij de plaatselijke bieb, omdat hij elk wetenschappelijk boek dat zich daar op de schappen bevond, ook gelezen had. Tijdens zijn studie computerwetenschappen behoorde Lazaridis tot de slimsten van zijn lichting, waardoor hij werd geheadhunt door General Motors. Het concern vroeg of hij voor 600.000 dollar een nieuw computerdisplaysysteem wilde ontwikkelden. Mike greep de kans en stopte vlak voordat hij zijn bul binnen bereik had met studeren.
Nog in hetzelfde jaar dat hij geheadhunt werd, startte Lazaridis met Mike Barnstijn en Douglas Fregin Research in Motion (RIM). RIM startte met het geld dat Lazaridis bij General Motors verdiende, een lening van vijftienduizend dollar bij zijn ouders en wat subsidie van de overheid. Research in Motion liet zich aanvankelijk gelden met een nieuwe techniek voor het ontwikkelen van streepjescodes. Met de winsten die hiermee gerealiseerd werden, stapte het bedrijf in de nog jonge markt voor draadloze datatransmissie. In 1999 ontstond daaruit de smartphone die jaren het vlaggenschip van het bedrijf bleef: het Blackberry-mobieltje.
Hoe heeft de BlackBerry de markt kunnen veroveren?
De Blackberry kreeg voet aan de grond op de zakelijke telecommarkt omdat het mobieltje de communicatie versimpelde. Tot 1999 was het in de zakelijke telecomwereld noodzakelijk om twee e-mailadressen te gebruiken, eentje voor draadloze communicatie en eentje voor bedrijfsemailverkeer. RIM loste dit op dankzij een “network operations center”, dat e-mail kon ophalen en ervoor zorgde dat deze veilig werd verstuurd naar alle apparaten die zijn aangesloten op het netwerk, waardoor er dus maar één inbox nodig is.
Ook door continu te hameren op veiligheid en betrouwbaarheid wist Blackberry veel zakelijke gebruikers aan zich te binden. Jarenlang claimde RIM dat het BlackBerry’s belangrijkste doel is om het veiligste platform te bieden: wachtwoorden van Blackberry waren lange tijd niet te kraken en werkgevers hielden controle over welke apps op een mobiel geplaatst mochten worden. Daardoor wist het veel contracten bij overheden en andere grote organisaties binnen te slepen.
Tien jaar later kreeg het bedrijf een voet tussen de deur bij de consument, vooral dankzij Ping, een Whatsapp avant la lettre. Vooral tieners raakten verslaafd aan de Blackberry, die dankzij een breed Qwerty toetsenbord het ook makkelijk maakte op hoge snelheid berichtjes te sturen. De bijnaam ‘Crackberry’ was geboren. Dat de mobiel eerst groot was geworden in de zakelijke wereld, had ook een positieve werking op de consumentenmarkt. Telecom providers verklaarden in 2010 dat de Blackberry bij jongeren in trek was omdat ze een bepaalde status ontleenden aan de zakelijke uitstraling van de toestellen.
Hoe staat het bedrijf er nu voor?
Sinds de komst van de iPhone in 2007 en later de Androidtoestellen van met name Samsung is het succes van de BlackBerry onder druk komen te staan. Het marktaandeel ging al eerder neerwaarts, maar sinds 2012 is ook de omzet van Research in Motion in een neerwaarste spiraal gekomen. Vorig jaar leed RIM een verlies van 628 miljoen dollar, ten opzichte van 1,2 miljard dollar winst een jaar eerder. De omzet nam met veertig procent af naar 11,1 miljard.
Waardoor ging het mis?
Dat Blackberry onderuit is gegaan, heeft voor een groot deel te maken met de starre houding van zijn eigen oprichter. Toen concurrenten als Google en Apple ook pingdiensten lanceerden en de smartphones verder vernieuwden met apps van derden, een touchscreen en in het geval van Android een open source strategie, bleef Lazaridis geloven dat dat geen impact zou hebben op de concurrentiepositie van de Blackberry. Zijn aftreden in 2012 mocht echter ook niet baten, toen bleek dat de nieuwe leiding vrij weinig veranderde aan de koers van het bedrijf.
Zes jaar geleden voorspelde Lazaridis nog ten onrechte dat de iPhone nooit populair zou worden bij zakelijke gebruikers. “De iPhone heeft geen echt toetsenbord. Probeer maar eens iets ingewikkelds in te tikken op een iPhone, zoals een wachtwoord met veel cijfers en letters, dat is een enorme uitdaging. Je zag het ook bij de Palm. Met de introductie van de Treo zijn ze toch weer afgestapt van het virtuele toetsenbord en hebben ze een licentie op ons toetsenbord genomen.” Hij had er niet verder naast kunnen zitten.
Hoe nu verder?
RIM, dat sinds dit jaar Blackberry heet, wisselt in 2013 winstgevende en verlieslatende kwartalen af. De leiding wil het concern verkopen als één geheel, maar het dreigt nu in stukken geknipt te worden. De geïnteresseerde investeerders willen alleen de goedlopende delen van de onderneming opkopen. Blackberry zou in totaal 5 miljard dollar waard zijn, maar in de ogen van analisten zijn de losse onderdelen bij elkaar opgeteld meer waard. Zo zou het berichtensysteem Ping alleen al 3 tot 4,5 miljard dollar waard zijn, de verzameling patenten tussen de 2 en 3 miljard en is er 3,1 miljard aan cash en investeringen. De smartphone-divisie, ooit het vlaggenschip, zou geen waarde meer hebben.
