Een interessant alternatief voor klassiek kapitaal is trust-based funding. Dat is flexibel en geduldig groeigeld, gebaseerd op vertrouwen en relaties. ‘Mensen met geld die vanuit een ivoren toren ondernemers van alles laten doen en laten bewijzen, dat is een ouderwetse houding’, vertelt Idriss Nor, directeur impact investeringen van Doen Participaties.
‘Wat wij van impact-ondernemers vragen, is niet meer dan wat ons vertrouwen geeft. We vragen niet te veel rapporten en bewijzen.’
‘We willen ook niet het idee geven dat wij beter weten dan zij. Daarom volgen de financiële instrumenten die wij ter beschikking stellen de behoeften van de ondernemer. We geven beurzen en we investeren kapitaal, en alles daartussenin.’
Klassieke investeerders uitdagen
Doen Participaties is al 25 jaar actief in Nederland en daarbuiten. Het heeft onder meer Fairphone, MUD Jeans en Wear in zijn portfolio. Nor zetelde recent met twee andere ervaren investeerders in een panel op het Social Enterprise World Forum in Amsterdam.
Gael Drummond, ceo van The Firstport Group uit Schotland, is het roerend met hem eens. Sinds 2007 heeft deze groep al duizenden ondernemers op weg geholpen met deze vriendelijke manier van financieren. ‘Je kunt van ondernemers in zo’n vroeg stadium niet vragen waar ze over vijf of tien jaar staan’, vindt ze.
‘Ze zijn echt wel ambitieus, ze hebben groei en opschalen in gedachten. We moeten die ondernemers in hun beginfase helpen om tot bloei te komen. Maar het investeringslandschap speelt niet in op hun behoeften. Wij dagen het grote geld uit op hun waarden en gedrag. Investeerders moeten het anders gaan doen.’
Lees ook: Dit zijn de opties voor financiering van je sociale onderneming
Flexibele fondsen
The Firstport Group heeft bijvoorbeeld twee fondsen ontwikkeld die vertrekken vanuit flexibiliteit. Een fonds verstrekt leningen met een rente van nul procent. Doet de startup het goed, dan kan de ondernemer terug gaan betalen.
‘Wanneer de business niet goed draait of faalt, wordt die lening omgezet in een beurs. Dat geld hoeft dan niet terug te worden betaald. Met die flexibiliteit bouwen we aan het vertrouwen van de ondernemer.’
Het andere fonds beweegt mee met de omzet van de business zelf. De terugbetaling van de lening fluctueert elke maand op basis van het succes. ‘Ook dat is een superflexibel model, een sympathieke en geduldige manier van investeren.’
Is groeikapitaal wel ethisch?
Sociale ondernemers twijfelen nog wel eens of extern start- of groeikapitaal ethisch wel past bij hun bedrijf. Als ze een investeerder op het oog hebben, dan is het belangrijk om te kijken welke andere bedrijven zij ondersteunen.
Nor: ‘Spreek met die ondernemers zelf over wat die investering hen heeft gebracht. Je moet echt oppassen voor je een deel van je huis verkoopt, want dat is equity.’ Voorzichtigheid loont dus, maar vergeet niet tegelijkertijd een overeenkomst te sluiten waarin je de missie kan beschermen.
Denk bijvoorbeeld aan steward ownership, waarbij aandeelhouders geen zeggenschap hebben over de koers of de missie van het bedrijf.
Lees ook: 6 misverstanden over steward ownership
Stel investeerders moeilijke vragen
Ook aanwezig in het panel is Kenneth Kwok, founder en ceo van Global Citizen Capital. Sinds 2017 is hij bekeerd van Wall Street. Het is nu zijn missie om ‘kapitaal te verbinden aan echt duurzame oplossingen’ voor mens en planeet.
‘Dertig procent van de startups waarin we investeren is opgericht door mensen die jonger zijn dan 25 jaar. We luisteren, we begrijpen de frustratie en we willen er iets aan doen.’
Sinds kort doet hij dat niet alleen in Azië, maar ook in Europa. Het bedrijf heeft net een vestiging geopend in Genève. Hij raadt aan om investeerders toch de ‘moeilijke vragen’ te stellen. Zelfs als je met ze op één lijn zit.
‘Ben je zeker dat je over vijf jaar geen rendement x wil zien? Hoe zie je zelf jouw exit uit mijn bedrijf? Zo kom je erachter hoe investeerders de impact van hun investering willen maximaliseren. Is dat met opschalen, is dat met toekomstige winsten, enzovoorts.’
Opbouwen zakelijke ervaring
Bij The Firstport Group wordt naast investeren veel tijd besteed aan het opbouwen van zakelijke ervaring, vertelt Drummond. ‘We hebben te maken met zeer gedreven ondernemers. Maar die focus en die motivatie mogen niet ten koste gaan van het runnen van een bedrijf.’
Bij Global Citizen Capital worden aan elk nieuw ‘familielid’ zelfs één of twee experts toegevoegd, voor finance, voor marketing en dergelijke. Zij steunen het bedrijf parttime met het uitbouwen van de business. ‘Omdat je niet vanaf dag één een dreamteam in huis hebt’, weet Kwok.
Elf bedrijven in zijn portfolio zijn bezig met het verminderen van de CO2-voetafdruk. Wat hem is opgevallen, is dat ‘zes van deze elf onder elkaar aan het concurreren zijn, voor dezelfde klanten.’
‘Dan is de kans groot dat je geen funding krijgt, omdat je met elkaar in competitie bent. Als je meer impact wil hebben, kijk dan naar het competitieve landschap en identificeer waar de gaten zitten in de oplossingen.’
Meer impact met samenwerken
‘Kun je als bedrijf dat gat vullen, zodat je niet meer concurreert? Kun je bruggen bouwen, je verbinden met andere startups voor jouw oplossingen?’ Hij wil naar een mindset toe die samenwerken promoot. Sinds vorig jaar focust hij hier ook op bij het samenstellen van de portfolio.
‘Wij zetten onze startups steeds vaker rond de tafel. Ons einddoel is bijvoorbeeld de uitstoot verminderen van de luchtvaartindustrie. Wie kan hiervoor pivotten of samenwerken? Zo werken we aan vijf oplossingen van a tot z, in plaats van aan één definitieve uitkomst.’
Ook Nor ziet het nog vrij vaak gebeuren: ondernemers die in hun ‘zelf gecreëerde bubbel’ blijven hangen, gefocust op dat ‘ene ding’. ‘Daardoor ontstaat een vreemd soort competitie, die eigenlijk geen competitie zou moeten zijn.’
Kijk naar het grotere plaatje
‘Wanneer je bezig bent met duurzame energie, dan ben je namelijk ook bezig met sociale cohesie, of regeneratie.’ Die connectie met dat grotere plaatje kan je business een boost geven, weet hij. ‘Je hoeft niet in paniek te raken, omdat je je uitvinding kwijtraakt. Onze ervaring is dat het beter wordt wanneer je deelt.’
Kwok: ‘Voor we investeren in een startup, laten we de bedrijven in ons portfolio eerst reageren. Je kunt het bijna stemmen noemen. Kunnen zij van die nieuwe expertise, producten of technologie profiteren? Kunnen ze samenwerken?’
‘We hebben bijvoorbeeld een nieuwe AI-tool waarbij één van onze logistieke startups en twee van onze gezondheidsbedrijven zijn aangesloten. Zo helpen we onze bedrijven echt om meer impact te maken.’
Met open source naar een beweging
Kwok vindt zo’n aanpasbaar platform of tool voor verschillende sectoren alvast een interessant businessmodel voor de toekomst. Voor technologie zweert hij sowieso bij open source.
‘We hebben 17 techtools die geschikt zijn voor 80 procent van alle sectoren. Met open source laat je andere sociale ondernemers meeprofiteren in de wereld. Daarmee maak je impact en zorg je ook voor meer inclusie. Dat maakt van jouw startup geen bedrijf, maar een beweging.’
Lees ook: Ondernemers zijn gek, sociale ondernemers knettergek
